-
się26.05.200326.05.2003Szanowni Państwo!
Pytanie dotyczy pewnej konstrukcji z się, która w pewnych otoczeniach jest rusycyzmem. Chciałbym spytać – w których. Wiem, że po czasowniku, ale nie zawsze. Jak jest w takim przykładzie: „Magnetowid się włącza, gdy zostanie wczesniej zaprogramowany”? Czy się należy umieścić tu bezwarunkowo przed czasownikiem? Byłbym jednak niezmiernie wdzięczny za informacje ogólniejszej natury.
Pozdrawiam
Wielbiciel Poradni -
Skąd się wzięła polszczyzna?14.11.200714.11.2007Szanowni Państwo,
dość powszechnie spotykam się z poglądem, że polszczyzna powstała w oparciu o dialekt wielkopolski i małopolski przy niewielkim udziale mazowieckiego. Co było powodem, że to właśnie te, a nie inne dialekty (np. brak udziału dialektu śląskiego) stały się podstawą polszczyzny ponadregionalnej?
Łączę wyrazy szacunku i serdeczne pozdrowienia,
Filip Cerkaski -
sobie
29.03.202329.03.2023płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki
Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...
Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,
Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).
A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...
Z poważaniem
-
Social media27.02.201727.02.2017Mam pytanie co do odmiany pojęcia social media. Czy powinniśmy to odmieniać? Nieraz spotykam się z odmianą: w social mediach, z social mediami. Zwykle połączone jest to z angielską wymową tzn.: z soszlaj midiami. Mam wątpliwości co do poprawności takiej odmiany, dlatego prosiłabym o rozjaśnienie tej kwestii.
-
superrabat?
19.05.201319.05.2013Na stronie Poradni Językowej PWN, tuż pod zakładką Prenumerata nowości, znajduje się reklama książki Poprawnie po polsku, prowadząca pod adres https://ksiegarnia.pwn.pl/Poprawnie-po-polsku-Poradnik-jezykowy-PWN,68433070,p.html z osobliwą niespodzianką. Otóż proszę spojrzeć na belkę (pasek tytułowy) tego okna: „Książka Poprawnie po polsku – super rabat: 20%”. Rozumiem, że reklama rządzi się swoimi prawami, ale przytoczony ciąg słów ma raczej walor satyryczny niż perswazyjny. Jeśli ma być poprawnie, to niechże będzie superrabat!
-
szarmancja i szarmanteria2.04.20132.04.2013Szanowni Państwo,
czy istnieją jakieś argumenty natury poprawnościowej, które przemawiałyby przeciwko używaniu słowa szarmancja (zamiast szarmanckość i/lub szarmanteria)?
-
szeregowanie alfabetyczne kwestią umowy28.06.201328.06.2013W Edycji tekstów zaleca się, aby nazwiska z przedrostkami M'-, Mc- i Mac- szeregować tak, jakby były zbudowane z przedrostka Mac- i właściwego nazwiska (s. 370). Czy nie uważają Państwo jednak, że z punktu widzenia przeciętnego użytkownika słowników i encyklopedii, który nie musi przecież wiedzieć, iż McDonald powinien stać przed Macmillanem, owa reguła jest niepraktyczna? Notabene słowniki i encyklopedie PWN nie respektują tej zasady.
-
sztuczne słowa7.05.20147.05.2014Witam,
boli mnie, że rzeczywiście nie ma słowa, które nazywałoby sztuczne słowa. Długo coś pozostaje neologizmem, a potem już nie różni się od innych słów. Z ciekawości sprawdziłem, jak mogłoby takie słowo wyglądać. Jest wiele możliwości, m.in. artonim ('sztuczne imię') i celonim ('celowe imię'). Wydają się one mieć najwięcej sensu, mimo iż artonim jest łudząco podobny do antonimu. Jak Poradnia nazwałaby grupę tych słów i jak często takie neologizmy wchodzą w życie? -
świergać27.03.201427.03.2014Szanowni Państwo,
zwracam się z prośbą o pomoc w ustaleniu znaczenia i pochodzenia słowa świerkać / świergolić. Czy jest to synonim ćwierkania? A może neologizm lub archaizm?
Uprzejmie proszę o pomoc, z góry dziękuję za odpowiedź. -
Święto Zmarłych20.04.200720.04.2007Chciałabym dowiedzieć się, czy Święto Zmarłych jest poprawną formą. Kiedyś pewien ksiądz powiedział mi, że zmarli nie świętują, więc nie można używać takiego określenia, w słowniku natomiast można taką formę znaleźć. Proszę o rozwianie moich wątpliwości.