noga
  • Błąd w zdaniu?
    20.06.2018
    20.06.2018
    Mamy następujące zdanie: Stwierdził, że już nigdy nie powtórzy tego wyczynu, bo następnym razem może źle wylądować i złamać nogę. Pytanie brzmi, czy słowo może jest w tej sytuacji w prawidłowej formie. Mamy do czynienia z narracją w czasie przeszłym. Proszę wytłumaczyć odpowiedź i zgłosić ewentualne inne błędy w zdaniu. Zależy mi, aby się czegoś nauczyć.
    Pozdrawiam,
    Krzysztof
  • człowiek wielkiej wiedzy
    12.04.2015
    12.04.2015
    Zwykle dopełniacz wyraża „właściciela” w stosunku przynależności lub pokrewnym np. noga (N) stołu (Gen) – tj. noga należy do stołu. Dlaczego odwrotnie jest w konstrukcji typu człowiek (N) wielkiej wiedzy (Gen) – przy czym nie jest to, jak myślałem kiedyś, elipsa wyrażenia człowiek o wielkiej wiedzy, bo ewidentnie jest dopełniacz w człowiek wielkiej wiedzy i doświadczenia.
    Bardzo dziękuję za odpowiedź i pozostaję z poważaniem
    Łukasz
  • ćwiczebny

    26.04.2023
    26.04.2023

    Szanowni Państwo,

    Przymiotniki zakończone na "ebny" zdają się w większości pochodzić od wyrazów z przyrostkiem -ba. Od liczby mamy liczebny, od chwalby – chwalebny itd., z nielicznymi wyjątkami typu wielebny – z tym, że w wyrazie "wielbić" ta litera "b" nadal występuje. Jak jednak powstał wyraz "ćwiczebny"? Wiadomo, że końcowo od czasownika ćwiczyć, ale czy jego istnienie znaczy, że -ebny jest samodzielnym przyrostkiem? Czy może istnieje jakaś "ćwiczba"?

  • Dlaczego pięta?
    14.10.2016
    14.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
    Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • (…) jakby dotąd miał mało kłopotów
    4.09.2017
    4.09.2017
    Szanowni Językoznawcy!
    Przeczytałam wszystko, co udało mi się znaleźć w Poradni na temat jakby / jak by, i nadal mam dylemat. Czy w zdaniach: I wpadł w prawdziwe tarapaty, jakby dotąd miał mało kłopotów oraz Na dodatek skręcił nogę, jakby wcześniej nie było mu wystarczająco ciężko słowo jakby powinno być pisane razem, czy jednak osobno?

    Pozdrawiam i dziękuję Anna
  • Proszę Państwa: czy talerz stoi?
    10.09.2003
    10.09.2003
    Mam pytanie odnośnie użycia poprawnej formy słowa Państwo (chodzi o osoby). Jeżeli piszę do kogoś list, to używam zwrotu wzywam Państwo czy wzywam Państwa?
    I drugie pytanie: czy używa się formy talerz leży na stole czy talerz stoi?
    Dziękuję za pomoc.
    Ania
  • usterknąć
    27.10.2005
    27.10.2005
    W wierszu Józefa Minasowicza (1792–1849) pt. Modlitwa Pańska spotkałem się ze słowem: „i człek usterknie – ułomne stworzenie”. Co znaczy (znaczyło) słowo usterknie? Szukałem po różnych słownikach – bezskutecznie.
    Z poważaniem
    Edward Sopora Nysa
  • zbić z pantałyku
    6.06.2002
    6.06.2002
    Zaciekawiło mnie, co oznacza pantałyk w zwrocie zbić z pantałyku. Skąd pochodzi to słowo?
  • Album od Lady Gagi

    25.01.2021
    25.01.2021

    Dzień dobry!

    Czy sformułowania w stylu: prezenty od Kauflandu, film od twórców Shreka, nowy album od Lady Gagi etc. są poprawne? Czasami trzeba się wesprzeć słowem od przez dopełniaczem (np. noga od stołu), ale te konstrukcje wydają mi się błędne, ponieważ sugerują, że ktoś nam coś daje za darmo. Moim zdaniem powinno być: prezenty z Kauflandu, film twórców Shreka, nowy album Lady Gagi.

  • autentykacja
    14.02.2013
    14.02.2013
    Szanowni Państwo!
    W środowisku informatycznym upowszechniło się, nie tak dawno temu, słowo autentykacja, które budzi we mnie najgorsze instynkty. Zazwyczaj użyte jest ono zamiast uwierzytelniać, rzadziej autoryzować. Niestety często sam używający tego słowa nie widzi różnicy pomiędzy trzema przytoczonymi przeze mnie słowami. Jednakże kiedyś podobnie starałem się zwracać uwagę na użycie unikalny (wtedy 'dający się uniknąć') zamiast unikatowy, a później forma unikalny została zaakceptowana przez RJP, zaś ja zostałem ze słowem przestarzałym. Czy istnieje ryzyko, że z autentykacją będzie podobnie?
    Łączę wyrazy szacunku,
    Krzysztof Kołodziejczyk
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego