-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
dziękować8.05.20088.05.2008Witam Państwa!
Interesuje mnie pochodzenie słowa dziękuję. W felietonach Icchaka Baszewisa Singera sugeruje on, że zostało ono zapożyczone z języka niemieckiego (w miejsce chłopskiego wyrażenia „Bóg zapłać”). W języku chorwackim mamy hvala, ale już w ukraińskim дякую? Czy autor Sztukmistrza z Lublina miał rację?
Najlepsze pozdrowienia! -
dźwienność wyrazów16.03.201416.03.2014W przedmowie do swojego tłumaczenia Iliady z 1815 r. Stanisław Staszic pisał: „Uważałem […], iż dotąd pisarze nasi bądź w sworodnych dziełach, bądź w tłumaczeniu nie mieli jeszcze dosyć zamiaru stosowania dźwienności wyrazów do rzeczy”. Co dokładnie oznacza dźwienność i jaka jest etymologia tego słowa? Czy sworodny to wyraz notowany przez ówczesne słowniki?
-
edytorstwo tekstów literackich21.03.200621.03.2006Moje pytanie dotyczy zagadnienia związanego z zasadami edytorstwa tekstów literackich. Obowiązująca reguła ortograficzna mówi, że kropkę należy zawsze stawiać po cudzysłowie. Czy jednak ta reguła obowiązuje również w stosunku do tekstów literackich pisanych w XIX w. i wcześniej? Czy w publikacjach edukacyjnych można zmodyfikować pisownię w zakresie tej reguły, czy należy pozostawić oryginalną, obecną np. w wydaniach Biblioteki Narodowej?
Pozdrawiam -
egzegeza wiersza?14.03.201514.03.2015Szanowni Państwo,
w mojej pracy magisterskiej zbyt często używam wyrażenia interpretacja wiersza, czy mogę spokojnie zamienić je na słowo egzegeza? Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
Z wyrazami szacunku
Karolina Gontarz -
e-mail17.12.200217.12.2002W chwili obecnej nagminnie stosuje się określenie email (lub e-mail). Czy nie bardziej prawidłowa byłaby forma ePoczta (poczta elektroniczna w niektórych przypadkach jest zbyt długim zwrotem)?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Andrzej Sobczak
-
emotikon10.04.200310.04.2003Witam,
mam pytanie dotyczące popularnych w internetowych czatach emotikonów, czyli bardziej po polsku „buziek”. Rzeczownik ten występuje przeważnie w liczbie mnogiej: emotikony. Jakiego jednak jest rodzaju?
Pozdrawiam
Wojciech Trzcionkowski -
Epidemiczny, epidemiologiczny 13.07.202013.07.2020Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy obecnej sytuacji zagrożenia epidemicznego. No właśnie, mamy zagrożenie epidemią, więc epidemiczne, a czy ankieta, którą wypełniają interesanci w naszym urzędzie, dotycząca występowania objawów zakażenia, ewentualnego kontaktu z osobą zakażoną itp. to ankieta epidemiczna, czy epidemiologiczna?
Z góry dziękuję za poradę.
-
e pochylone28.01.200828.01.2008„Idzie jesień i zima, synów nié ma i nié ma” – tak w formie dawnej, utrwalonej i przekazanej przez poetę. A jak pisać nié ma w tekstach współczesnych, np. w partiach dialogowych – pominąć é i zostawić tylko ni ma? Czym jest dziś ten zwrot, jeśli wypowiadająca go osoba nie stosuje go z przymrużeniem oka (dla efektu, zabawy itp.), lecz bierze za naturalną właściwą formę – archaizmem, regionalizmem, argotyzmem czy błędem? A jeśli błędem, to jak bardzo rażącym?
-
Estremadura
7.05.20237.05.2023Dzień dobry. Dlaczego nazwę hiszpańskiego regionu Extramadura piszemy „Estramadura", a nie „Ekstramadura" (jak np. Meksyk, Teksas, nazwy również pierwotnie hiszpańskie)? Czy miała na to wpływ pisownia portugalska (Estremadura) czy francuska (Estrémadure)?