obok
  • bodaj, bogdaj, bodajże
    31.03.2011
    31.03.2011
    W Słowniku poprawnej polszczyzny pod red. W. Doroszewskiego wymienione zostały formy partykuły bodaj z końcówkami osobowymi. Pośród nich nie ma bodajm (jest tylko bodajem; za to obok bodajeś jest bodajś). Czy forma bodajm jest niepoprawna? Czy z formami bogdaj i bodajże również wiążą się końcówki osobowe?
    Bardzo dziękują za odpowiedź.
  • bowling i snooker
    25.08.2003
    25.08.2003
    Może nie pytanie, ale prośba o charakterze propozycji – albo odwrotnie. Pojawianie się nowych słów w słownikach to rzecz normalna, naturalne nadążanie języka za życiem. Także jego sportowym wycinkiem. Co jakiś czas przybywa nowa – w Polsce, a znana w świecie – dyscyplina lub jej opis. Ostatnio pojawił się bowling. Może czas na słowo snooker? Od ponad stu lat gra w snookera świat, od kilkunastu Polska, od dziesięciu lat istnieje oficjalnie Polski Związek Snookera – a odnośnego słowa w słownikach nie ma.
    Gdyby wchodziło, to wraz z nim proponuję frejm, używaną w mowie i pisanych przepisach gry w snookera spolszczoną formą angielskiego frame – cała gra pochodzi zresztą z Anglii.
    Pozdrawiam serdecznie
    Krzysztof Kruk
  • braniec – branka, jeniec – jenka?
    26.01.2012
    26.01.2012
    Dzień dobry!
    chciałem zapytać o rzeczowniki zakończone na -iec, -ec. Zauważyłem, że tylko nieliczne z nich mają formy żeńskie (jak braniecbranka, ale już jeniec czy malec nie) lub są to formy żeńskie „fałszywe” (np. gońcówna to raczej 'córka gońca', a nie 'kobieta spełniająca rolę gońca'). Czym ta dysproporcja płciowa jest spowodowana?
    Serdecznie pozdrawiam
  • broń
    3.01.2006
    3.01.2006
    Witam!
    Jaka jest etymologia słowa broń? Powszechnie wiadomo, że bronią człowiek się broni. Jednak zdarza się, iż człowiek bronią atakuje. Dlaczego więc mamy broń, a nie np. ataknik, czy może lepiej napadnik? Może mieliśmy kiedyś wyraz mający opisać broń ofensywną, ale zaginął podczas naszej historii? Jaką rolę odgrywa w tym wszystkim obrona? Gdybyśmy rozdzielili ten wyraz w taki sposób: o-brona, to zabrzmi to mało wojennie.
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź,
    Marcin Wasłowicz
  • budować się
    8.11.2011
    8.11.2011
    Szanowni Państwo!
    Od pewnego czasu drażni mnie wyrażenie: budować się. Na przykład: „Mój brat będzie się budował”, co oznacza, że brat będzie budował dom, czy to własnymi rękami, czy zlecając budowę specjalistom. Czy to sformułowanie jest poprawne i skąd w ogóle taka nietypowa konstrukcja? Nie wykluczam, że po prostu nie podoba mi się ta forma, stąd estetyczna „alergia”. Dziękuję z góry za odpowiedź.
    Pozdrawiam serdecznie
    Krzysztof Banach
  • bursztynnik i bursztyniarz
    1.03.2002
    1.03.2002
    Obok wyrazu bursztyniarz pojawia się coraz częściej wyraz bursztynnik oznaczający specjalistę wyrabiającego ozdoby z bursztynu. Istnieje nawet Związek Bursztynników, a nie bursztyniarzy. Słowniki notują jedynie bursztyniarza oznaczającego poszukiwacza i zbieracza bursztynu, a jednocześnie specjalistę od obróbki bursztynu. Czy nie należałoby dopuścić bursztynnika na słownikowe łamy? Bursztynnik (tak jak złotnik) bardziej kojarzy się z obróbką niż bursztyniarz, oznaczający osobę wydobywającą bursztyn (w wiadomościach prasowych występującą często w znaczeniu pejoratywnym jako osoba wydobywająca bursztyn nielegalnie).
  • by-pass
    18.02.2002
    18.02.2002
    Proszę Państwa, w języku technicznym często używane jest słowo bypass (z języka angielskiego) i pisane jako bajpas. Czy poprawniej jest kanał obejściowy (obejście) – tak ja uważam, ale inżynierowie często stosują – nawet w oficjalnych tłumaczonych dokumentacjach – bajpas lub piszą bypass.
    Co ciekawe, w tej chwili mam tekst niemiecki o kotle odzyskowym i jest w nim użyte słowo angielskie bypass, w pisowni niemieckiej bez spójnika, by-pass. Niemcy dawniej stosowali Umleitung, co jest polskim odpowiednikiem obejścia (przewód obejściowy), a w dużych kotłach kanał obejściowy.
    Pytanie brzmi: czy wolno i jest elegancko używać słowa bypas i jak pisać? – Chyba przez jedno s?
    Zbigniew Rataj
    Politechnika Śląska – nauczyciel akademicki.
  • Caffè latte lub café au lait
    8.02.2019
    8.02.2019
    WSO, w artykule hasłowym latte, został podany przykład café latte. W literaturze baristycznej i kulinarnej bardzo często spotyka się również pisownię caffè latte. Która z nich jest prawidłowa?
  • Cichanouska

    16.11.2020
    16.11.2020

    Czytałam ostatnio artykuł nt. bieżącej sytuacji w Białorusi. Lekturę utrudniała mi przyjęta forma zapisu nazwiska liderki białoruskiej opozycji: "Tshikhanouska". Użycie takiego zapisu, zgodnego z fonetycznym zapisem w języku angielskim wydaje mi się nieodpowiednie - język polski dysponuje w końcu zestawem głosek świetnie odwzorujących fonetykę innych języków słowiańskich. Szczególnie dziwnie wyglądało to dla mnie, gdy obok "Tshikhanouska" występował "Łukaszenko". Czy taki zapis jest odpowiedni?

  • Co znaczy: Wstanę na wykład o 8.00?
    29.11.2018
    29.11.2018
    Szanowna Poradnio,
    ostatnio ktoś użył sformułowania Wstanę na wykład o 8, mając na myśli, że wykład jest o 8. Ja natomiast zrozumiałem owe zdanie jako zamiar wstania o 8. Przedyskutowaliśmy sprawę i nie możemy dojść do konsensusu. Czy używanie dwuznacznych zdań jest poprawne językowo? Oraz, które z tych zdań są poprawne, czy są dwuznaczne i co dokładnie znaczą:
    -Wstanę na wykład o 8,
    -Wstanę o 8 na wykład,
    -Wstanę na wykład na 8.

    Pozdrawiam
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego