obraźliwy
  • nie mieć zielonego pojęcia
    18.06.2007
    18.06.2007
    Szanowni Państwo!
    Chciałabym się dowiedzieć, co oznacza i jaką ma etymologię przymiotnik zielony w wyrażeniu nie mieć zielonego pojęcia. Z góry dziękuje i serdecznie pozdrawiam.
  • Nikodem Dyzma

    17.02.2024
    17.02.2024

    Dzień dobry,

    chciałbym zapytać o pochodzenie imienia i nazwiska jednej z najbardziej znanych polskich postaci literackich — Nikodema Dyzmy. Otóż istnieje apokryficzny tekst zwany „Akta Piłata” lub „Ewangelią Nikodema”, w którym pojawia się imię tzw. „dobrego łotra” (skruszonego przestępcy ukrzyżowanego wraz z Chrystusem). Brzmi ono „Dyzma”. Ten fakt brzmi zadziwiająco w kontekście imienia i nazwiska antybohatera z powieści Dołęgi-Mostowicza. Czy autor chciał tak na koniec końców rozgrzeszyć złoczyńcę polskiej polityki, czy to po prostu zbieg okoliczności?

  • Obce wyrazy kursywą (ciąg dalszy?
    4.09.2009
    4.09.2009
    Szanowni Państwo,
    państwa zalecenie dotyczące nieodmieniania nieprzyswojonych w polszczyźnie słów afrykańskich budzi jednak moją wątpliwość. W tekst redagowanej właśnie przeze mnie powieści (przekład z angielskiego), której akcja toczy się w byłej Rodezji, wplecione są wyrazy pochodzące z różnych języków afrykańskich (m. in. plemion Ndebele, Shona). Część tych wyrazów wręcz prosi się o odmianę, a nieodmieniona po prostu źle brzmi. Czy mogę je odmieniać, nawet jeśli nie są zadomowione w polszczyźnie? Podaję kilka wyrwanych z kontekstu zdań powieści, a w nawiasach znaczenie danych wyrazów. Dodam, że wszystkie afrykańskie słowa są również zamieszczone w słowniczku na końcu książki.
    Czasem pijemy herbatę tak, jak to robią Afs – zanurzamy nasze kanapki w zielonych, emaliowanych kubkach, potem odgryzamy mokry kęs i pociągamy łyk herbaty, która, zanim ją połkniemy, rozlewa się po całych ustach.
    Robimy to tylko po to, by charf [naśladować] Afs, ale w końcu zawsze wracamy do rozkładania, lizania i zgniatania [kanapek].
    Odpychamy łokciami opony i puszczamy się biegiem do zamieszkanego przez Afs khaya [domu], skąd nadpływa ten dźwięk.
    Mieszkają tu wszyscy pracownicy farmy ze swoimi żonami i picaninami [picanin – dziecko] – razem około czterdziestu rodzin.
    Kuca przy ogniu i daje nam do ssania kawałek sadza [sadza – rodzaj posiłku z kukurydzy] obtoczony w cukrze.
    Spoglądam do góry i widzę ją, jak czeka na nas na stoep [podest] i już z daleka zauważa nasze poncha.
    Och, to dlatego, że amadlozi [duchy przodków] nie potrzebują w niebie szczurów i dlatego, że n’anga [szaman] potrzebuje szczurzych pazurów, by zrobić niezwykłe muti [lekarstwo].

    Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź,
    Anna
  • Obraza

    1.02.2022

    Czy pisząc w ten sposób o mężczyźnie obraziłem go? 

    Jest to bardzo ważna postać polskiej sceny hard and heavy, a właśnie obchodzi ona czterdziestolecie swojej działalności artystycznej.

  • Orzecznik rzeczownikowy w narzędniku i mianowniku

    21.12.2023
    21.12.2023

    Zastanawiam się nad różnicą pomiędzy użyciem czasownika „być” z rzeczownikiem w narzędniku a w mianowniku. Zazwyczaj stosujemy formę z narzędnikiem „Kim jesteś?” i odpowiadamy np. „Jestem żołnierzem/Polakiem/człowiekiem”. Można się też spotkać z rzadszym sformułowaniem tego pytania: „Kto jesteś?” i wtedy odpowiedź to „Jestem żołnierz/Polak/człowiek”. W znanym wierszu Władysława Bełzy pada „Kto ty jesteś? — Polak mały”. Dlaczego te dwie formy występują i czym dokładnie się różnią? Czy mają jakiś inny wydźwięk?

    I skoro zazwyczaj mówimy „Jestem człowiekiem” a nie „Jestem człowiek”, to czemu mówimy „Jestem Anna” a nie „Jestem Anną”?

    Pozdrawiam,

  • Oznaczenie cytatu w cytacie
    6.10.2016
    6.10.2016
    Czy jeśli względy techniczne nie pozwalają użyć cudzysłowu niemieckiego w przypadku cytatu w cytacie, można wyodrębnić wewnętrzny cytat kursywą? Zastanawiam się też, czy stosuje się w tym wypadku jeszcze jakiś inny sposób wyróżnienia, gdyby brakowało kursywy.
    Jeszcze jedno pytanie: jeśli w tekście omawiającym inny tekst często się go cytuje i jako konwencję przyjęto cytowanie za pomocą kursywy, to jak zacytować słowo wyróżnione kursywą w oryginale? Antykwą i w zwykłym cudzysłowie?
    Czytelnik

  • Panno Marto!
    16.12.2005
    16.12.2005
    Czy do osoby niezamężnej mającej ok. 40 lat można się zwrócić np. Panno Marto, Panno Profesor?
  • pedał
    3.02.2003
    3.02.2003
    Witam!
    Na forum internetowym rozgorzała dyskusja, czy słowo pedał (w odniesieniu do homoseksualisty) powinno być używane czy nie (albo raczej: czy używanie tego słowa jest naganne, czy też nie)? Czy jeśli ktoś określa siebie mianem pedał w sposób ironiczny, to czy to jest w porządku? I w końcu – czy jeśli słowo to używane jest w znaczeniu żartobliwym, ironicznym, to czy wulgarne znaczenie tego słowa przestanie się doń odnosić? Czy nadal jest to wulgaryzm w tej sytuacji?
    Pozdrawiam serdecznie.
  • popapraniec
    8.02.2006
    8.02.2006
    W pewnej dyskusji kolega użył słowa popapraniec, określając pewną osobę. Tłumacząc później, powiedział, że słowo pochodzi ze średniowiecza i nie jest obraźliwe. Mam odmienne zdanie na ten temat. Proszę o poradę dotyczącą pochodzenia i znaczenia słowa popapraniec.
  • Powodzianin
    29.09.2017
    29.09.2017
    Dlaczego ofiary powodzi nazywa się powodzianami? Przecież końcówka -anin oznacza zwolennika jakiejś idei lub mieszkańca jakiejś miejscowości – jest ona więc obraźliwa dla ofiar powodzi. Z drugiej strony skoro ofiara powodzi to powodzianin, jak w takim razie nazwać ofiarę trzęsienia ziemi, pożaru, huraganu, wybuchu wulkanu, tsunami? Absurdalnie brzmiałyby formy: trzęsianin, pożaranin, huraganin, wulkanin, tsunamianin.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego