Dzień dobry,
czy poprawne jest sformułowanie: ustawa mówi?
Pozdrawiam
Agnieszka Lipicka

Szanowni Państwo,

zastanawiam się nad poprawnością sformułowań typu „bank centralny utrzymał stopy procentowe bez zmian/na niezmienionym poziomie”. Odnoszę wrażenie, że to sformułowania na zasadzie „cofania do tyłu”, gdyż podobnie, jak nie da się cofać do przodu, tak nie da się chyba utrzymać stóp na innym poziomie niż dotychczasowy. Będę wdzięczna za odpowiedź, czy sformułowania o utrzymaniu stóp bez zmian/ na tym samy poziomie są poprawne.

Z góry dziękuję za pomoc.

Z poważaniem

AK

Szanowni Państwo,
mam pewną uwagę odnośnie do porady nt. pleonazmów. Otóż autorka pisze:

Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dół – schodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry.

Zgadzając się co do meritum – wymienione konstrukcje są prawidłowe – pozwolę sobie zakwestionować ich pleonastyczny charakter. Przynajmniej w niektórych kontekstach.

• Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
  
• Można zbiegać po schodach i jest to zdecydowanie coś innego niż schodzić.
• Schodzić i wchodzić można po trapie, po drabinie, po zboczu itp. Miewa to znaczenia dla odmalowania sytuacji przed oczyma wyobraźni odbiorcy. Np. dziecko wbiegło na szczyt pagórka po zboczu, a jego opiekun spokojnie wszedł po prowadzących tam schodach.
• Określenie na dół oznacza w tym przypadku najniższe piętro (poziom), a zatem sprecyzowanie, że schodzi się na dół wyklucza pewne możliwości, np. zejście z 3. piętra na 2. lub na półpiętro.

Z serdecznymi pozdrowieniami
A.

W prognozach pogody mówi się obecnie o widzialności (wynoszącej x metrów), natomiast dawniej była to widoczność, co chyba bardziej zgadzało się z rzeczywistością, bo przedmioty we mgle czy deszczu nie stają się niewidzialne, tylko niewidoczne (z pewnej odległości). Proszę o opinię.

Witam,
mam wątpliwości w temacie pisania zaimków wielkimi literami. Przykłady:

Poprosiłam Go, żeby przyniósł mi kubek – powiedziałam Mu, że chciałam niebieski, a On się wtedy zdenerwował. Więcej z Nim nie będę rozmawiać [o partnerze]
Dałam Jej rękę, żebyśmy mogły bezpiecznie przejść przez ulicę. Nagle Ona wyrwała mi się i straciłam Ją z oczu! Wołałam Ją, ale bezskutecznie! Tak bardzo się o Nią bałam! [o córce]

Czy powyższe jest poprawne? (Źródło: forum internetowe).
Dziękuję za odpowiedź

W „Innym słowniku języka polskiego PWN” w haśle wpół jest przykład „Wyjął z teczki wpół wyblakłą kartkę papieru”. Ale jest też hasło wpół- jako cząstka tworząca przymiotniki. W „Nowym słowniku ortograficznym PWN” mamy więc hasła wpółobłąkany, wpółprzegniły itd. Szczególnie mnie intryguje, dlaczego inną miarę przyłożono do słów przegniły i wyblakły, skoro oba są takim samym przypadkiem gramatycznym – albo obydwa są przymiotnikami, albo (w zależności od szkoły) obydwa są imiesłowami biernymi.
Jeszcze lepszy przykład (bo dotyczący tego samego wyrazu) można znaleźć w „Słowniku języka polskiego” pod red. W. Doroszewskiego. W haśle wpół czytamy: „Zarzucił wędkę i wpół przymkniętymi oczami obserwował korek na wodzie"; ale oprócz tego jest osobne hasło wpółprzymknięty.
Przypomina to trochę problem pisowni nie z imiesłowami – w jednych kontekstach rozróżnienie między pisownią łączną i rozdzielną było istotne, kiedy indziej treści wyrażone przez jedno i drugie były niemal synonimiczne. Wygląda na to, że tu jest podobnie i że w zasadzie dałoby się obronić pisownię wpół przegniły wbrew słownikowemu rozstrzygnięciu. Czy jednak rzeczywiście? I co wtedy z przymiotnikami nie pochodzącymi od czasowników?
Proszę o wyjaśnienie tej trudności.
Dziękuję.

Szanowni Państwo!
Słowniki podają, że przyimek wraz oznacza 'razem', ale czy oznacza także 'wciąż'? „No i wraz nie ma na kogo głosować”, „Mój komputer wraz nie chce działać”, „U nas puszczają wraz ten sam film” – takie użycie przyimka wraz zaobserwowałem w internecie (wystarczy w wyszukiwarkę wpisać „wraz nie”, „wraz ten” itp.). Wydaje mi się, że albo jest to jakiś żart językowy, albo że wynika to ze zwykłej niewiedzy.

Szanowni Państwo,
zajmuję się korektą tłumaczeń (głównie z języka niemieckiego) i ciągle kłuje mnie w oczy użycie wyrażenia wymagania dla w połączeniu z rzeczownikiem nieożywionym. Na przykład: wymagania dla rękawic ochronnych. Nie potrafię uzasadnić swoich wątpliwości, ale brzmi to dla mnie niepoprawnie. Chętnie poprawiłbym takie wyrażenie na wymagania wobec rękawic ochronnych, chociaż i to brzmi dziwnie. Czy taka poprawka byłaby uzasadniona z punktu widzenia poprawnej polszczyzny?

a) pod okiem; b) nad uchem; c) z Olsztyna; d) w Europie
Jak lepiej wymawiać tego typu wyrażenia w mowie wolnej i starannej: [podok'em, naduchem, zolsztyna, wełrop'je] czy [pot ok'iem, nat uchem, s olsztyna, f ełrop'je] – z pauzą? W moim odczuciu nawet w takiej mowie lepszy jest wariant bez pauzy, ponieważ przyimki te jako proklityki powinny być wymawiane z wyrazem następującym jako jedna całość. Czy mam rację?

Czy istnieje w języku polskim odpowiednik angielskiego to blow a raspberry? Polega to na wystawieniu języka i gwałtownym wypuszczeniu powietrza, co daje raczej charakterystyczny dźwięk. W słowniku angielsko-polskim ten gest (?) przetłumaczony jest jako 'pogardliwe prychnięcie', ale ciekawi mnie, czy jest na to jakaś inna nazwa.
Pozdrawiam.