-
Jak wymawiamy wyraz dżdżownica
11.07.202125.06.2021Ciekawi mnie, jak wymówić wyraz dżdżownica. Ostatnio usłyszałem, jak ktoś (lektor filmu) wymówił ten wyraz, jako [drzdżownica], gdzie "drz" brzmiało, jak w wyrazie "drzwi". Ponieważ nie znalazłem bezpośredniej odpowiedzi w internecie, poszukałem wskazówek w pokrewnych językach.
-w rosyjskim deszcz to dożd
-w bułgarskim - dyżd
-w c-s - dożg
W tych przykładach d i ż to osobne dźwięki rozdzielone smgł., która u nas wypadła. Tak więc czy rozdzielenie między d i ż nie powinno być i u nas zachowane?
-
jechać, jeździć, jazda itp.23.01.200823.01.2008Z czego wynikają dość kuriozalne zmiany w rdzeniu w takich formach, jak: jechać, jadę, jedziesz, jeździć, jazda? Oboczność e: a w języku polskim jest powszechna wskutek tzw. przegłosu polskiego, ale chciałbym wiedzeć, dlaczego w tym czasowniku raz pojawia się ch, raz d (zmiękczone ewentualnie do dź), a czasem dodatkowo przed nim jeszcze z?
-
jeszcze o rodzaju rzeczownika26.11.200826.11.2008Szanowna poradnio,
chciałam ponownie zapytać o rodzaj gramatyczny rzeczownika. Jeszcze ze szkoły pamiętam, że określamy go zawsze w mianowniku liczby pojedynczej, bo rzeczownik nie odmienia się przez rodzaje, ale ma rodzaj przypisany. Określanie go w M. l. poj. pozwala uniknąć błędnego przypisania mu w l. mn. rodzaju męskoosobowego, jak to ma miejsce w przypadku przymiotnika (który jednak oczywiście się odmienia). Czy to poprawne rozumowanie?
-
Jeszcze raz w sprawie interpunkcji zdania22.01.201722.01.2017Szanowni Państwo,
mam pytanie w związku z tą poradą. Na jakiej podstawie możemy opuścić przecinek po która w trzecim wariancie interpunkcyjnym omawianego zdania?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
KGB wpływał…23.11.200923.11.2009„KGB wpływał”, „KGB wpływało” czy „KGB wpływała”? Spotkałam wszystkie trzy wersje w poważnych publikacjach…
Dziękuję za rozstrzygnięcie dylematu z góry, z dołu i z boku :-)
Ania -
kineta19.02.201019.02.2010Szanowna Poradnio!
W żargonie wodociągowo-kanalizacyjnym istnieje powszechnie używane słowo kineta, oznaczające wyprofilowane, kształtujące strugę ścieków dno studni kanalizacyjnej. Jaka jest jego etymologia? Słowo nie występuje w korpusie.
Piotr, Gliwice
-
kłopotliwe niż27.01.201527.01.2015Szanowny Panie Profesorze,
wielokrotnie pisał Pan, że wypowiedzenie typu „Woleli oszukiwać niż/zamiast zwyciężać” nie jest zdaniem złożonym i dlatego nie należy stawiać w nim przecinka. E. Łuczyński podaje we Współczesnej interpunkcji polskiej, że wypowiedzenie z członem bezokolicznikowym uznaje się czasem za złożone, a sam bezokolicznik za równoważnik zdania. Fakt, napiszemy przecież: „Woleli oszukiwać, by / ale / lecz zwyciężać”. Dlaczego więc niż czy zamiast należy potraktować inaczej? -
kłopot z Zębową Wróżką3.05.20153.05.2015Jak należy pisać tłumaczenie angielskiego określenia Tooth Fairy tzn. Zębowa Wróżka, ale w zdrobnieniu? W internecie na różnych stronach (niestety zdecydowanie mniej wiarygodnych) można wyszukać wszystkie warianty, m.in.:
– Wróżka Zębuszka (chyba przez analogię do jabłuszka);
– Wróżka Zębószka (… do jej „większej wersji”, tj. Zębowej Wróżki i z wymianą o -> ó);
– Wróżka Zębużka (… do pierwszego wyrazu i sugerowanie się twardym ż);
– Wróżka Zębóżka (j.w.).
Jaka zasada za tym stoi? -
koniądz
23.09.202323.09.2023Chciałabym dowiedzieć się, jakie jest pochodzenie wyrazu „koniądz”, obecnego w co starszych słownikach (i tekstach) i oznaczającego bodajże skandynawskiego wodza. Czytałam w niektórych miejscach, że ma to być jakieś starodawne zapożyczenie z języków germańskich, skąd pochodzić ma słowo ksiądz, ale np. "Poradnik Językowy" 2/1950 sugeruje, że jest to wytwór Stefana Żeromskiego. I faktycznie najstarszy utwór, gdzie ten wyraz udało mi się znaleźć, to „Powieść o udałym Walgierzu” Żeromskiego. Czy jest to faktycznie jego twór, a w tym czy innym przypadku na jaki wyraz możemy wskazać jako źródłosłów? Szwedzkie „konung”?
-
Końcoworoczny19.10.201619.10.2016Szanowna Redakcjo,
Bardzo proszę o wyjaśnienie wątpliwości co do terminu końcoworoczny – zastosowanie w opracowaniu naukowym dotyczącym placówki edukacyjnej. Jest niewątpliwie przydatny w kontekście różnego rodzaju wydarzeń związanych z końcem roku szkolnego, nie występuje w żadnych słownikach. W zawodowym żargonie w oświacie oraz w prawie dotyczącym edukacji jest oczywiście dość często stosowany, podobnie jak na przykład śródroczny – który z kolei widnieje w Wielkim słowniku ortograficznym.