potrafiwszy
  • Odmiana liczebników 5–10 w gwarach podlaskich i północnokresowych

    9.06.2024
    9.06.2024

    Dzień dobry,

    znajomi z okolic północnego Mazowsza, gdy używają jednostek miary z liczebnikami od 5 w górę stosują mianownik liczby mnogiej zamiast dopełniacza l. mn., np. 5 litry/5 metry zamiast 5 litrów/5 metrów.

    Nie potrafię niestety sam znaleźć, czy to regionalizm, czy kalka niemiecka/jidysz, a może ich idiosynkrazja językowa.

  • odpis, duplikat, wypis itp.
    21.02.2002
    21.02.2002
    Witajcie! Mam malutki problem z prawidłowym zdefiniowaniem kilku wyrazów: odpis, duplikat, wypis, kserokopia. Interesuje mnie ich znaczenie w sensie dokumentu, a raczej subtelnych różnic między nimi. Jeśli potraficie je wskazać, będę bardzo wdzięczny!

    Pozdrawiam!
  • Od roku 1963 roku mieliśmy pisać Krakowianin, Poznaniak, Warszawiak
    17.01.2012
    17.01.2012
    Nazwy mieszkańców miast piszemy małą, a państw wielką literą, choć jedne i drugie pochodzą od własnych nazw. Rozróżnienie – jedyny argument, jaki potrafię wymyślić – meksykanina od Meksykanina jest mniej potrzebne niż zróżnicowanie Meksyku i Meksyku; mimo to nikt nie każe nam małą literą pisać nazw miast. Za to teraz pekińczyk myli się z pekińczykiem. Jest to chyba jedno z najbardziej niezrozumiałych rozstrzygnięć ortograficznych. Jak i dlaczego doszło do takiej sytuacji?
  • ogródek
    21.06.2002
    21.06.2002
    Chciałbym dowiedzieć się, jak powinno się mówić: „Ide do ogródka” czy „Ide na ogródek”? Według mnie obie formy są poprawne, ale nie potrafię znaleźć uzasadnienia. A może się po prostu mylę?
  • określenia górnego pułapu
    28.02.2006
    28.02.2006
    Zastanawia mnie poprawność określeń maksymalnej wartości, takich jak oprocentowanie nawet o 1/3 niższe, z zestawem można połączyć do 8 telefonów. Rozumiem, że wskazana wartość nie jest jedyna, ponieważ oprocentowanie może być wyższe, a telefonów można połączyć mniej. Wydaje mi się jednak, że nawet łączy się raczej z wyrażeniami o znaczeniu negatywnym, np. „Nie mam nawet złotówki”, a do wygląda mi na kalkę z ang. up to.
    Bardzo interesuje mnie Państwa opinia na ten temat. Pozdrawiam.
  • opowiadanie
    13.02.2012
    13.02.2012
    Witam.
    Staram się napisać opowiadanie, ale nie wiem, jakiego czasu należy używać w konkretnych fragmentach. Całość piszę w czasie przeszłym i w osobie pierwszej. Mam np. fragment:
    Brat opowiedział mi kolejną śmieszną historyjkę ze szkoły. Roześmialiśmy się tak bardzo, że rozbolały nas brzuchy. Zawsze uwielbiam/łam sposób, w jaki opisuje/ywał takie sytuacje.

    Która forma jest poprawnie? I czy ostatnie zdanie powinno być zapisane w nowym akapicie, jeśli byłoby w czasie teraźniejszym?
    Pozdrawiam
    RR
  • osąd i ocena
    28.12.2011
    28.12.2011
    Szanowni Państwo!
    Zainteresowała mnie w SJP tożsamość definicji osądu i oceny – czy faktycznie ich zakres znaczeniowy jest identyczny? Ja pewnie podać definicji nie potrafię, ale wydawało mi się, że umiem te pojęcia odróżnić. I tak na przykład zły (głupi) człowiek to osąd, a nie ocena. Oceną może być stwierdzenie: „Biorąc pod uwagę wzrost i masę ciała, oceniam, że masz nadwagę”. Nauczyciel ocenia ucznia, ale czy go osądza?
    Z poważaniem – Karon
  • o tyle…, iż…
    13.10.2005
    13.10.2005
    Witam. Chciałby prosić wyjaśnienie następujących wątpliwości: czy obok niewątpliwie poprawnej konstrukcji spójnikowej o tyle…, o ile… można uznać za poprawną także następującą konstrukcję": … o tyle…, iż…? Na przykład: „Przemówienie pana X było o tyle niezręczne i irytujące, iż potrafił on w jednym zdaniu wyrazić dwa sprzeczne ze sobą poglądy”. Chodzi tu o konstrukcję, w której wyrażenie o tyle oznacza 'z tego względu, z tej przyczyny', ale zachowuje swój pierwotny odcień znaczeniowy.
  • ów
    12.10.2006
    12.10.2006
    Ostatnio, czytując amatorską twórczość literacką umieszczaną w Internecie, zauważyłam, że wielu autorów, zwłaszcza początkujących, nadużywa (jak mi się wydaje) słowa ów, często nawet go nie odmieniając (przykład: „Wyszła z ów swojskiego miejsca”). Moje pytanie brzmi: w jakich dokładnie okolicznościach i kontekstach użycie słowa ów w znaczeniu 'ten konkretny' będzie poprawne, a w jakich nie? W jakich okolicznościach należy to słowa odmieniać, a w jakich można pozostawić nie odmienione?
  • pałac Letni w Pekinie
    30.10.2017
    30.10.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałem zapytać o pisownię pałacu letniego w Pekinie. W tekstach zazwyczaj oba wyrazy są pisane od wielkiej litery, ale nie potrafię ocenić, czy jest to nazwa własna. Wydaje się nią raczej Yíhéyuán. Jak zatem pisać?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego