Począwszy od 5 wzwyż jest wyraźna zależność liczebników porządkowych od głównych: pięć – piąty, sześć – szósty, siedem – siódmy, osiem – ósmy… To kreskowane ó w wyrazach szósty, siódmy, ósmy – jest odmienne, wymienia się na e lub o w odpowiednim liczebniku głównym. Tę samą wspólność rdzenia czuje się w parze trzy – trzeci, ale brak jej w przypadku liczebników 1, 2 i 4. Ta trójka (albo ta czwórka) psuje cały porządek. Dodatkowo w parach dwa – drugi oraz cztery – czwarty zgadzają się pierwsze (a nie zgadzają dopiero drugie) głoski – i nie tylko jest to intrygujące, ale dodatkowo może sprawiać trudność ortograficzną, jeśli się zbyt mocno pokojarzy drugi z dwa czy dwoje (takie silne skojarzenie obserwuję u swojego dziecka, które notorycznie chce pisać drógi, uzasadniając to właśnie tym).
Chciałbym spytać o etymologię liczebników porządkowych. Czy to tylko zbieg okoliczności (te pierwsze głoski), czy rzeczywiście istnieje etymologiczne powiązanie wewnątrz par dwa – drugi i cztery – czwarty?

Dzień dobry,
jestem mieszkanką dzielnicy Bytomia o wdzięcznej nazwie Szombierki. Przez całe swoje życie myślałam, iż w związku z tym jestem szombierzanką, jednak ostatnio w prasie lokalnej pojawiła się forma szombierczanka. Proszę o rozstrzygnięcie, która z tych form jest poprawna i dlaczego.
Z poważaniem,
Sabina Pytel

Szanowni Państwo,
Dlaczego jeździmy na Węgry, na Białoruś, na Litwę, na Słowację, ale do Czech, do Niemiec, do Rosji? Innymi słowy, dlaczego w odniesieniu do pewnych krain czy też państw używamy formy na, a w stosunku do innych formy do? Czy zjawisko to ma związek z historycznymi powiązaniami Polski z tymi obszarami?

Moje pytanie dotyczy koligacji rodzinnych. Mianowicie: żona brata to bratowa, mąż siostry – szwagier; ale siostra żony? brat żony? I odwrotnie: brat męża i siostra męża?
Ciekawi mnie również powiązanie dzieci z dalszą rodziną. Czy brat mamy to wujek, a brat taty to stryj? A żona brata mamy? Mąż siostry mamy?
Bardzo dziękuję za odpowiedź w tej nurtującej mnie kwestii.
Emilia Maćczak

Szanowni Państwo,

zwracam się z pytaniem odnośnie użycia wyrażenia nomen omen. Jasne jest dla mnie, że używa się go w znaczeniu do cech związanych z nazwiskiem, bądź nazwą. Jednak zastanawia mnie jego występowanie w zdaniu: Bardzo dużo Ślązaków studiuje w Warszawie. Katarzyna nomen omen jest z Katowic. Czy tutaj mamy do czynienia z błędnym użyciem tego zwrotu?

Dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Państwo,
zastanawiam się nad etymologicznym powiązaniem słów nudność i nuda. Szczególnie daje do myślenia frazeologizm nudny jak flaki z olejem, w którym chyba nie chodzi o to, że flaki z dodatkiem oleju są tak mało interesującą potrawą, ale że tłuste flaki w połączeniu z olejem oznaczają niezwykle tłuste danie, a więc mogące powodować nudności. Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
zwracam się o pomoc w takiej sprawie: czy nazwę Panama City (miasto w USA) odmieniamy? Czy odmieniamy analogicznie do nazwy kraju Panama? Np. jechać do Panamy City, mieszkać w Panamie City itd.?
Z góry dziękuję za pomoc,
Maria

Dzień dobry,

w sztuce I.Witkiewicza „Szewcy” użyto słowa „rzeczułki” w objaśnieniu, w notatce na dole - w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy. W słownikach internetowych znajduję jedynie powiązanie tego wyrazu z wyrazem „rzeka”. Czy zatem poprawne jest wciąż stosowanie na co dzień słowa „rzeczułki” w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy? A może to już archaizm? Bardzo mi się to słowo podoba i mam ochotę je popularyzować. Proszę uprzejmie o odpowiedź.

Z poważaniem

Anna

Od pewnego czasu zastanawia mnie etymologia słowa Sas (mieszkaniec Saksonii). Ciekawi mnie dlaczego występuje taka forma, a nie np. Sakson.
Skoro jestem już przy Saksonii, dodatkowo chciałbym dowiedzieć się, czy istnieje etymologiczne powiązanie między nazwą tej krainy, a słowem saksofon?

Z wyrazami szacunku

Nurtuje mnie etymologia wyrazu skład w rozumieniu 'zawodnicy tworzący drużynę sportową;. Wydaje się, że pochodzi on od czasownika  składać, tak jak np. w przypadku znaczenia 'magazyn'. W obcych językach w sensie sportowym używa się jednak podobnie brzmiących wyrazów squad (j. angielski), czy  squadra (j. włoski), które z kolei mają etymologię zbieżną z polską eskadrą. Czy jest to zwykły zbieg okoliczności, czy może  skład w znaczeniu 'drużyna' jest niezależnym zapożyczeniem?