-
Dział, oddział, wydział, przedział
1.03.20211.03.2021Szanowni Państwo,
czy istnieje jakieś wytłumaczenie, dlaczego mamy działy w sklepie, wydziały na uczelni, przedziały w pociągu, oddziały w szpitalu? Co sprawiło, że powstały akurat takie a nie inne konotacje? Czemu mamy różne *działy?
Pozdrawiam serdecznie
-
dżdżysty
27.11.202327.11.2023Szanowni Państwo,
zastanawia mnie, czy słowa dżdżysty — skoro pochodzi od słowa „deżdż” — nie należałoby wymawiać jako [d-żdżysty, drzdżysty]. Tzn. pierwsze „dż” jak [drz] (np. w „drzewie”), a drugie „dż” - już normalnie, czyli tak jak się je teraz wymawia. I czy tak samo nie należałoby wymawiać dżdżownicy: [d-żdżownica].
Czy taka wymowa nie była pierwotna? Sami Państwo piszą, że w języku górnołużyckim mówi się „dešćownica”, więc wydaje mi się to oczywiste.
Z poważaniem
Andrzej M. Sołtan
-
Gila, Hnatków, Maksymczat10.03.200310.03.2003Panie profesorze! Chciałabym się dowiedzieć, jak były tworzone nazwiska typu dopełniaczowego, np: Gila, Hnatków, Maksymczat. Dziekuję za odpowiedź.
-
Gimbusy chodzą do gimbazy16.02.201316.02.2013Szanowni Państwo!
Zauważyłam, że ostatnio dosyć często określa się uczniów gimnazjum mianem gimbus, a szkołę do której uczęszczają – gimbazą. Jaka może być geneza tych słów? W związku z tym jakie mogą być powody wykorzystywania słowa gimbus (pierwotnie kojarzonego jedynie ze szkolnym autobusem) do określania uczniów gimnazjum? -
Jak śpiewać kolędy?15.12.201415.12.2014Szanowni Państwo,
chodzi mi o wers z kolędy Anioł pasterzom mówił. Jak się powinno śpiewać: „naleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem”? Czy w wersji współczesnej: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”? Spotkałam też formy mieszane, które wydają mi się najmniej szczęśliwe: „znaleźli Dziecię w żłobie, Maryją z Józefem” oraz „naleźli Dziecię w żłobie, Maryję z Józefem”. Wiem, że tekst został zapisany w rękopisie kórnickim, ale nie potrafię do niego dotrzeć.
Hanna Bartoszewicz -
Jest – są21.02.201721.02.2017Od dłuższego czasu nurtuje mnie pochodzenie form czasownika być w czasie teraźniejszym. Moje pytania są następujące:
- Dlaczego mówimy: ja jestem, ty jesteś, on, ona jest itd., ale: one, oni są?
- Dlaczego formy jestem, jesteś, jesteśmy, jesteście wyglądają podobnie do czasowników w czasie przeszłym (byłem, robiłeś, jedliśmy…)? Czy doszło tu do jakiegoś dziwnego zestawienia jest + jeśm = jestem, podobnie jak robił + jeśm = robiłem?
Dziękuję!
-
językoznawstwo polskie17.11.200417.11.2004Witam.
Chciałbym dowiedzieć się cośkolwiek o historii polskiego językoznawstwa: od kiedy taka dziedzina nauki istnieje, kto jako pierwszy się tym w Polsce zajmował oraz kiedy wydano pierwszy polski słownik ortograficzny?
Dziękuję serdecznie i pozdrawiam redakcję. -
Kotlet sojowy, tatar wegetariański 31.01.201631.01.2016Często spotykam się z krytyką nazw takich jak kotlet sojowy, pasztet z soczewicy, tatar wegański itd. – a więc nazw potraw wegetariańskich, które odwołują się do ich mięsnych odpowiedników czy pierwowzorów. Zazwyczaj jest to umotywowane tym, że są one niezgodne ze zwyczajowymi definicjami wyrazów, które zawierają, a więc rzekomo niepoprawne. Czy moglibyście Państwo się do tego odnieść?
Z poważaniem
Czytelnik
-
Kto mieszka w Nowym Wiśniczu?18.05.201218.05.2012PWN-owskie słowniki (Słownik nazw własnych oraz Słownik nazw miejscowości i mieszkańców) podają, że mieszkaniec Nowego Wiśnicza to nowowiśniczanin, a przymiotnik – nowowiśnicki. Jednak w Nowym Wiśniczu wydawane są Wiadomości Wiśnickie, a lokalny portal http://www.wisniczanin.pl/ nosi nazwę Wiśniczanin. Również spojrzenie na wyniki z Google przekonuje, że wyrazów z nowo- używa mało kto oprócz scrabblistów. Którym formom dać pierwszeństwo?
-
ktoś inny, ale coś innego8.09.20048.09.2004Chciałbym dowiedzieć się, skąd wzięły się pewne kuriozalne zwroty, jak: coś ciekawego, nic trudnego? Odmiana przymiotnika w mianowniku i bierniku jest inna, niż można by się tego spodziewać (w pozostałych przypadkach nie ma nieregularności). Jak powstały takie zwroty?