Szanowni Państwo,
uprzejmie proszę o rozwianie mojego dylematu. Chodzi mi o nazwisko kard. Angelo Dell ‘Acqua. Po pierwsze, czy po części Dell a przed ‘Acqua powinna być spacja, czy nazwisko należałoby zapisać łącznie z apostrofem wewnątrz? Po drugie, jak odmienić to nazwisko? Łączę pozdrowienia

Szanowni Państwo!
Czy poprawna jest forma dezinstalacja, czy raczej deinstalacja? Z tego, co czytałam w poradni, przed samogłoską powinno wystąpić dez-, jak np. dezaktywacja. Jednak ostatnio spotkałam się z opinią polonistki, która uważa, że prawidłowa forma w przypadku deinstalacji, to właśnie forma z de-. Bardzo proszę o odpowiedź.

Dlaczego imię Aleksandra zdrabniamy Ola? Czy jest to wynik tego, że w średniowieczu funkcjonowała także postać Oleksandra, czy może zaszedł jakiś proces językowy (np. w związku z naleciałościami gwarowymi)? Bardzo proszę o odpowiedź, bowiem nie mogę znaleźć tej informacji w żadnym źródle onomastycznym.
Ewa

Dzień dobry, zwracam się z pytaniem, jak poprawnie napisać o np. utworze literackim, którego tytuł rozpoczyna się przyimkiem „w” (np. „W malinowym chruśniaku” B. Leśmiana). Sformułowanie „W «W malinowym chruśniaku»” wydaje mi się niepoprawne.

Szanowna Redakcjo,
w jednej z książek p. Nagajowej jest zamieszczona rozmowa uczniów na boisku podczas przerwy. Pozwolę sobie ją przytoczyć:

– Ty!
- No co?
- Zobacz…
- No i co?
- Ale zobacz, taki jakiś inny.
- Jaki inny? Jaki inny? Zwykły.
- O zwykły!? Ma osiem nóg!
- Pokaż!… Idź, głupi, osiem! Sześć i dwa wąsy.

Moje pytanie dotyczy owych wąsów. Rozmówcy widzą chyba jakieś zwierzątko. Czy dodanie wyrazu dwa jest prawidłowe?
Z poważaniem
Barbara S.

Witam serdecznie!
Jest kilka słów, które, w moim wyczuciu, zachowują się zupełnie pozaregulaminowo w polszczyźnie. Pozwolę sobie poprosić o kilka słów na temat dwóch z nich.
1. dżdż. Zachowała się forma rzeczownikowa (w związku frazeologicznym jak kania dżdżu), ale tylko dopełniacza. Co się stało z mianownikiem i w jaki sposób doszło do przejścia z dżdż (o ile tak mianownik wyglądał) na deszcz?
2. znienacka. Kim/czym jest ów tajemniczy nienacek?
Dziękuję i pozdrawiam,
Jarek Hirny

Szanowni Państwo!
Jak odmienić imię i nazwisko w następującym zdaniu: „Eugéne Savitzkaya fascynuje dzieciństwo, a raczej pradzieciństwo”? Dodam, że Eugéne Savitzkaya jest mężczyzną, nazwisko zaś przejął najprawdopodobniej od matki (ojciec był Polakiem). Pierwszy raz spotykam się z mężczyzną o żeńskim nazwisku i nie potrafię sobie wyobrazić odmiany takiej osobliwości.
Z poważaniem,
Daga Gorczyńska

Jakie jest pochodzenie zwrotu figa z makiem?

Szanowni Państwo!
Będę bardzo wdzięczna za wyjaśnienie dotyczące rzeczownika fochy. Rzecz jasna, teoretycznie występuje on tylko w liczbie mnogiej, czy jednak z formy dopełniacza („Nie rób fochów”) nie można by wyciągnąć wniosku, że jest to rzeczownik rodzaju męskiego, czyli ten foch? Bo przecież z pewnością nie ta focha?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam,
Anna Matuszewska

Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa