-
rżnąć a dorznąć10.11.201510.11.2015W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar -
do jasnej cholery5.06.20025.06.2002Co oznacza i jaka jest etymologia przymiotnika jasna w wyrażeniu do jasnej cholery?
Dziękuję. -
ile wlezie
3.07.20233.07.2023Szanowni Państwo,
w polszczyźnie jak wiadomo istnieje powiedzenie „ile wlezie”, ale czy to oznacza, że istniał kiedyś taki czasownik jak wlazić? Proszę o odpowiedź.
Pozdrawiam
-
interfiksy typu –o-, -e-, -i-, -u-
15.10.202315.10.2023Chciałem zapytać o etymologię międzyrostków -o- oraz -e- (i ewentualnie innych międzyrostków: -i-, -ch-, -u-, -y-). Wiem, że są one pochodzenia prasłowiańskiego (Dobromirъ, čьrnobylь, vojevoda), lecz nie mogę znaleźć ich dalszej etymologii. Czy możliwe jest pokrewieństwo z starogreckim -ο-?
-
nasamprzód i ladaco6.02.20066.02.2006Jaka jest etymologia wyrazów: nasamprzód i ladaco?
-
ojciec
19.01.202419.01.2024Szanowni Państwo, czy mógłbym prosić o wyjaśnienie przemian historycznych współczesnego słowa ojciec w liczbie pojedynczej i mnogiej w języku polskim?
Pozdrowienia, Krzysztof
-
prącie i pręt
23.09.202323.09.2023Czy prącie i pręt są wyrazami pokrewnymi?
Dziękuję za objaśnienie,
Łukasz
-
Rzyć, żyć 29.12.201529.12.2015Proszę o informację o etymologii słowa rzyć. Czy ma ono coś wspólnego z czasownikiem żyć albo z rzeczownikiem życie?
-
smok i żmij22.06.200722.06.2007Drodzy Państwo,
pragnę zapytać o etymologię słów smok i żmij. O ile orientuję się w mitologii słowiańskiej, to żmij to właśnie 'smok'. Jednak obecnie tyko osoby interesujące się starożytnościami słowiańskimi znają słowo żmij, wyszło ono z powszechnego użytku, zastąpione przez smok. Czy słowo smok jest rdzennie polskie (ewentualnie słowiańskie)?
Z poważaniem
Michał „Siristru” Dłużak -
Sowa 7.05.20187.05.2018Szanowni Państwo,
chciałem zapytać o etymologię słowa sowa.
Wszystkiego dobrego na święta!
Z wyrazami szacunku
Czytelnik