przeczący
  • Tyleż, ile – czy: tyleż, co
    31.05.2016
    31.05.2016
    Szanowni Państwo,
    słowniki poprawnej polszczyzny wyraźnie mówią, że poprawna jest wyłącznie konstrukcja nie tyle…, ile…, natomiast nie tyle…, co… jest błędna. Czy dobrze rozumiem, że chodzi jedynie o formy przeczące i w związku z tym konstrukcja tyleż…, co… w zdaniach twierdzących jest poprawna i nie wymaga zmiany na tyleż…, ile…?

    Z poważaniem
    Gabriela Niemiec
  • Wolno coś, ale nie wolno czegoś

    13.11.2020
    13.11.2020

    Witam,

    w materiale umieszczonym na serwisie YouTube w tytule została użyta konstrukcja Co nie wolno... . Intuicyjnie poprawnie brzmi/wygląda forma Czego nie wolno..., chociaż też w miarę przekonująco brzmi tłumaczenie autora:

    „Gdyby to było nie można, to czego byłoby jedyną poprawną formą, ale wolno może się łączyć z biernikiem nawet w przeczącej formie”. 

    Jak jest naprawdę?

  • żadne z nas

    17.02.2024
    17.02.2024

    Jestem w grupie, w której są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Chyba nie mogę powiedzieć: „żaden z nas”, bo kobiety się obrażą. Nie mogę też powiedzieć: „żadna z nas”, bo mężczyźni się obrażą. Jak to powiedzieć?

    Ktoś mi podsunął, że „żadne z nas”.

    Ale żadne jest przecież w rodzaju nijakim, czy na pewno w polskim mieszana grupa przechodzi w rodzaj nijaki? Mógłbym powiedzieć: „żadne z dzieci”, ale to dlatego, że "dziecko" jest rodzaju nijakiego, tymczasem przy „żadne z nas” chyba ani kobieta, ani mężczyzna nie utożsamiliby się z rodzajem nijakim.

  • bynajmniej – przynajmniej

    10.10.2020
    10.05.2006

    Szanowni Państwo!

    Spotykam się często z wypowiedziami zawierającymi słowo bynajmniej w znaczeniu 'przynajmniej', np. „Bynajmniej ja tak sądzę”. Przyznaję, że mnie to razi. Bardzo proszę o wyjaśnienie zasad używania słowa bynajmniej oraz o kilka przykładów poprawnego użycia. Dziękuję i pozdrawiam!

  • Co chcesz? Czego chcesz?
    23.12.2013
    23.12.2013
    Jak należy poprawnie odmienić: „Dziecko, które dostaje, co chce” czy „… dostaje, czego chce”?
  • Co jest nazwą własną?
    26.04.2002
    26.04.2002
    Czy rzeczowniki określające obywateli państw, np. Ukrainiec, Cejlonka, lub obywateli [raczej mieszkańców – red.] miast, np. afganka, traktujemy jako nazwy własne, czy rzeczowniki pospolite?
    Podobnie – jak traktujemy nazwy walut (np. euro, ecu, naira); nazwy pierwiastków (np. erb, nikiel); nazwy języków (np. bengali, gur, joruba); nazwy leków (np. aspiryna, gricin); a jak traktujemy słowa Negr oraz ubecja?
    Czy cobol jako język programowania jest uznawany za nazwę własną, rzeczownik pospolity czy skrótowiec? Podobne pytanie dotyczy słowa ecu.
    Z góry serdecznie dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
  • coś nie ulega kwestii
    29.04.2014
    29.04.2014
    Szanowni Państwo,
    ostatnio zacząłem słyszeć zwrot nie ulega kwestii. Byłem przekonany, że to błąd, który pewnie wziął się z niedokładnego odtwarzania zasłyszanego zwrotu nie ulega wątpliwości, ale słownik języka polskiego PWN temu przeczy. Ten zwrot jest wg słownika poprawny, co więcej, ma to samo znaczenie, co nie ulega wątpliwości. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd on się wziął?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Z poważaniem
    Marek Dopiera
  • Czas przeszły trybu warunkowego

    28.06.2023
    28.06.2023

    Temat: czas zaprzeszły.

    W jednym z utworów lirycznych zauważyłem pewne zdanie, które brzmi bardzo nienaturalnie: „Wolałbym już wcale angażu być nie dostać!”.

    Z kontekstu da się wyczytać, że podmiot liryczny wyraża żal i ubolewa nad tym, że dostał angaż. Wydaje mi się, że autorowi chodziło o użycie czasu zaprzeszłego, jednak konstrukcja i kolejność wyrazów nie pasuje do zasad gramatycznych czasu zaprzeszłego, które znalazłem. Być może dlatego, że nigdzie nie znalazłem przykładów przeczeń w czasie zaprzeszłym. Dlatego nie mogę rozstrzygnąć: czy jest poprawnie, czy nie? Mam nadzieję, że państwo mi pomożecie.

    Pozdrawiam

    Filip

  • Czemu oraz ale także

    26.11.2020
    26.11.2020

    Kto jest odpowiedzialny za edukacje w mediach? W Gazecie Wyborczej napisali czemu zamiast dlaczego. Pan Bralczyk mówi: ale także –to też błąd. Po może być wyłącznie warunek lub przeczenie. Powinien powiedzieć: a także

    Proszę o potwierdzenie. 

    Pozdrawiam mk

  • czyhające ryzyko
    25.05.2013
    25.05.2013
    Dzień dobry,
    czy z wyrazem ryzyko może łączyć się określenie czyhające, czy lepiej powiedzieć np. czyhające zagrożenia?
    Pozdrawiam
    Katarzyna Dzięcielska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego