W języku czeskim nazwy miejscowości Tábor i Lanškroun mają w dopełniaczu formy z końcówką -a: Tábora i Lanškrouna. Jaką końcówkę należy dodać, jeśli nazwy te pojawią się w tekście polskim – jadę do Tábora/Lanškrouna czy jadę do Táboru/Lanškrounu?

Jeden z moich przełożonych upiera się przy tym, że po skrócie dyr. (od słowa dyrektor) nie stawia się kropki, czyli np. powinno się napisać w nagłówku Dyr Jan Kowalski czy też w zdaniu: „W spotkaniu wziął udział dyr Malinowski”. Moim zdaniem jest to niezgodne z wszelkimi zasadami gramatyki polskiej. Bardzo proszę o opinię.
Łączę pozdrowienia
Joanna Leśniewska

Szanowni Państwo,
ostatnio w jednym z artykułów przeczytałam takie zdanie: Jednak te dość proste techniki nie mają startu do tego, w co można zaopatrzyć się teraz. Czy sformułowanie nie mają startu jest poprawne? Czy nie powinno być raczej zastąpione zwrotem nie mają szans? Można nie mieć dobrego/złego startu lub mieć dobry/zły start (w znaczeniu ‘początek’). Nie można chyba nie mieć startu w ogóle?

Z góry dziękuję za odpowiedź,
Paulina

Drodzy Państwo!
Mam problem, który nie dotyczy może bezpośrednio pisowni polskiej, ma z nią jednak związek. Otóż chodzi o zasady pisowni imion i tytułów arystokratycznych osób spoza Polski.
Wiem, że ogólne zasady pisowni imion wymagają, aby imiona postaci panujących (np. królów) lub funkcjonujących powszechnie w polskiej świadomości (np. Joanna d'Arc) spolszczać, zaś pozostałe pozostawić w formie oryginalnej. Tak przedstwia się sytuacja w większości książek, z którymi miałem do czynienia. Jadnakże prof. W. Dworzaczek w swojej Genealogii (zestaw tablic genealogicznych rodów panujących w Polsce i krajach ościennych) ominął powyższą zasadę, spolszczając bez wyjątku wszystkie imiona. Wydaje mi się, że w tym przypadku zabieg ten nadał zestwieniom genealogicznym przejrzystości – jest więc uzasadniony.
Gorzej sprawa przedstawia się z tytułami arystokratycznymi. W różnych publikacjach spotkałem się z różną ich pisownią. Np. w biografii Ludwik XVI pióra Jana Baszkiewicza (Wrocław 1983) sam król, przed objęciem władzy, nosi tytuł księcia Berry. Natomiast jego bratanek, który nigdy władzy nie objął, tytułowany jest już księciem (diukiem) de Berry. Przytoczę jeszcze jeden przykład. W powyższej książce brat Ludwika XVI (przyszły Karol X) tytułowany jest hrabią Artois, natomiast w biografii Karola X autorstwa José Cabanisa (W-wa 1981)- hrabią d'Artois. Takie przykłady można zresztą mnożyć w nieskończność.
I tutaj pojawia się mój problem i moje pytanie. Opracowuję właśnie tablicę genealogiczną francuskiej dynastii Burbonów. Pojawia się tam mnóstwo osób zarówno panujących, jak i posiadających czysto tytularne godności arystokratyczne, wiele odsób, które są Polakom znane dobrze jak i nie. Jak postąpić w takiej sytuacji? Być może w przypadku tytułów obowiązuje podobna zasada jak i w przypadku imion? A jeśli tak, to czy dla zachowania przejrzystości mogę zrezygnować z przedrostków de, d' itp.?
Proszę Państwa o sprecyzowanie zasad obowiązujących w przedstawionych przeze mnie przypadkach i z góry dziękuję za odpowiedź.

Z poważaniem
Przemo Jaworski

Tłumaczę tekst o aktywistach LGBT, w którym często pojawia się przymiotnik straight. Czy Sz. Poradnia ma jakiś pomysł, jak go przełożyć? Heteroseksualny jest długie i formalne, chodzi mi o odpowiednik homo/gejowski/lesbijski. Heteryczny? Heterowy? (np. styl ubioru).

Z góry dziękuję

D.

Szanowni Państwo,
jaki przypadek powinien wystąpić po jako: Pójście na skróty oznacza utratę wiarygodności jako zdystansowanego, obiektywnego badacza?

Dziękuję.
Z poważaniem
Kasia C.

Szanowna Poradnio,
Tłumaczę właśnie z angielskiego II tom cyklu fantasy, w którym świat przedstawiony jest zainspirowany XIX-wieczną Rosją. W tomie I ważny był Morozova’s stag, co z uwagi na żeńską formę nazwiska przełożyłam jeleń Morozovej, stosując konsekwentnie odmianę przymiotnikową. Jednak w tomie II okazuje się, że Morozova to postać męska, w dodatku zainspirowana świętym prorokiem Eliaszem. Czy da się gramatycznie wybrnąć z tej sytuacji?
Będę wdzięczna za wszelkie sugestie.

Dzień dobry,

w wierszu Z. Herberta  Modlitwa Pana Cogito natknęłam się na sformułowanie  kato kyrie kato. Nie potrafię odnaleźć kontekstu owych słów, ani nie potrafię ich przetłumaczyć. Będę wdzięczna za pomoc.

Pozdrawiam

Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy nazwy Poliklinika Gemelli. Jak powinno się ją odmieniać: Poliklinika Gemelli czy Poliklinika Gemellego (ze względu na odmienność nazwiska włoskiego uczonego, którego imię poliklinika nosi)? W literaturze stosuje się obie formy, choć pierwsza wydaje się częstsza.
Dziękuję i pozdrawiam!

Szanowni Państwo,

jak by Państwo stworzyli feminatywy od takich słów jak ksiądz albo wódz?

Pozdrawiam