przodek
  • Kalka, replika, półkalka, kalka częściowa, hybryda itp.

    21.02.2024
    21.02.2024

    Dzień dobry,

    zastanawia mnie ostatnio, czym właściwie w polskiej terminologii etymologicznej są „półkalki” czy też „kalki częściowe”. Spotykałam ten termin przede wszystkim jako określenie słowa lub zwrotu zbudowanego na wzór wyrażenia obcojęzycznego, częściowo z elementów rodzimych, a częściowo z elementów obcych (np. u Borysia 'wieloryb' jako półkalka średnio-wysoko-niemieckiego 'walvisch'). Jednak sporadycznie zdają się one być używane w zgoła innym znaczeniu, którego pewna już jestem mniej (np. w elektronicznym WSJP 'gadzinówka' jako częściowa kalka z niemieckiego 'Reptilienfond'.) Jak zatem powinno się stosować te terminy?

    Pozdrawiam serdecznie i z góry dziękuję.

  • kontrybucja
    31.01.2010
    31.01.2010
    Chciałbym zapytać o współczesne znaczenie słowa kontrybucja. Według słownika wyrazów obcych Kopalińskiego kontrybucja to danina pieniężna nakładana przez zwycięzcę na państwo pokonane. Obecnie powszechnie używa się słowa kontrybucja w znaczeniu 'wkład, udział'. Co więcej, w użyciu funkcjonuje również czasownik kontrybuować w sensie 'przyczyniać się, mieć wkład'. Czy używanie słów kontrybucja, kontrybuować w tym drugim znaczeniu jest dopuszczalne?
  • Królowa korony
    11.07.2019
    11.07.2019
    Czy sformułowanie: Maryjo, królowo korony Polski jest poprawne?
  • kuś i kuśka
    22.11.2002
    22.11.2002
    Witam serdecznie.
    Moje pytanie dotyczy mojego nazwiska – Kuś. Czy kuś jest/był synonimem słowa penis???
    Pozdrawiam.
  • Ku wraz z celownikiem
    6.05.2020
    6.05.2020
    Dzień dobry
    W Gramatyce języka polskiego Józefa Muczkowskiego (trochę stara pozycja) przy odmianie rzeczownika pojawia się taka rada: „Celownik na owi zakończony z przyimkiem ku w niektórych na u skracamy, np. ku końcu zamiast ku końcowi, ku Krakowu, ku Paryżu”.
    Starałem się sprawdzić, użycie -u w celowniku razem z przyimkiem ku jest obecnie poprawne (szczególnie chodzi mi o ku końcu), ale nigdzie nie mogłem znaleźć takiej informacji.
    Z góry dziękuję za pomoc i poświęcony czas.
  • Ladacznica a ladaco
    24.01.2016
    24.01.2016
    Dzień dobry Państwu!
    Pytanie o treści nieszczególnie wyszukanej, jednak spowodowało konflikt między mną a moim rozmówcą. Czy słowo ladacznica ma coś wspólnego ze słowem ladaco? Moim zdaniem tak – kobiety określanej takim mianem raczej nie darzy się estymą, a ladaco oznaczało ‘byle jaki, marny’ lub, o osobie właśnie, ‘człowiek lichy, bezwartościowy’. Czy słusznie doszukuję się pokrewieństwa tych dwu słów?

    Łączę wyrazy szacunku, przepraszając za banalność swojego pytania.
    AK
  • Miód na serce
    29.01.2020
    29.01.2020
    Szanowni Państwo,

    zastanawiam się nad etymologią frazeologizmu miód na serce. Czy ma ono związek z dawnymi upodobaniami kulinarnymi użytkowników naszego języka?

    Pozdrawiam

    Tomasz K.
  • nachijski
    3.02.2006
    3.02.2006
    Witam. Przodkami Czeczenów byli Nachowie. Ciekawi mnie, jaki utworzyć przymiotnik od nazwy tego dawnego ludu – czy będzie to np. nachski, nachowski, czy jeszcze inny?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Paweł
  • nasz chleb słowiański
    15.10.2004
    15.10.2004
    Witam,
    Interesuje mnie etymologia słowa chleb. Brzmi ono prawie jednakowo we wszystkich (lub prawie wszystkich?) językach słowiańskich. Podobieństwa występują też w językach germańskich i romańskich. Już zupełnie inaczej np. w łotewskim i estońskim. Ale chodzi mi przede wszystkim o „nasz” słowiański chleb.
  • Niech im kat świeci!
    4.02.2015
    4.02.2015
    Szanowni Państwo!
    Chciałbym spytać o wyrażenie świecić komuś występujące m.in. w Ogniem i mieczem („Niech im kat świeci”) i w piosence Elekcja Jacka Kaczmarskiego („Poświecimy im”). Od czego wyewoluowało do znanej obecnie, lapidarnej i nieco enigmatycznej formy? Jakie jest dokładne znaczenie czasownika świecić w tym kontekście? Czy różne od znaczeń wymienianych dziś w słownikach?
    Dziękuję i kłaniam się
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego