-
Anaforyczne jiż i jenże30.10.201830.10.2018Chciałabym się zapytać o pewne staropolskie słowo, mianowicie jiż, jenże. Dowiedziałam się, że oba te słowa znaczą który. Jak brzmią inne formy tego określenia – w rodzaju żeńskim, nijakim, w liczbie mnogiej (męskoosobowej i niemęskoosobowej)?
Pozdrawiam,
Katarzyna K.
-
Hindusi i Indianie1.12.20131.12.2013Przeglądając właśnie słownik angielsko-polski PWN-Oxford, zauważyłem, że mieszkańcy Indii są wciąż wymieniani jako Hindusi, a autochtoniczni Amerykanie widnieją jako Indianie. Czy te nazwy nie powinny być poprawione już dawno temu? Hindus powinien być osobą wyznającą hinduizm, niezależnie od rasy, a Indianinem powinniśmy nazywać człowieka z Indii, z oczywistych powodów. Czy prócz przyzwyczajenia są jakieś powody, by nie wprowadzać takich zmian?
-
krom29.10.200429.10.2004Witam. Z jakiego języka pochodzi słowo krom 'z wyjątkiem, oprócz'? Czy to samo znaczenie jest w kontekście cytatu z Iliady (przekład Ksewerego Dmochowskiego): „(…)Tak się i możnie miasta Pryjama ocali,/ I Atryd żonę weźmie krom wszelkiej zatargi” (księga czwarta)?
-
Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich
13.02.202113.02.2021Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)
Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.
Dziękuję za naświetlenie tematu,
Łukasz
-
agrestoporzeczka i malinojeżyna3.07.20103.07.2010Agrestoporzeczka czy agresto-porzeczka? Malinojeżyna czy malino-jeżyna?
-
-anse i -ansy9.10.20079.10.2007Niektóre rzeczowniki kończące się na -ans mają w słownikach podwójną formę mianownika lm. -anse/-ansy (pasjans, ambulans, dyliżans, romans), inne mają wyłącznie -ansy (szympans, sekans, sekstans, trans), a jeszcze inne tylko -anse (kwadrans, niuans, fajans, rezonans). Czy istnieje reguła pozwalająca rozpoznać przypadek bez zaglądania do słownika (nie zawsze jest pod ręką, a intuicja zawodzi)? Np. fidrygans?, bilans?, uzans?, rothmans (papieros marki Rothmans)?
-
antymon22.05.201122.05.2011Szanowni Państwo,
zastanawiałem się ostatnio nad nazwami pierwiastków chemicznych. Ich nazwy w większości mogę sobie jakoś wyjaśnić. Prócz jednego: antymonu. W większości języków nazwa pierwiastka 51 brzmi podobnie, ale już po łacinie to stibium, a po rosyjsku surma. Co oznacza nazwa antymon i czy ma coś wspólnego znaczeniowo z surmą i stibium?
Pozostaję z poważaniem
K. Pawłowski -
apostrof26.10.200526.10.2005Witam! Sądziłem, że w SJP na Państwa stronie (czyli w Szymczaku) jest błędna odmiana (bez apostrofów) słów: chippendale oraz empire. Jednak z taką samą odmianą spotkałem się w SWO 2004; SO Kłosińskiej zaś podaje już tylko odmianę apostrofową (prócz oczywistego: chippendali, empirze). Jak to więc jest?
Pozdrawiam -
budżet28.01.200528.01.2005Dlaczego w słowie budżet dż wymawiamy jako [d-ż] (jak w wyrazie drzewo)? Czy istnieją jeszcze jakieś wyjątki tego typu (poza wyrazami utworzonymi przez dodanie przedrostka, takimi jak odżywiać, odżywka itp.)?
-
dedykować21.06.201221.06.2012Czy poprawne są sformułowania: ulica dedykowana Słowackiemu, strefa dedykowana kibicom, promocja dedykowana…? Wydaje mi się to trochę sztuczne (jakby kalka z angielskiego dedicated to), do tej pory mówiło się ulica Słowackiego, strefa kibica, promocja dla…