Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Dzień dobry Państwu!
Chciałabym się dowiedzieć, jaka jest różnica między czasownikami gotować i przygotować?

Z góry dziękuję za odpowiedź!

Szanowni Państwo,

mój syn jest ateistą, i w związku z tym nie uczęszcza na zdjęciach z religii. W szkole zwrócono mu uwagę że niepoprawnie wita (dzień dobry) oraz tytułuje (per pan) księdza.

Jak poprawnie powinien zwracać się do księdza ateista?

Dziękuję bardzo za odpowiedź

Pozdrawiam

Interesuje mnie imię Jalu Kurka (1904–1983). Czy rzeczywiście jest to imię, czy tylko pseudonim? Jaka jest jego etymologia? Czy ktoś w Polsce obecnie się tak nazywa? A przy okazji – gdzie można uzyskać dane o frekwencji poszczególnych imion w Polsce?

Witam,

bardzo proszę o pomoc. Nie mogę doszukać się etymologii nazwy jeziora Jezioro Księże. Jezioro to położone jest w gminie Biskupiec w woj. warmińsko-mazurskim.

Pozdrawiam serdecznie Elżbieta Olszta

Przez Lipno przepływa rzeka Mień. Od nazwy rzeki wziął nazwę klub sportowy.
Pytanie: czy słowo Mień jest rodzaju żeńskiego czy męskiego – prosze o uzasadnienie.
Z poważanaiem
Piotr Wesołowski

Szanowna Poradnio,
ktoś napisał spływy kajakowe rzekami Liwcem i Bugiem. Wydaje się, że lepiej byłoby rzekami Liwiec i Bug. Ale polska gramatyka wymaga odmiany nazw rodzimych, nieodmienne są tylko nazwy egzotyczne. Z Bugiem jest jednak dziwnie – praktyczne użycie przeczy normie. W wyszukiwarce Google forma rzeką Bug występuje 1000 razy częściej niż forma rzeką Bugiem, ale np. z Wartą jest odwrotnie. Czy forma płynąć rzeką Bug jest niepoprawna?
Z.C.

Szanowni Państwo,
W pracy zastanawialiśmy się ostatni, czy ul. Żurawia w centrum Warszawy jest nazwą przymiotnikową (przy ul. Żurawiej), czy rzeczownikową (przy ul. Żurawia). W mediach usłyszeć można obie formy w użyciu, ja jednak skłaniam się do przymiotnikowej (obok jest Krucza). Jak jest więc w tym konkretnym przypadku?

Pytanie jest tatrzańskie i składa się z trzech części. Bardzo proszę o podpowiedź, które warianty są poprawne:
1. Hala Kominy Dudowe / hala Kominy Dudowe?
2. Wąwóz Kraków / wąwóz Kraków?
3. do doliny/Doliny Pańszczyca / do doliny/Doliny Pańszczycy?

Szanowni Państwo,
Jaka jest etymologia wyrazu płeć, i które znaczenie jest pierwotne: płeć biologiczna, czy „cera niewieścia” ?
Z poważaniem,
Łukasz