-
wyrazy o zakończeniu -x16.07.201016.07.2010Witam Szanownych Językoznawców.
Jak powinno się odmieniać nazwiska typu Fenix czy Brix i imiona typu Max? Czy przez -x pisane są tylko w mianowniku, a w pozostałych przypadkach, kiedy dochodzą polskie końcówki, w miejsce x pojawia się ks? Jeśli tak, to czy zasada ta dotyczy wszystkich nazw własnych?
Dziękuje i pozdrawiam.
Anna -
wyspa Bolko
12.02.202412.02.2024Szanowni Państwo,
mam wątpliwości dotyczące pisowni miana jednego z ulubionych miejsc opolan - zwykłem pisać „wyspa Bolko”, ale w uchwale rady miejskiej w sprawie zmiany nazwy widnieje „Wyspa Bolko”. Na dodatek od pewnego czasu obszar ten nie jest otoczony ze wszystkich stron wodą, więc nie jest już wyspą, w związku z czym nie należy chyba traktować tego wyrazu jako pospolitego, ale jako element nazwy własnej.
Zastanawia mnie też, czy ze względu na uzus powinno się nie odmieniać w tekście (np. książki) wyrazu Bolko (opolanie mówią: „Idę na Bolko”, „Byłem na Bolko”). Odmianę taką, a raczej jej brak, uwzględnia Wikisłownik: https://pl.wiktionary.org/wiki/Bolko.
Z poważaniem
Łukasz
-
X lub Y5.01.20085.01.2008Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
-
zagadki gramatyczne14.11.200114.11.2001Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz -
zaimki odnoszące się do Boga14.06.201114.06.2011Dzień dobry
chciałam zapytać, jak prawidłowo w przekładach Biblii powinno się zapisywać zaimki dotyczące Jezusa – wielką czy małą literą? Wiem, że zgodnie z zasadą przyjętą przez Radę Języka Polskiego odnośnie do ortografii słownictwa religijnego zaimki dotyczące Boga zapisujemy wielką literą, ale czy jest tak również w przypadku Jezusa? W różnych przekładach spotkałam się z różnymi formami, stąd moja wątpliwość.
Pozdrawiam serdecznie
Anna -
zakańczać3.10.20023.10.2002Zajmuję się umowami w telekomunikacji. Często używanym w nich terminem jest „opłata za zakańczanie połączeń w sieci operatora”. Wydaje mi się, że nie jest to forma poprawna, bo chodzi o połączenia zakończone, już zrealizowane. Poza tym jest to rusycyzm, który mi „źle brzmi”. Proszę o radę, czy forma, której ja używam w liczbie pojedynczej i w liczbie mnogiej w wyrażeniach: „opłata za kończenie połączeń”, „opłata za zakończenie połaczenia”, jest poprawna.
-
Załom
25.10.202225.10.2022Szanowni Państwo!
Mam pytanie związane z poprawną odmianą nazwy wsi Załom. W gronie znajomych próbujemy rozstrzygnąć, czy Załom powinniśmy odmieniać jak Radom czy jak Rzym? Mieszkam w Załomiu, czy w Załomie? Wikipedia proponuje Ms. z końcówką -u, w Załomiu. Ale dlaczego nie odmienić tej nazwy jak rzeczownik „załom”? Według mnie jest to prostsze i ładniej brzmi we wszystkich przypadkach. Dodam, że mieszkańcy podobno częściej używają odmiany miękkotematowej.
-
Zapławiać 13.06.201813.06.2018W książce Księga herbaty autorstwa Kakuzo Okakury, przełożonej przez Marię Kwiecińską-Decker doczytałem się słowa, którego znaczenia i nie znam, i nie znajduję w Waszej poradni, a jest to słowo zapławiający. Oto kontekst: Wan Juan-czy opiewał herbatę jako „zapławiające duszę bezpośrednie wzruszenie, którego delikatna goryczka przypomina posmak dobrej rady”. Cóż to słowo znaczy i dlaczego nie można doszukać się go Waszym korpusie językowym?
Pozdrawiam
Szymon Sękowski
-
„Ze zmianami” czy „z późniejszymi zmianami”?24.11.200524.11.2005W pismach urzędowych, powołując przepis prawny, wskazuje się miejsce jego publikacji. Dyskusja w gronie przyjaciół skupiła się wokół tematu wskazywania w pismach urzędowych miejsc publikacji ustaw i rozporządzeń. Stąd pytanie, która forma zapisu jest właściwa: „Dz.U. nr xx poz. xx z póżniejszymi zmianami” czy „Dz.U. nr xx poz. xx ze zmianami”?
Pozdrawiam,
Barbara Biegańska -
zimno5.02.20065.02.2006Witam!
Jaki będzie dopełniacz dla rzeczownika zimno w liczbie mnogiej? Swoją drogą dziwi mnie oznaczenie w niektórych słownikach blm w znaczeniu wyprysku na wardze. Dla podobnego gumno słowniki notują -mien, ale zimien jakoś nie najlepiej mi brzmi.
Pozdrawiam.