-
dwojgu ludziom, ale dwojgiem ludzi – czemu nie dwojgiem ludźmi?3.12.20143.12.2014Dzień dobry,
wiem, że po formie narzędnikowej liczebników zbiorowych przepisowo następuje forma dopełniaczowa, ale chodzi mi o to dlaczego. Czy jest jakaś przyczyna umotywowana albo historią, albo analogią? Wydaje mi się, że tu „powinna’’ działać zasada zgody, konkretnie: dwojgiem ludźmi, a nie dwojgiem ludzi.
Serdecznie
Oscar E. Swan -
Dwuczłonowe nazwiska męskie28.05.201628.05.2016Jak powinno się odmieniać nazwiska: (Stefan) Parnicki-Pudełko (profesor), (Julian) Talko-Hryncewicz (lekarz, antropolog)?
K.S.
-
Dwudziesto-dwunastościan16.12.201616.12.2016Szanowni Państwo,
jak poprawnie należy zapisać inną nazwę bryły (ścięty dwunastościan):
dwudziesto-dwunastościan – z dywizem
czy łącznie:
dwudziestodwunastościan?
Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
K.Z.
-
dwudziestozłotówka9.01.20039.01.2003Jak piszemy wyraz dwudziestozłotówka? Chodzi o to, czy piszemy go razem: dwudziestozłotówka, czy oddzielnie: dwudziesto złotówka? Jaką regułą można tę pisownię uzasadnić?
-
dwukropek a wyliczenie18.02.201218.02.2012„W ciągu życia mogą one wypływać na poczucie własnej wartości i samoocenę, edukację, aktywność zawodową, społeczną oraz czynności dnia codziennego (cyt. za: Hallahan, Kauffman, 1988, s. 105-106)”.
Po na nie powinno być dwukropka? Albo jeszcze raz słowa aktywność przed słowem społeczną? -
Dynastia Romanowów 12.05.201612.05.2016Czy można powiedzieć dynastia Romanowych zamiast dynastia Romanowów?
Nauczycielka historii mówiła pierwszym sposobem i zdaje się, że niektórych nawet poprawiała, natomiast powszechnie używaną formą jest ta druga.
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
dziesięcioro przykazań23.04.200223.04.2002Szanowni Państwo,
Bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytanie:
Czy użycie liczebnika zbiorowego w wyrazie Dziesięcioro Przykazań wymagane jest przez charakter kolektywny tego pojęcia jako zbioru niepodzielnego? Jeśli tak, czy pojedyncze Przykazania, albo zespoły tych samych, traktowane są jako wyrazy „niezbiorowe"? Mówi się więc Dwa Przykazania (a nie dwoje Przykazań), Pierwsze pięć Przykazań/Pierwszych pięć Przykazań (a nie Pięcioro pierwszych Przykazań)?
Uprzejmie dziękując z góry, łączę wyrazy szacunku
Alessandro Pettini -
Dzogczen Ponlob Rinpocze
23.06.202223.06.2022Jak zapisać po polsku i odmieniać imię i nazwisko buddyjskiego nauczyciela, którego anglofoni nazywają Dzogchen Ponlop Rinpoche?
Będę wdzięczna za poprawną transkrypcję i odmianę przez przypadki.
Pozdrawiam
D.
-
dżdż i nienacek7.06.20057.06.2005Witam serdecznie!
Jest kilka słów, które, w moim wyczuciu, zachowują się zupełnie pozaregulaminowo w polszczyźnie. Pozwolę sobie poprosić o kilka słów na temat dwóch z nich.
1. dżdż. Zachowała się forma rzeczownikowa (w związku frazeologicznym jak kania dżdżu), ale tylko dopełniacza. Co się stało z mianownikiem i w jaki sposób doszło do przejścia z dżdż (o ile tak mianownik wyglądał) na deszcz?
2. znienacka. Kim/czym jest ów tajemniczy nienacek?
Dziękuję i pozdrawiam,
Jarek Hirny