rzekłbyś
  • Łączliwość normatywna większości
    4.06.2020
    4.06.2020
    Proszę o informację na temat poprawności użycia sformułowania duża większość. Określenie to wydaje się być poprawnym gramatycznie i mieć sens (wszak większość może mieć różną skalę i być np. znikomą lub przytłaczającą), jednak według mnie duża większość brzmi dziwnie, zwłaszcza kiedy zestawiam z nią podobnie skonstruowaną małą większość.
    Z góry dziękuję za udzielenie odpowiedzi.
  • Michaił czy Michał Bułhakow
    12.03.2002
    12.03.2002
    "Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
    Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
    J.B.
  • można było, można będzie – można jest?
    21.05.2015
    21.05.2015
    Szanowni Państwo,
    pewien problem nie daje mi spokoju. Dlaczego w języku polskim, używając w czasie teraźniejszym predykatywów typu: trzeba, można, wolno, pomijamy czasownik jest, podczas gdy w czasach przeszłym i przyszłym czasownik w formie osobowej jest obligatoryjny, np. można było, trzeba będzie itd. Czy ma to swoje uzasadnienie? Czy forma złożona w czasie teraźniejszym istniała dawniej? Jeśli tak, dlaczego zanikła? Z tego, co wiem, np. w języku czeskim występuje do dziś.
    Z pozdrowieniami
    KG
  • Muminki i atomówki
    5.05.2006
    5.05.2006
    Czy muminki jako istoty, podobnie jak smerfy, powinniśmy pisać małą literą, tak jak to uczyniłem? Atomówki to tytułowe bohaterki serialu animowanego. Są to trzy dziewczynki: Bójka, Bajka i Brawurka (więcej o nich można przeczytać w Wikipedii). Czy każda z tych dziewczynek to atomówka czy Atomówka?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • Naj-
    4.04.2018
    4.04.2018
    Czy użycie przedrostka naj- jest możliwe w odniesieniu do więcej niż jednego podmiotu, czy też przedrostek naj- sam w sobie definiuje, że coś lub ktoś pod jakimś względem jest niepowtarzalne?

    Co w sytuacji, kiedy na świecie istnieją dwa różne samochody, które są szybsze od wszystkich pozostałych, ale względem siebie osiągają dokładnie taką samą prędkość maksymalną? Czy można o nich mówić, że są to najszybsze samochody na świecie, czy musi być ten jeden jedyny?

    Pozdrawiam
  • Nazwisko Braña

    9.02.2022
    18.12.2021

    Szanowni Państwo,

    jak odmienić (i jak wymawiać w poszczególnych przypadkach) hiszpańskie nazwisko męskie Braña?


    Łączę pozdrowienia

    R.L.

  • Nazwisko Kulwiec

    24.03.2023
    24.03.2023

    Szanowni Państwo!

    Jak poprawnie odmieniać nazwisko „Kulwiec”? Zachowywać „e” tematowe w dopełniaczu czy nie? Będę wdzięczna za pomoc.


    Z pozdrowieniami

    Katarzyna

  • Niger, nigerski

    28.09.2021
    28.09.2021

    Szanowna Redakcjo,

    intryguje mnie państwo Niger, a ściślej przymiotnik, który mógłby być od niego utworzony. Na nieszczęście Nigru, na mapie świata istnieje Nigeria, więc coś jest nigeryjskie. Co dzieje się z biednym Nigrem? Nie spotyka się raczej formy: "nigryjski". Przecież zdanie: rząd nigryjski został stworzony, zdaje się być dorzeczne i poprawne. Czy zatem pozostaje nam posługiwać się obejściami typu: rząd Nigru się ukonstytuował? Jak rzecz z tym Nigrem się przedstawia?

    Jarek z Lublina

  • O języku poetyckim słów kilka

    8.10.2023
    8.10.2023

    W Newsletterze Poradni Językowej PWN przeczytałem ostatnio post na temat wątpliwości co do odmiany neologizmu „słowisień” w wierszu J.Tuwima.

    Odpowiedź eksperta zawiera analizę gramat. zdania „A przez liście kraśnie pęk słowiśnie”, z której wynika, że słowo „kraśnie” jest w tym zdaniu czasownikiem w os. 3, słowo „pęk” — rzecz. w mianowniku, zaś słowo „słowisień” - rzecz. w bierniku.

    Przyznam, że mam kłopot z tym zdaniem. W zrozumieniu nie pomaga mi przytoczona analiza. Czy „kraśnie” w bezokol. to „kraśnieć”? Jeśli tak, to dlaczego nie ma tam „kraśnieje”? Czy to również neologizm? Dlaczego „słowisień” ma tu być w bierniku? Czy dopełnienie przy „pęk” nie powinno być w dopełniaczu?

  • owamyje
    30.12.2014
    30.12.2014
    W XIX księdze Tytusa, Romka i A'tomka bohaterowie i odgrywają teatr uliczny a jeden z nich wciela się w rolę Żyda i woła w pewnym momencie aj waj, owamyje!. Czy wykrzyknik owamyje był faktycznie używany przez polskich Żydów, czy jest tylko wytworem fantazji autora, Henryka Jerzego Chmielewskiego?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego