-
Zaginione słowa – ktokolwiek słyszał, ktokolwiek wie
18.05.202313.05.2023Czytelnicy naszej poradni poszukują „utraconych” wyrazów, które opisują w następujący sposób:
- „Dzień dobry, kiedyś usłyszałam określenie pracy, załatwionej po znajomości, niekoniecznie rodzinę (nie chodzi o nepotyzm), w której pracownik jest zatrudniony, ale nawet nie wykonuje swojej pracy, nie stawia się w ogóle i nawet jest o to proszony przez pracodawców. Jest to fikcyjny pracownik za realną, niemałą kasę. Czy ktoś wie, jak się to zjawisko nazywa? Użył go Rafał Ziemkiewicz w jednym ze swoich felietonów, ale ja niestety zapomniałam”.
- „Dzień dobry, od jakiegoś czasu staram się przypomnieć sobie słowo, które określa rzecz, która była znana wielu cywilizacjom mimo, że cywilizacje te nie miały ze sobą kontaktu (np. piramidy w Afryce, Azji i Ameryce Południowej lub koło). Niestety bezskutecznie, również przeprowadzona kwerenda nie przyniosła skutków”.
- „Jak nazywa się tekst podpisany obcym nazwiskiem? Kiedyś zetknąłem się z tym terminem zakończonym na -nim, ale nie mogę sobie przypomnieć”. Nie chodzi o aliofiktonim ani allonim [przyp. red.]
-
za ile czy po ile?8.05.20038.05.2003Czy poprawna jest forma za ile? „Kupiłam bilet za 2 zł”. „Kupiłam dwa bilety za 2 zł”. Sama często używam tego zwrotu zamiast mówić: po ile. Czy jest to błąd?
-
Zaimki anaforyczne
9.01.20249.01.2024Czy w tych zdaniach poprawnie wykorzystano zaimki dzierżawcze, czy są one konieczne? Jeśli nie, to dlaczego? Jak poprawnie zapisać te zdania?
1. Higiena języka to gwarancja zdrowego uśmiechu! Oto wskazówki dotyczące >jego< prawidłowego mycia.
2. Jeśli używasz szczoteczki do języka, pamiętaj o >jej< regularnej wymianie.
-
zaimki osobowe w 3. osobie liczby mnogiej 14.02.202014.02.2020Szanowni Państwo,
w języku słoweńskim i języku serbsko-chorwackim w 3. osobie liczby mnogiej oprócz zaimków osobowych oni (r.m.) i one (r.ż.) występuje też ona (r.n.). Czy w języku polskim również kiedyś tak było?
-
za i zbyt29.10.201429.10.2014Czy słówka za i zbyt są całkowicie równoważne? Zajrzałem do haseł w słownikach języka polskiego i poprawnej polszczyzny, lecz nie jest tam wyjaśnione, w jakich sytuacjach należy tych słów używać. Są wyrazy, do których pasuje jedno i drugie, np. za mały i zbyt mały, za jasno i zbyt jasno, ale chyba nie mówi się za zaawansowany, za niesprawiedliwy, za cofnięty itp., bo tam bardziej pasuje zbyt. Czy taki wybór jest jakoś uregulowany językowo, czy jednak trzeba rzecz brać na wyczucie?
-
zaje***ście14.11.200514.11.2005Witam!
Znajomy kupił gazetę z dołączoną bajką dla dzieci o tytule Pinokio. W bajce tej stary stolarz zmajstrował drewnianego chłopczyka i rzekł do niego: „Będziesz się nazywał Pinokio”. Na to Pinokio: „Zajebiście!!!”. Wyrazu zajebiście w żadnym z moich słowników nie znalazłem. Czy należy się spodziewać, że w niedługim czasie znajdzie się ono w korpusie języka polskiego?
Co nie daj Boże! :-)
Pozdrawiam,
Witold
-
za krótki szereg26.04.201326.04.2013Czy dopuszcza się stosowanie – nie na końcu zdania – wyliczeń (np. podmiotu szeregowego), w których ostatni element jest oddzielony „tylko” przecinkiem? Przykład: „Pewnego dnia lekarze, politycy poszli do lasu”. Czasem napotykam taką konstrukcję i brak wyraźnego sygnału końca wyliczenia (spójnika) skutkuje tym, że na zrozumienie intencji autora potrzebuję dodatkowej chwili, zwłaszcza jeśli zarówno samo zdanie, jak i składniki wyliczenia nie są tak krótkie jak w przykładzie.
-
zamieszkały czy zamieszkany?19.05.201019.05.2010Witam,
czy mieszkanie, w którym ktoś mieszka, jest zamieszkałe (często używa się tego określenia) czy zamieszkane? Wydaje się, że zamieszkały może być tylko człowiek…
Pozdrawiam
Małgorzata Stępień -
Zapis dialogów, cytatów w dialogach i wymian dialogowych na czatach
3.10.20213.10.2021Dzień dobry, mam pytanie, jak zapisywać w tekście poszczególne wypowiedzi (w cudzysłowie czy od pauz, wszystkie tak samo czy różnie?): 1) wypowiedzi w czasie teraźniejszym (np. - A jak ona wygląda - zapytałam); 2) rozmowy zapisane w czasie przeszłym (- Musisz mnie odwiedzić - mówił. - Ale tato, wiesz, że nie mogę - odpowiadałem; lub: Ojciec powtarzał mi: - Weź się lepiej do roboty!), 3) fragmenty korespondencji z internetowych czatów (np. - Jesteś tam? - pytałem jej. - Jestem - odpowiadała).
-
Zapis dialogu i narracji8.01.20198.01.2019Dzień dobry.
Mam pytanie odnośnie zapisu dialogów. Mam wątpliwości co do poprawności fragmentu:
– Wasz świat niby jest totalnym przeciwieństwem naszego – Marcin zawiesił głos na chwilę – ale w rzeczywistości jest taki sam.
Jego autor posiłkuje się zasadą w poradniku Fantazmatów, ja natomiast nie spotkałem się z nią nigdzie indziej i do tej pory wydawało mi się, że „didaskalia” wtrącone w wypowiedź powinny być typu:
– Przestań narzekać – powiedział Marcin – i daj mi to wreszcie.