Panie Profesorze,
jest Pan moją ostatnią deską ratunku, ponieważ w dostępnych mi źródłach nie znalazłam odpowiedzi na nurtujące mnie pytanie. Chodzi o to, że moja teściowa wymaga od swoich dzieci (i mnie) oraz od wnuczek zwracania się do siebie w formie 3. os. l.p.: „Niech mamusia (mama, babcia) powie (da, pokaże itp.)…” lub „Proszę powiedzieć (dać, pokazać itp.)…” zamiast „Mamusiu (mamo, babciu), powiedz (daj, pokaż itp.), proszę”. Teściowa pochodzi z Wilna, ukończyła filologię rosyjską i twierdzi, że takich form zwracania się do osób starszych od siebie nauczona została w rodzinnym domu, w związku z tym wymaga tego od nas. Ja, co prawda, nie jestem filologiem, ale ekonomistką, jednak zwracam uwagę na to, JAK mówię, i chcę, aby moje dziecko również wypowiadało się poprawnie. Formy podane wyżej drażnią mnie, wydają mi się nieco archaiczne i dlatego pytam: czy moja teściowa MA PRAWO (z punktu widzenia poprawności językowej) wymagać od nas używania wspomnianych form?
Z niecierpliwością będę oczekiwać odpowiedzi od Pana.
Załączam wyrazy szacunku,
Marta Piaskowska z Łodzi

Dzień dobry!
Zastanawiałem się ze znajomym nad słowem kutas. Traktuję to słowo jako wulgarne i nazywam je przekleństwem. Plasuję je pod tym względem choćby blisko słów rozpoczynających się od ch czy k pod względem wulgarności. Pochodzę z Małopolski. Znajomy jest z Dolnego Śląska i twierdzi, że traktowanie tego słowa w ten sposób to specyfika małopolska, a on nie byłby skłonny nazwać go przekleństwem i plasowałby go obok takich słów jak np. dupa. Czy ma rację? Pytanie jest poważne.

Często starsi ludzie w języku mówionym używają takich słów:
mietła zamiast miotła
muka zamiast mąka
trzunek zamiast trzonek
i tak dalej.
Czy to jest błąd językowy, czy jakiś rodzaj gwary?

Które zdania są poprawne pod względem interpunkcyjnym?

1. Powiedziałam im, że będąc w sklepie, kupiłam masło.
2. Powiedziałam im, że, będąc w sklepie, kupiłam masło.
3. Powiedziałam, że mama będąc w sklepie, kupiła masło.
4. Powiedziałam, że mama, będąc w sklepie, kupiła masło.

Czy jeśli po spójnikach będzie podmiot, mogę postawić przecinek, a jeśli go nie będzie, nie mogę? Ewentualnie jakich spójników to dotyczy?
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Droga poradnio,
ostatnio po raz pierwszy spotkałam się ze słowem obłudność, użytym w tym samym kontekście co obłuda (dokładnie w zestawieniu obłudność ludzka). Znalazłam tylko jedno słownikowe źródło, u Pana Doroszewskiego. Czy jest to słowo, które było po prostu częściej używane w starszej polszczyźnie, zastąpione obecnie obłudą? A może ma jednak inne znaczenie, inne zastosowanie? Będę wdzięczna za rozwianie moich wątpliwości.

Co to właściwie znaczy mówić piękną polszczyzną? W jednym z wywiadów dziennikarka Katarzyna Dowbor wyznała, że jej syn Maciej „mówi piękną polszczyzną, co było przestrzegane w naszym domu”. Czy piękna polszczyzna to unikanie wulgaryzmów, słów potocznych, wyrażeń slangowych itp.? Za to silenie się na wykwintność wypowiedzi z Mickiewiczem czy Słowackim w ręku? Staram się mówić przede wszystkim poprawnie, prosto i zrozumiale, ale czy powinienem też kłaść nacisk na jakieś piękno wypowiedzi?

Szanowni Państwo,
zawsze wydawało mi się, że spolszczona nazwa stolicy Korei Północnej brzmi Phenian, ale dzisiaj w mediach słyszy się właściwie tylko Pjongjang. Czy Pjongjang jest uzasadniony? Czy jest to może jakieś nowsze spolszczenie?
Dziękuję za odpowiedź.
Z wyrazami szacunku
Dominik

Szanowna Poradnio!

Ostatnio usłyszałem od znajomego, że nigdy nie stawia się przecinka po Poza tym, W takim razie, W każdym razie. Nawet jeśli występują po nich spójniki bądź zaimki, które przecinka wymagają, takie jak: że, jeśli, czy itd. Ów znajomy powiedział mi, że wyjątkiem mogą być wtrącenia. Chciałbym wiedzieć, czy to, co usłyszałem, jest prawdą. Przecinka rzeczywiście się nie stawia?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Zawsze podczas pisania uważnie stawiam przecinki przy imiesłowach zakończonych na -ąc, -łszy, -wszy (wg zasady nr 367 w słowniku ortograficznym PWN) i to samo zalecam znajomym. Mam jednak pewne wątpliwości, bo i w prasie często przecinki w tych miejscach są pomijane, i w wielu książkach (zwłaszcza starszych – ostatnio zauważyłem to u Lema). Czy to tylko nieznajomość reguły lub traktowanie jej dość pobieżnie, czy jednak rzeczywiście czasem (a jeśli tak, to kiedy?) można sobie darować taką pedantyczność?

Chciałam zapytać, który zapis jest poprawny:

1. krakowski rynek
2. Krakowski Rynek
3. krakowski Rynek,

a może kolejność ma być odwrotna – najpierw rynek, a potem krakowski.
Dodam, że nie chodzi mi o jakiś konkretny adres typu Kraków, Rynek 6.

Dziękuję