-
tatrzański Ząb13.02.201113.02.2011Witam.
Jaka jest prawidłowa odmiana nazwy podhalańskiej miejscowości Ząb? Ja powiedziałabym, że ktoś pochodzi z Zębu. Tymczasem w telewizyjnym programie informacyjnym usłyszałam o mieszkańcu Ząba. Niestety słownik nazw geograficznych nie rejestruje tej nazwy. Proszę o rozstrzygnięcie, jak to z tym zębem być powinno :) -
Nazwy tatrzańskich hal i przełęczy – raz jeszcze
12.05.202312.05.2023Dzień dobry! Mam wątpliwości w kwestii hal. Otóż co zrobić, kiedy obok siebie pojawiają się np. Hala Lipowska i hala Rysianka (trasa: Hala Lipowska – hala Rysianka)? W przewodnikach (na mapach, pieczątkach itp.) mamy zapis dużymi literami. Myślę, że ta kwestia budzi nie tylko moje wątpliwości. W Poradni PWN znalazłam taką odpowiedź prof. Bańki (dotyczącą pisowni nazw tatrzańskich): „Zasady ortografii pozwalają we wszystkich wymienionych nazwach używać małej litery, tzn. pisać hala, wąwóz, dolina, traktując te wyrazy jako określenia gatunkowe. Zwyczaj językowy może być jednak inny i jeśli jest poparty autorytetem znaczących lub odpowiednio licznych publikacji, to należy mu dać pierwszeństwo” (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/nazwy-tatrzanskie;14842.html). Czy zatem błędem będzie pójście za wieloletnią tradycją wydawnictw górskich (oraz autorytetami takimi jak choćby Władysław Krygowski) i napisanie Hala Rysianka? Tym bardziej, że w praktyce ten drugi człon jest odmieniany: Byłem na Hali Rysiance. Kwestia 2: przełęcz. Oczywiście, przełęcz Krowiarki, ale Przełęcz Salmopolska; a co z PRZEŁĘCZĄ pod Tarnicą? Analogicznie do Przełęczy pod Chłopkiem słownik każe pisać Przełęcz pod Tarnicą. Czyli traktujemy to jako nazwę własną, a nie jako lokalizację (przełęcz bez nazwy, znajdująca się pod Tarnicą)? Czy w takim razie napiszemy również Przełęcz między Szczelińcami?
Z poważaniem BT
-
nazwy tatrzańskie9.01.20149.01.2014Pytanie jest tatrzańskie i składa się z trzech części. Bardzo proszę o podpowiedź, które warianty są poprawne:
1. Hala Kominy Dudowe / hala Kominy Dudowe?
2. Wąwóz Kraków / wąwóz Kraków?
3. do doliny/Doliny Pańszczyca / do doliny/Doliny Pańszczycy?
-
w Łosiu, w Łosiem, w Łosiach8.11.20158.11.2015Łosie. Blisko Krynicy leżą (te) Łosie. Ja pytam o (to) Łosie koło Gorlic.
Wikipedia nazwę wsi odmienia rzeczownikowo (M. = Łosie, D. = Łosia, C. = Łosiu etc., por. odmianę Międzylesia), inaczej niż nazwę łemkowskiej wsi koło Krynicy.
Czyli podobnie, jak Polesie. Zastanawiam się, czy Łosie (od Łosia) nie jest to podobnie, jak poleskie od Polesia, pomorskie od Pomorza. Odmiana słowa Łosie powinna być nie jak słowa Polesie, a podobnie jak Poleskie. Jak by to brzmiało? -
nazwy geograficzne28.10.200828.10.2008Szanowni Państwo!
Proszę o wyjaśnienie, dlaczego pisze się np. Dolina Białki (tatrzańska), ale dolina Dunajca czy dolina Wisły? Na stronach Encyklopedii PWN znalazłam zapisy:
— masyw/Masyw: Szczepankiewicz Stanisław, Peryglacjalny rozwój rzeźby stoków masywu Ślęży; Sulistrowiczki ‘m. w Masywie Ślęży’,
— pasmo/Pasmo: Czantoria ‘szczyt w Paśmie Czantorii, w Beskidzie Śląskim’; Stożek ‘szczyt w paśmie Czantorii’.
Bardzo dziękuję za pomoc, pozdrawiam,
Justyna -
Gerlach czy Gierlach?12.05.200312.05.2003Są dwie formy polskiej pisowni nazwy najwyższego szczytu Tatr: Gierlach i Gerlach. Ta pierwsza forma przez ostatnie stulecie była częściej używana (Taternik, Pamiętniki Tow. Tatrzańskiego, Wierchy, przewodniki). Słowniki języka polskiego podają różne formy jako poprawne (!), niektóre uznają nawet z pewnoscią błędną nazwę Garłuch. Ponieważ nazwa pochodzi z niemieckiej nazwy własnej Gerlach, jest też tak pisana w języku słowackim, czeskim i węgierskim, a równoczesnie „dobrze mi to brzmi” i dominuje w użyciu codziennym wsród turystów, nie widzę powodów, dlaczego wprowadzono formę Gierlach.
Ale z drugiej strony Kežmarok ma polską formę Kieżmark (a nie Keżmark), a Mengušovce mają formę Mięguszowce (też z ie zamiast e). Co prawda Kieżmark dla mnie brzmi równie dobrze jak Gerlach, ale powoduje moją konfuzję brak jednoznacznej reguły tworzenia polskiej formy obcej nazwy.
Po tym przydługim wstępie moje pytania są następujące:
1. Jaka forma (Gerlach vs. Gierlach) jest poprawna?
2. Jakie jest tego uzasadnienie?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Andrzej Górski
-
Łosie5.01.20095.01.2009Chcę się dowiedzieć, jak prawidłowo odmieniać nazwę miejscowości Łosie?
-
Niedajże 10.07.201910.07.2019Wśród moich znajomych często używane jest słowo niedajże w znaczeniu ‘nie dość, że’. W sieci nie znajduję żadnej wzmianki o takim słowie. Ciekawi mnie zatem, czy słowo niedajże jest lub było używane w jakiejkolwiek części Polski, czy może nigdy nie istniało? Skąd mogła wziąć się taka forma?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
-
sosnowiczanin i inni
13.04.200713.04.2007Nietypowy sosnowiczanin przekonuje, że nie wszystko, co dziwne, musi być błędem, niemniej do bełżanina (z Bełżca) i bukowianina (z Bukowiny Tatrzańskiej) – obaj z https://sjp.pwn.pl/ – podchodzę z rezerwą. Jednemu brakuje -cz-, drugiemu -in-. Błąd czy osobliwość? A jeśli to drugie, to czy formy utworzone regularnie też by mogły być?
-
szyk wyrazów w nazwach geograficznych6.03.20066.03.2006Jakie reguły decydują o szyku wyrazów w toponimach tatrzańskich? Dla toponimów złożonych z 2 wyrazów kolejność bywa różna: Kasprowy Wierch / Dolina Kasprowa, Gąsienicowa Turnia / Hala Gąsienicowa, Chochołowski Potok / Dolina Chochołowska, Marusarzowa Przełączka / Przełęcz Nowickiego itd.