termin
  • o kwintach, kwintalach i centnarach
    14.12.2012
    14.12.2012
    Szanowna Poradnio!
    Mój syn na lekcji matematyki dowiedział się, że kwintal to 100 kilogramów. Spytał, dlaczego sto, skoro ze szkoły muzycznej wie, że kwinta to odległość pięciu stopni. Przyznałam mu rację i zaczęłam szukać odpowiedzi – a tu nowa niespodzianka: cetnar/centnar to 50 kg. A przecież łacińskie centum oznacza 'sto'. Czy naszym przodkom coś się nie pomyliło?
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Z pozdrowieniami,
    stała czytelniczka z Gdańska
  • polszczenie wyrazów
    10.05.2006
    10.05.2006
    Szanowni Państwo,
    jak powinna wyglądać dobrze spolszczona wersja następujących pojęć: coca-colonization, mcdonaldization i disneyfication (czasem w literaturze można też spotkać formę disneyization)?
    Mam też pytanie o to, jak brzmi dopełniacz od nazwy McDonald’s. Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
    Z wyrazami szacunku,
    Katarzyna Pawlak (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego)
  • Praca godna czy godziwa?
    12.03.2008
    12.03.2008
    Angielski termin decent work został stworzony przez Międzynarodową Organizację Pracy (program „Godna praca’’). Ciekawe rozważania nad jego tłumaczeniem można znaleźć na stronie: http://www.unic.un.org.pl/nhdr/nhdr2004/roz01.pdf, gdzie czytamy, że praca może być godziwa lub godna, w zależności od interpretacji znaczenia. Czy z językowego punktu widzenia któryś z tych przymiotników jest zdecydowanie błędny w odniesieniu do pracy?
  • problemy z zakresu typografii
    7.02.2011
    7.02.2011
    Szanowni Państwo, uprzejmie proszę o poradę:
    1. Jaka jest prawidłowa polska nazwa (oraz jej odmiana w l. poj. i mn.) podstawowej jednostki miary anglosaskiego systemu miar typograficznych: pica, pajk czy pajka? Czy w sformułowaniu jednostki miary systemu Pica prawidłowo użyto wielkiej litery?
    2. Czy prawidłowe jest używanie terminu typometria na oznaczenie systemów miar stosowanych w typografii, poligrafii, redakcji technicznej itp.?
    Filip
  • relewantny
    21.09.2005
    21.09.2005
    Piszę pracę dotyczącą wyszukiwania informacji w Internecie. Jednym z fundamentalnych pojęć występujących w tej dziedzinie jest relewancja, pochodząca od angielskiego terminu relevance. W związku z tym mam następujące pytanie: jaki przyimek należy stosować z przymiotnikiem relewantny? Spotkałem się z trzema przypadkami: 1. relewantny dla oceny merytorycznej, 2. relewantny do potrzeb użytkownika, 3. relewantny ze względu na….
  • romunek
    24.04.2006
    24.04.2006
    W legendzie pewnej mapy topograficznej z 1839 r., którą widziałem, znajdował się termin romunek. Czy mógłbym prosić o jego wyjaśnienie?
    Pozdrawiam,
    Piotr Michałowski
  • ropostek

    30.03.2023
    30.03.2023

    Dzień dobry, chciałam spytać Państwa o pochodzenie medycznego terminu „ropostek” oznaczającego obecność ropy w przedniej komorze oka. Podczas gdy cząstka „ropo-” jest tu dość oczywista, drugi człon jest dla mnie kompletnie niejasny. W języku angielskim funkcjonuje termin „hypopyon”, złożenie „hypo-” (pod) i „pyo-” (ropa), czy to ma jakikolwiek związek z polskim słowem?

  • rozchwianie znaczeniowe
    12.09.2001
    12.09.2001
    Witam serdecznie,

    Chciałbym zapytać, cóż to jest rozchwianie znaczeniowe? Jak rozumieć ten termin, z którym spotkałem się pewnego razu, a który nie był wówczas zdefiniowany? Czy jest to jakiś oficjalny, funkcjonujący termin językoznawstwa? Czym różni się od przesunięcia znaczeniowego?
    Pozdrawiam,
    Piotr
  • rozkład Pareto czy Pareta?
    14.10.2014
    14.10.2014
    Szanowni Państwo,
    czy należy odmieniać nazwisko Vilfreda Pareto (optymalny w sensie Pareto, rozkład Pareto – czy właśnie Pareta)? Pareto był Włochem urodzonym we Francji. Zgodnie z SJP nazwiska włoskie zakończone na -o powinny być odmieniane. Jednak przez wiele lat spotykałem się z formą nieodmienioną i nadal, zwłaszcza w tekstach drukowanych, ta forma dominuje – również w korpusie językowym. Czy nazwa od nazwiska może stać się terminem fachowym, który nie podlega regułom odmiany nazwisk?
  • rozród
    5.09.2005
    5.09.2005
    Niedawno zwrócono mi uwagę na niewłaściwe użycie terminu rozród w odniesieniu do rozmnażania roślin. Definicja zawarta w Słowniku języka polskiego PWN nie ogranicza jednak stosowania tego terminu do świata zwierząt, mimo, że w świecie roślin trudno mówić np. o parze rodzicielskiej przystępującej do rozrodu, czy o rodzeniu. Stąd moje pytanie: czy termin rozród dotyczy także zjawisk związanych z powiększaniem liczby osobników w świecie roślin?
    Wojciech Ejankowski, Lublin
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego