toteż
  • toteż, ale bo też

    9.10.2023
    9.10.2023

    Czy boteż w znaczeniu wzmocnionego, wynikowego bo można pisać łącznie na podobieństwo "toteż"? Wiem, że użył takiej pisowni Boy-Żeleński; google odsyła też do innych przykładów, które oceniam jako poprawne (inskrypcja nagrobkowa z 1800 r.).

  • imiona bułgarskie
    6.01.2003
    6.01.2003
    Zauważyłam, że bułgaryści częstokroć nie odmieniają męskich imion bułgarskich zakończonych na -o (jak Christo, Genczo, Kolio) oraz -i (jak Hadżi, Zachari, Georgi). Podobnie jak zresztą dziennikarze. Czy reguła dotycząca odmiany nazw obcych w tym wypadku nie obowiązuje? (Być może na przeszkodzie stoi uzus).
  • Jan Kowalska, Piotr Biała?
    13.02.2004
    13.02.2004
    Ostatnimi czasy mnoży się (o dziwo – w miarę legalnie!) używanie przez kobiety nazwisk w formie męskiej, typu Zofia Biały, Anna Zimny. Moim zdaniem jest to paranoja, ale ciekaw jestem, jak zapatrują się na to językoznawcy, jak również na… prawdopodobną sytuację odwrotną (wszak mąż zgodnie z prawem może przyjąć nazwisko żony!): Jan Kowalska, Piotr Biała itp.
    Pozdrawiam serdecznie!
  • francuskie tytuły arystokratyczne
    26.08.2002
    26.08.2002
    Drodzy Państwo!
    Mam problem, który nie dotyczy może bezpośrednio pisowni polskiej, ma z nią jednak związek. Otóż chodzi o zasady pisowni imion i tytułów arystokratycznych osób spoza Polski.
    Wiem, że ogólne zasady pisowni imion wymagają, aby imiona postaci panujących (np. królów) lub funkcjonujących powszechnie w polskiej świadomości (np. Joanna d'Arc) spolszczać, zaś pozostałe pozostawić w formie oryginalnej. Tak przedstwia się sytuacja w większości książek, z którymi miałem do czynienia. Jadnakże prof. W. Dworzaczek w swojej Genealogii (zestaw tablic genealogicznych rodów panujących w Polsce i krajach ościennych) ominął powyższą zasadę, spolszczając bez wyjątku wszystkie imiona. Wydaje mi się, że w tym przypadku zabieg ten nadał zestwieniom genealogicznym przejrzystości – jest więc uzasadniony.
    Gorzej sprawa przedstawia się z tytułami arystokratycznymi. W różnych publikacjach spotkałem się z różną ich pisownią. Np. w biografii Ludwik XVI pióra Jana Baszkiewicza (Wrocław 1983) sam król, przed objęciem władzy, nosi tytuł księcia Berry. Natomiast jego bratanek, który nigdy władzy nie objął, tytułowany jest już księciem (diukiem) de Berry. Przytoczę jeszcze jeden przykład. W powyższej książce brat Ludwika XVI (przyszły Karol X) tytułowany jest hrabią Artois, natomiast w biografii Karola X autorstwa José Cabanisa (W-wa 1981)- hrabią d'Artois. Takie przykłady można zresztą mnożyć w nieskończność.
    I tutaj pojawia się mój problem i moje pytanie. Opracowuję właśnie tablicę genealogiczną francuskiej dynastii Burbonów. Pojawia się tam mnóstwo osób zarówno panujących, jak i posiadających czysto tytularne godności arystokratyczne, wiele odsób, które są Polakom znane dobrze jak i nie. Jak postąpić w takiej sytuacji? Być może w przypadku tytułów obowiązuje podobna zasada jak i w przypadku imion? A jeśli tak, to czy dla zachowania przejrzystości mogę zrezygnować z przedrostków de, d' itp.?
    Proszę Państwa o sprecyzowanie zasad obowiązujących w przedstawionych przeze mnie przypadkach i z góry dziękuję za odpowiedź.

    Z poważaniem
    Przemo Jaworski
  • gmina
    19.10.2006
    19.10.2006
    Jak jest prawidlowo: gmin Gdynia i Kosakowo czy gmin Gdyni i Kosakowa? Bardzo proszę o pomoc w rozwiązaniu tego problemu.
  • Karsibór
    24.10.2002
    24.10.2002
    Szanowni Państwo,
    Bardzo proszę o pomoc – problem, który nas nurtuje to: jak odmienić nazwę miejscowości Karsibór? Np. (obecna wersja w publikacjach) „Wyprzedzanie statków dozwolone jest od Karsiborza” czy „Wyprzedzanie statków dozwolone jest od Karsiboru”?
  • Maria Skłodowska-Curie
    4.09.2002
    4.09.2002
    Laureatka Nagrody Nobla to Maria Skłodowska-Curie. Wszystkie słowniki podają taka pisownię nazwiska polskiej noblistki. Dlaczego mamy wiec UMCS (Uniwersytet im. Marii Curie-Skłodowskiej)? Czyżby do nazwy uniwersytetu wkradł się błąd? Trudno w to uwierzyć.
    Daniel Bożynski
  • Mroczkówna! czy Mroczkówno!
    19.05.2003
    19.05.2003
    Proszę o rozstrzygnięcie wątpliwości odnośnie do formy wołacza liczby pojedynczej nazwisk żeńskich z formantem -ówna, np. Mroczkówna. Czy obowiązuje tu zasada, że wołacz jest równy mianownikowi? Takie jest moje zdanie. Będę wdzięczna za odpowiedź.
    Pozdrawiam
    I. Perużyńska
  • odmiana nazw tureckich
    21.02.2003
    21.02.2003
    Witam!
    Problem dotyczy odmiany obcych nazw miejscowych (w tym przypadku tureckich), zakończonych na spółgłoskę. Kiedy należy je odmieniać według polskiej deklinacji, a kiedy zostawiać w postaci mianownikowej? Czy w przypadku odmiany stosujemy w dopełniaczu końcówkę -a (np. zabytki Aydera), czy też -u (zabytki Ayderu)? Poniżej niektóre z wątpliwych nazw: Samsun, Ayder, Sinop, Giresun, Sumela, Erzum, Amasra, Amasya (co w przypadku odmiany dzialoby sie z y?), Gideros, Olgunlar.
    Bardzo dziękuję za pomoc.
  • Panajezusowy, panastanisławowy
    28.05.2004
    28.05.2004
    Jak się pisze wyrazy: panajezusowy, panastanisławowy – dużą czy małą literą? Jak utworzyć analogiczny wyraz od imienia żeńskiego?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego