trzecie
  • Kto jeździ na hulajnodze?
    21.10.2013
    21.10.2013
    Jak nazywa się osoba jeżdżąca na hulajnodze?
  • laska
    7.06.2009
    7.06.2009
    Dzień dobry,
    zastanawiałem się nad etymologią słowa laska, coraz popularniejszego określenia młodej, ładnej dziewczyny. Wydaje mi się, że określenie to jest dość stare, starsze w każdym razie niż przemiany w języku po upadku komunizmu. Czy ma ono coś wspólnego z Laszka, określeniem Polek w językach naszych wschodnich sąsiadów? Od kiedy jest poświadczone?
    Z poważaniem,
    Jerzy Kowalczyk
  • liczebniki
    24.10.2002
    24.10.2002
    Począwszy od 5 wzwyż jest wyraźna zależność liczebników porządkowych od głównych: pięć – piąty, sześć – szósty, siedem – siódmy, osiem – ósmy… To kreskowane ó w wyrazach szósty, siódmy, ósmy – jest odmienne, wymienia się na e lub o w odpowiednim liczebniku głównym. Tę samą wspólność rdzenia czuje się w parze trzy – trzeci, ale brak jej w przypadku liczebników 1, 2 i 4. Ta trójka (albo ta czwórka) psuje cały porządek. Dodatkowo w parach dwa – drugi oraz cztery – czwarty zgadzają się pierwsze (a nie zgadzają dopiero drugie) głoski – i nie tylko jest to intrygujące, ale dodatkowo może sprawiać trudność ortograficzną, jeśli się zbyt mocno pokojarzy drugi z dwa czy dwoje (takie silne skojarzenie obserwuję u swojego dziecka, które notorycznie chce pisać drógi, uzasadniając to właśnie tym).
    Chciałbym spytać o etymologię liczebników porządkowych. Czy to tylko zbieg okoliczności (te pierwsze głoski), czy rzeczywiście istnieje etymologiczne powiązanie wewnątrz par dwa – drugi i cztery – czwarty?
  • menu – jak to wymówić?

    3.02.2005
    3.02.2005

    Czy jest dopuszczalna (poprawna?) wymowa rzeczownika menu zgodna z pisownią ([menu], a nie [meni]) w informatycznym znaczeniu ‘pasek narzędzi’? Czy uzus dopuszcza tu podwójną wymowę zależną od kontekstu?

  • mieszkańcy Poznania
    23.04.2002
    23.04.2002
    Szanowna Poradnio!
    Która forma na określenie mieszkańca Poznania jest poprawna: poznańczyk czy poznaniak? A może obie? O poznańczyku pierwsze słyszę, niemniej ktoś szermuje tym brzydkim wyrazem na jednej z list dyskusyjnych, twierdząc obrazoburczo, iż jest to obecnie poprawna forma (co sugerowałoby, iż poznaniak jest już niepoprawny). W słowniku portalu Onet.pl nie poznańczyka (jest poznaniak), natomiast Oficjalny Słownik Polskiego Scrabblisty, ku mojemu zatrwożeniu, uznaje poznańczyka za formę poprawną.

    To jak to jest? Proszę o odpowiedż.
    Adam
  • mógłby – jak to wymawiać?
    9.11.2004
    9.11.2004
    Jak poprawnie powinniśmy wymawiać słowo mógłby: [mukłby], [mugłby] czy [mugby]? Która forma jest najbardziej godna polecenia?
  • myślnik rozdzielający
    12.09.2007
    12.09.2007
    Jeśli w zdaniu wtrącam pewien fragment rozpoczęty myślnikiem, to czy muszę użyć myślnika zamykającego, czy też musi to być przecinek? Na przykład tak:
    Tekst powstał na podstawie artykułów Jana Kowalskiego – rubryka „Życie” w „Dzienniku Pomorskim”, Marii Nowak – rubryka „Co słychać” w „Gazecie Łódzkiej”, oraz internetowej poradni językowej Wydawnictwa Naukowego PWN.

    Wydaje mi się, że gdybym pomiędzy Pomorskim a Marii użył myślnika, byłoby to niewłaściwe, bo tam potrzebny jest przecinek.
  • Ocalały, ocalony, ocaleniec
    16.05.2017
    16.05.2017
    W języku angielskim istnieje wygodny termin survivor używany np. do określenia kogoś, kto przeżył Holokaust. Czy po polsku nazwalibyśmy taką osobę ocalonym czy ocalałym?
    Intuicja podpowiada mi, że ocalony sugeruje „przez kogoś” (ergo: zawdzięcza przetrwanie komuś innemu) natomiast ocalały nie niesie tych konotacji, co moim zdaniem jest lepsze, bo nie odbiera sprawstwa i inicjatywy „ofiarom”.

    Czy Eksperci podzielają moją intuicję? Byłabym wdzięczna za opinię.
  • od… do…
    5.10.2006
    5.10.2006
    „Impreza odbędzie się w dniach 28 lutego – 3 marca”. W pisowni mnie to nie razi, ale w mowie tak – uważam, że lepiej brzmi „od 28 lutego do 3 marca”. Kiedy pierwszy wariant jest poprawny i czy w ogóle?
    Ale jeszcze druga rzecz: słowa „Impreza odbędzie się…” kojarzą się z konkretnym terminem, a nie z przedziałem czasowym. „Impreza potrwa…” – to z kolei trwa i potrwa DO, a nie OD – DO. A „będzie miała miejsce” jest urzędowe. Jak to najzgrabniej sformułować?
  • Odmieniamy nazwy klubów piłkarskich

    5.11.2020
    5.11.2020

    Szanowna redakcjo,

    czy powinniśmy odmieniać nazwy klubów Cádiz czy Leganés, gdy pomijamy ich przedrostki FC czy CD (Futbol Club, Club Deportivo). „Cádizem” nie brzmi dla mnie za dobrze, ale moi koledzy uważają, że jest to poprawne i należy naciskać na odmianę. Czy mógłbym poprosić o jakieś wytyczne w tej sprawie?


    Pozdrawiam

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego