trząść
  • Powodzianin
    29.09.2017
    29.09.2017
    Dlaczego ofiary powodzi nazywa się powodzianami? Przecież końcówka -anin oznacza zwolennika jakiejś idei lub mieszkańca jakiejś miejscowości – jest ona więc obraźliwa dla ofiar powodzi. Z drugiej strony skoro ofiara powodzi to powodzianin, jak w takim razie nazwać ofiarę trzęsienia ziemi, pożaru, huraganu, wybuchu wulkanu, tsunami? Absurdalnie brzmiałyby formy: trzęsianin, pożaranin, huraganin, wulkanin, tsunamianin.
  • Drygas
    11.06.2008
    11.06.2008
    Witam.
    Nad rzeką Barycz występują nazwy miejscowości, które mają związek z topografią tamtego terenu. Były i niekiedy jeszcze są to tereny podmokłe. Miasto Ostrów lub niedaleka wieś Topola (dawniej Topila) są tego dowodem. Było tam także pustkowie Drygas. Teren jeszcze nie całkiem osuszony, drya i dryga, wiec stad ta nazwa. Czy moje rozumowanie jest prawidłowe?
    Pozdrawiam
    Jan Drygas
  • Historii pisowni nie z formacjami typu imiesłowowego
    9.01.2018
    9.01.2018
    Szanowna Poradnio!
    Chciałbym zapytać czy wyraz nie ściganych piszemy razem czy oddzielnie w następującym zdaniu?

    Art. 44. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw, nie ściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn.

    Wydaję mi się, że jest to liczba mnoga imiesłowu przymiotnikowego, więc jego pisownią powinna być forma nieściganych, tak jak nieścigany.
    Powyższy tekst pochodzi z Konstytucji RP. Została ona wprawdzie uchwalona dnia 2 kwietnia 1997 roku, a pierwsza uchwała Rady Języka Polskiego tycząca się właśnie imiesłowów weszła w życie 9 grudnia tego samego roku, jednak powyższa zasada pisowni istniała już wcześniej. Użycie pisowni rozdzielnej w przypadku tego słowa jest obecne w źródłach, jednak datowane są one na XIX w. bądź wczesne lata XX wieku. Ze względu na datę powstania przedmiotowego zdania oraz na jego treść trudno jest się doszukać w powyższym tekście sensu użycia pisowni rozdzielnej, czy „świadomej” intencji jej użycia, o której wspomina Rada.
    Również na stronie PWN jest zasada nr [168] 45.3., oparta o powyższą uchwałę, która określa, że przed wejściem w życie tej uchwały, regułą było pisać imiesłowy przymiotnikowe łącznie. W obu przypadkach, użycie pisowni rozdzielnej w przedmiotowym zdaniu wydaje się nieuzasadnione.
    Z pozdrowieniami i życzeniami pomyślnego Nowego Roku,
    Łukasz Pawlikowski
  • kwestie dialogowe
    13.12.2011
    13.12.2011
    Witam,
    mam problem z zapisem kwestii dialogowych. Czy po znakach ! i ? powinna być wielka, czy mała litera? Przykłady:
    – Jesteś szalony! – Krzyknęła.

    czy
    – Jesteś szalony! – krzyknęła.

    Według mnie poprawne są oba, natomiast wedle innych tylko ten drugi przykład. Mnie się to kłóci, ponieważ w książkach stosuje się oba przykłady, byle konsekwentnie. Zwłaszcza, że przecież ! czy ? kończą zdanie tak samo jak kropka i powinno się stosować po nich wielką literę. Proszę o rozstrzygnięcie.
    Pozdrawiam
  • Narracja w dialogu
    1.06.2016
    1.06.2016
    Zastanawia mnie, jak zapisać w dialogu wtrącenie narratora, które nie odnosi się do wypowiedzi ani do osoby ją wypowiadającej, a występuje w środku kwestii dialogowej. Który wariant będzie poprawny?

    1.
    — Chciałabym, żebyś — mężczyzna spojrzał na nią niepewnie — opuścił ten dom.
    2.
    — Chciałabym, żebyś… — Mężczyzna spojrzał na nią niepewnie. — …opuścił ten dom.

    A może jeszcze inaczej? Bo obie te wersje nie wydają mi się do końca poprawne.
  • Naturalna metaforyczność języka

    21.12.2023
    21.12.2023

    Szanowni Państwo,

    zastanawiam się, czy opisując działania podejmowane przez podmioty prawne (firmy, spółki, urzędy) prawidłowe jest stosowanie czasowników takich jak „pragnie”, „wręcza”, „może”. Spotkałem się z poglądem, że są one właściwe wyłącznie dla ludzi (spółka nie ma rąk, więc nie może nic wręczać).

    Przykładowo:

    Apple Inc. pragnie wyjaśnić, że...

    Spółka wręcza pismo...

    Urząd może zebrać informacje...

    Firma myśli, iż...


    Pozdrawiam

    Tomasz P.

  • Przyimki łączące się z nazwami państw

    5.01.2024
    5.01.2024

    Od długiego czasu nurtuje mnie używanie „na”, „w”, „we” w nazwach państw i miast. W większości używamy „w” lub „we” — w Polsce, w Holandii w Szwecji...., lub we Włoszech, we Francji (tu rozumiem, że początek nazwy ma 2 spółgłoski, z czego pierwsza jest „w” lub podobna w wymowie „f”).

    Czasem słyszymy, i to chyba nie jest poprawne, na Chorwacji, ale już na Islandii chyba jest OK (no bo to wyspa), tak jak np. na Sycylii.

    Jest też jedna anomalia językowa, odkąd pamiętam mówimy na Węgrzech i tu zupełnie nie wiem dlaczego. Czy mogłabym prosić o wyjaśnienie różnic.

    Pozdrawiam

    Dominika

  • Rodzaj gramatyczny obcych toponimów
    16.10.2017
    16.10.2017
    Zdobyłem to Mont Blanc czy te Mont Blanc? Monte Cassino chyba raczej te niż to, prawda? Od czego to zależy? Czy istnieje jakaś reguła w tym względzie?

    Bardzo dziękuję i pozdrawiam z Cieszyna!
    Abraham
  • strefa zero

    20.10.2020
    20.10.2020

    Szanowni Państwo,

    od jakiegoś czasu spotykam w sklepach półki, na których ustawiono piwa bezalkoholowe. Określa się je mianem „strefa zero”. Jak to poprawnie zapisać? Strefa „zero”? Strefa zero?


    Z pozdrowieniami

    Honorata

  • zapis partii dialogowych
    30.01.2013
    30.01.2013
    Uprzejmie proszę o odpowiedź, czy w partiach dialogowych typu:
    – Chodź! – usłyszał cichy szept.

    lub
    – Chodź! – głos Pawła był na granicy szeptu.

    słowa usłyszał i głos powinny być zapisane dużą, czy małą literą.
    Z poważaniem
    Maria
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego