tylko
  • Zironizować
    31.10.2016
    31.10.2016
    Mam pytanie związane z wyrazem ironizować, a konkretnie o jego formę dokonaną zironizować – czy forma ta jest poprawna i w jakim zakresie? Czy użycie jednej i drugiej ma swoje ograniczenia?
  • Zjadł omlet czy zjadł omleta?
    2.11.2016
    2.11.2016
    Mam wątpliwość ze zdaniem z zeszytu do klasy pierwszej:
    Mama ma (w domyśle jednego) omleta
    czy
    Mama ma (jeden) omlet.

    Dzieci znają niewiele liter, mają uproszczone czytanki, ale czy powinno być omlet czy omleta, a może obydwie formy są poprawne?

    Bardzo dziękuję za odpowiedź, gdyż nurtuje mnie to od kilku dni.

    J. Marcinkiewicz
  • Z językowych archaizmów: dan (gdzie, kiedy)

    6.02.2021
    6.02.2021

    Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

    Zwroty te widoczne są:

    * na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

    * na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

    * a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

    Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

  • Z końcówką czy bez?
    4.03.2019
    4.03.2019
    Szanowni Państwo,
    w jednej z książek spotkałam się z nową dla mnie konstrukcją: Umyłyśmy ręce i zaczęły jeść kolację czy Poszliśmy do domu i zjedli kolację. Tego typu przykłady przewijały się przez cały utwór, czy taka forma jest poprawna i wolno jej używać?
    Bardzo dziękuję.
  • z kraju i ze świata
    17.01.2003
    17.01.2003
    Szanowni Państwo!
    Czy należy powtarzać przyimki w zdaniach: „Toczą się negocjacje z UE i z górnikami”, „Dzieło to rodziło się w bólu i w cierpieniu”? Niepowtórzenie przyimka może zmienić sens zdania, ale czy tylko w takich wypadkach należy go powtarzać?
    Z poważaniem
    Anna M.
  • Zlatynizowane hellenizmy
    3.10.2016
    3.10.2016
    Dlaczego nie mamy dziś musejonów, nie mówimy o bitwie pod Aktionem czy o tym że stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego był Bizantion (przemianowany przez cesarza Konstantyna Wielkiego na Konstantynopol), a zamiast tego mamy muzea, mówimy o Akcjum i Bizancjum? Czy zachodzi taka ogólna prawidłowość, że grecka końcówka -on jest zamieniana na łacińskie -um?
  • Złamać serce

    18.06.2022
    18.06.2022

    Wciąż widzi się ostatnio komentarze o złamaniu serca, np. ta wiadomość złamała mi serce (może to była łamiąca wiadomość - breaking news?), albo syn złamał jej serce (co wydaje się nieco kazirodcze). Wydaje się, że złamanie serca może nastąpić tylko w relacjach romantycznych lub w sytuacji, gdy jedna ze stron miała nadzieję na relację romantyczną, a z pozostałych kontekstów powinno być eliminowane na korzyść pękania serca, krwawienia serca, ściskania się serca itd. Proszę o stanowisko.

  • Złapać / wziąć (kogoś) za wszarz
    10.07.2019
    10.07.2019
    Dzień dobry,
    spotkałam się z wyrażeniem wziąć / złapać kogoś za wszarz. Skąd się wzięło takie określenie?
    Co ono dokładnie oznacza?
    Dziękuję za odpowiedź
  • Złodziei

    20.09.2022
    20.09.2022

    Jaka jest prawidłowa odmiana słowa złodziej w l.mn.: złodziei czy złodzieji ?

  • złotą myślą i sentencją
    27.02.2007
    27.02.2007
    Jaka jest różnica pomiędzy złotą myślą i sentencją?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego