upowszechnienie
  • SMS-y z komórki
    16.09.2002
    16.09.2002
    Szanowni Państwo,
    Trzytomowy Słownik języka polskiego pod red. prof. Mieczysława Szymczaka (1998) nie notuje słowa komórka jako rodzaju telefonu. Czy nadal słowo to należy pisać w cudzysłowie?
    A czy krótkie wiadomości tekstowe można określać jako sms-y i zapisywać w ten sposób: sms-a, sms-ów, sms-ami?
    Bardzo serdecznie proszę o odpowiedź.
  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • spalić się w blokach
    29.06.2012
    29.06.2012
    Witam!
    W jednej ze scen filmu Dzień Świra główny bohater zwraca się do robotników: „Czy panowie muszą tak napierdalać od bladego świtu!? […] Już możecie inteligentowi jebać po uszach od brzasku? Żeby se czasem kałamarz nie pospał godzinkę dłużej […]. I żebym się kompletnie spalił w blokach już na starcie”. Co znaczy określenie spalić się w blokach i jakie jest jego źródło? Czy jest ono obecnie używane, czy może jest tylko wytworem autora filmu?
    Dziękuję i pozdrawiam
  • spotu czy spota?
    26.05.2011
    26.05.2011
    Chciałem odmienić angielski spot, oznaczający miejsce. W słowniku ortograficznym znalazłem odmianę wyrazu spot, lecz oznaczającego spot reklamowy. Czy powinienem założyć, że mój spot odmienia się analogicznie, czy jego odmiana może być inna? I jeśli inna, to jaka? Chodzi o dopełniacz (końcówka -a czy końcówka -u), na temat którego opinie znanych mi osób są podzielone.
  • stety, stety…
    2.06.2011
    2.06.2011
    Szanowni Państwo,
    czy istnieje wyraz stety? Często słyszę: „Niestety albo stety”. Czy to jest poprawne?
  • Stirlitz
    16.04.2008
    16.04.2008
    Jaką postać powinno mieć w polskich tekstach przybrane nazwisko bohatera Siedemnastu mgnień wiosny (ros. Штирлиц)? Czy Stirlitz jest właściwsze od Stierlitz, czy na odwrót? A ta wersja, która jest „gorsza” – czy również może być stosowana na prawach oboczności?
  • survival
    8.02.2002
    8.02.2002
    Czy powinnam napisać: survival, survivalowy czy surwiwal, surwiwalowy? Bardzo dziękuję za odpowiedź.
  • Szanowna Pani, …
    9.02.2005
    9.02.2005
    Moje pytanie dotyczy słynnego powitania Szanowni Państwo. Jaki znak interpunkcyjny powinniśmy stosować po tym zwrocie: przecinek, wykrzyknik, czy też nie stosować nic? A w konsekwencji czy dalszą część listu piszemy z małej czy z wielkiej litery?
    Pozdrawiam serdecznie,
    AK
  • sześciopak
    17.09.2008
    17.09.2008
    Szanowni Państwo, mój niepokój wzbudzają słowa typu sześciopak. W języku potocznym funkcjonują one na pewno, ale co zrobić z takim słowem w tekście do druku, zostawić? I czy poprawny byłby też zapis z cyfrą na początku?
    Agnieszka Kajak
  • sztuczne słowa
    7.05.2014
    7.05.2014
    Witam,
    boli mnie, że rzeczywiście nie ma słowa, które nazywałoby sztuczne słowa. Długo coś pozostaje neologizmem, a potem już nie różni się od innych słów. Z ciekawości sprawdziłem, jak mogłoby takie słowo wyglądać. Jest wiele możliwości, m.in. artonim ('sztuczne imię') i celonim ('celowe imię'). Wydają się one mieć najwięcej sensu, mimo iż artonim jest łudząco podobny do antonimu. Jak Poradnia nazwałaby grupę tych słów i jak często takie neologizmy wchodzą w życie?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego