warunki
  • stawiać wymagania
    27.06.2012
    27.06.2012
    Dzień dobry,
    która forma jest poprawna – wymagania stawiane przed kimś czy stawiane komuś? W SJP pzy okazji definicji słowa warunek podawany jest przykład: stawiając komuś jakieś warunki, wymagania, co zgadza się z używaną przez mnie formą tego określenia, lecz być może jako wariant odnoszący się zapewne do rzucania kłód przed kimś.
  • accusativus cum infinitivo
    31.05.2011
    31.05.2011
    Czy zwroty w rodzaju „Zrób mi coś jeść/pić’’ można uznać za polski odpowiednik łacińskiej składni a. c. i.?
  • adaptabilny czy adaptowalny

    1.02.2023
    1.02.2023

    Dzień dobry,

    spotkałam się z określeniem „mieszkanie adaptabilne” mającym oznaczać mieszkanie, które łatwo zaadaptować na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Termin, który by takie lokale opisywał staje się bardzo potrzebny, jednak słowo „adaptabilny” budzi moje wątpliwości. Wydaje się, że „adaptowalny” brzmiałoby lepiej. Proszę o Państwa opinię.

  • adaptacja fonetyczna obcych nazw
    18.12.2002
    18.12.2002
    Mamy w języku polskim nazwy obcojęzyczne (przeważnie angielskie) wymawiane w sposób dość niesamowity: Kawa Jacobs – wym. [jakobs], transatlantyk Titanic – wym. [titanik]. Ejże! Wymawiajmy to albo w całości po polsku, albo w całości po angielsku: odpowiednio [jacobs] albo [dżekebs] – [titanic], albo [tajtanik]. Czyż można wymawiać wyraz, korzystając z jednej sylaby polskiej, a z jednej angielskiej? Przecież jest to co najmniej dziwne! Równie dobrze można by wymawiać te wyrazy jako – odpowiednio – [dzejcobs], [tajtanic]. Brzmi dziwolągowato, ale… spełnia przecież warunki narzucone wymową pokutującą w naszym języku (uzusową? – chyba raczej dziwaczną…).
    Pozdrawiam serdecznie!!!
  • akceptowany i akceptowalny
    19.03.2007
    19.03.2007
    Jak należy mówić: coś jest akceptowane czy coś jest akceptowalne?
  • Alternacja czy obniżenie/podniesienie artykulacji?
    4.09.2018
    4.09.2018
    Szanowni Państwo,
    byłabym niezmiernie wdzięczna za wyjaśnienie, w jaki sposób można odróżnić alternację od zjawiska podwyższenia/obniżenia artykulacji. Na przykład zastanawiam się, czy w nazwisku Biniaszek i Gaworzewski (od imienia Bieniaszek, nazwy miejscowości Gowarzewo) doszło do wymiany e:o, a:o czy obniżenia artykulacji.

    Z wyrazami szacunku,
    Karolina
  • alternatywa
    23.04.2011
    23.04.2011
    Do sejmu wchodzą 4 partie: A(40%),X(20%),Y(20%),Z(20%). Odbywają się 3 rozmowy koalicyjne: A z X, A z Y, A z Z. W każdej z nich przedstawiciele partii A słyszą: „Albo robicie z nami koalicję na naszych warunkach, albo nie zrobimy koalicji”. Jeśli rozumieć alternatywę jako przedmiot „dwuelementowego” wyboru, to poszczególne oferty koalicyjne są alternatywami dla braku koalicji. Czy stwierdzenie: „Jeśli partia A chce rządzić, dokona wyboru między TRZEMA alternatywami” będzie poprawne?
  • analiza
    4.09.2009
    4.09.2009
    Rozporządzenie ministra o warunkach technicznych dla drog mówi: „Przyjęcie mniejszej szerokości ulicy wymaga przeprowadzenia ANALIZY obejmującej: 1) wzajemne rozmieszczenie jej elementów (…), 2) sposób (…) odwodnienia, 3) sposób wysokościowego rozwiązania ulicy, 4) wpływ (…) zadrzewienia, 5) podstawowe uwarunkowania hydrogeologiczne (…), 6) podstawowe uwarunkowania ochrony środowiska (…)”. Sprawdziłem słowniki oraz encyklopedie PWN. Której definicji powinnienem użyć, jeśli nie ma innej, specyficznej dla ww. sytuacji?
  • Archaizmy typu k’woli, k’niej w dawnych tekstach.

    27.07.2021
    27.07.2021

    Szanowna Poradnio,

    w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

    „Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.


    Z poważaniem,

  • autoklawowalny
    27.05.2011
    27.05.2011
    Czy słowo autoklawowalny może być stosowane w języku polskim (ang. autoclavable)? Określa przedmiot, który może być sterylizowany w autoklawie. Funkcjonuje powszechnie w języku laboratoryjnym, medycznym, biologicznym i pokrewnych. Podobne słowa, budzące wątpliwości: sterylizowalny i autoklawować. Koleżanka, która jest chemikiem (chemicy nie używają autoklawów), spiera się ze mną od dłuższego czasu. Oboje tłumaczymy zawodowo. Jakie warunki słowo musi spełniać, aby zostać wprowadzone do słownika?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego