-
Wyrażenia słowne z półpauzą
6.01.20246.01.2024Droga Poradnio,
czy zapis „tydzień-dwa” w poniższym tekście należałoby uznać za błędny? Pozwoliłam sobie zajrzeć do Korpusu; analogiczne zestawienia pisane są częściej z przecinkiem, rzadziej właśnie z łącznikiem. Jest to tłumaczenie dialogu; oryginał w języku angielskim podaję poniżej.
„Tydzień-dwa i pewnie będzie tu zima, że ho-ho. Wzięło i zasypało ci chatę rok temu na prawie miesiąc, nie?”
„Winter be here in a week or two, I reckon. You was snowed in near a whole month last year, wasn’t you?”
Wydaje mi się, że zapis z łącznikiem można by uznać za dopuszczalny i w sytuacji tłumaczenia takiej „łamanej” angielszczyzny być może nawet bardziej adekwatny.
Dziękuję za pomoc!
-
Zgoda przydawki20.11.201720.11.2017Szanowni Państwo,
która odmiana będzie prawidłowa:
Weźmie udział w panelu poświęconemu zagadnieniom…
czy
Weźmie udział w panelu poświęconym zagadnieniom…?
Podobnie mam wątpliwości w zdaniu:
podczas panelu poświęconemu
czy
podczas panelu poświęconego?
Serdecznie pozdrawiam
Czytelniczka
-
czas zaprzeszły5.05.20065.05.2006Nagminnie spotykam się z wypowiedziami typu: „X nie strzelił karnego. Powinien strzelić mocniej”, „Y zmokła, powinna wziąć parasol”. Czy są one poprawne, czy też jedyną dopuszczalną formą jest powinna była, powinien był?
Jeszcze rzadziej czas zaprzeszły pojawia się, gdy mówimy o dwóch następujących po sobie zdarzeniach. Które z wypowiedzi są zatem poprawne:
a) „Samochód ją potrącił, bo nie zauważyła czerwonego światła”;
b) „Samochód ją potrącił, bo nie zauważyła była czerwonego światła”.
K.S.
-
formy trybu rozkazującego11.03.200311.03.2003Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa -
Przecinek przed jeżeli, gdyby, skoro 22.11.201822.11.2018Czy w zdaniach typu:
W takiej sytuacji [,] jeżeli pozwany…
W okolicznościach niniejszej sprawy [,] gdyby wziąć pod uwagę…
Ponadto [,] skoro zastosowanie wskazanego przepisu…
we wskazanych miejscach należy postawić przecinek, czy też nie?
Z wyrazami szacunku
Łukasz Kapusta
-
reasumować3.04.20023.04.2002Panie Profesorze,
Serdecznie dziękuję za wyczerpującą odpowiedź. Moje dzisiejsze pytanie dotyczy słowa reasumując. Czy prefix re- nie czyni z tego słowa pleonazmu, wskazując tym samym na niepoprawność tego słowa?
-
Składnia niewoli
6.09.20216.09.2021Szanowni Państwo!
Nie jestem pewien co do poprawności: brać/wziąć kogoś w niewolę. Czy jest to poprawne, czy raczej należałoby powiedzieć brać/wziąć kogoś do niewoli?
-
taki (,) że26.03.200826.03.2008Witam,
chodzi mi o połączenie taki że, niezwykle częste w matematyce. Można spotkać różne warianty pisowni: „Niech <obiekt> będzie taki, że… [warunki symbolicznie]”, „Weźmy [obiekt] taki że… [warunki]”, „Niech a będzie liczbą, taką(,) że… [warunki]”. Chodzi więc o przecinek. Problem bierze się chyba stąd, że te [symboliczne warunki] są mniej lub bardziej skomplikowane i często, odczytując je, należy użyć czasownika (np. „f ma pochodną” zapisane symbolicznie). Jaka pisownia jest tu najwłaściwsza? -
Trzynaście, trzynastu, trzynaścioro 30.03.201630.03.2016Szanowni Państwo,
w potocznej rozmowie pada czasem pytanie: Ile was tam było?. Zawsze mam z nim problem, kiedy chcę odpowiedzieć samym liczebnikiem. Najlepiej jest chyba przykładowo: trzynaście, bo w domyśle chodzi o osoby. Ale z kolei jeśli wiadomo, że były to osób różnej płci, może staranniej byłoby odpowiedzieć trzynaścioro? A może także trzynastka?
Podobny problem: Ilu jest ludzi w klasie? – dwudziestu trzech czy lepiej dwadzieścioro troje?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich
13.02.202113.02.2021Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)
Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.
Dziękuję za naświetlenie tematu,
Łukasz