wiążący
-
Dyżur 31.01.201731.01.2017W definicji PWN dyżur oznacza przede wszystkim pełnienie obowiązków. Może być jednak tak, że ktoś (np. dyżurny w szkole) ma dyżur, a nie będzie musiał nic wykonać (bo np. tablica pozostanie niezapisana). W tym wypadku dyżur jest, pracy nie ma. Podobnie w przypadku ostrego dyżuru. Gdyby nie zgłosił się żaden chory, nie są wypełnione obowiązki. Chyba że obowiązkiem była właśnie owa gotowość. Nie jest to jednak zaznaczone w definicji. Proszę o odniesienie się do tych zarzutów.
-
dziesiąta woda po kisielu1.02.20021.02.2002Jak możemy wyjaśnić pochodzenie zwrotu siódma woda po kisielu?
-
dzika karta11.07.200711.07.2007Dzisiejsza Wyborcza donosi, że „Francuzi wylosowali dziką kartę”. Niewątpliwie mamy tu do czynienia z kalką angielskiego wyrażenia wild card, które oznacza dżokera. Czy wyrażenie dzika karta jest poprawne, czy też można je zastąpić czymś mniej „dzikim”?
-
Ekspansywne na11.05.200111.05.2001Bardzo proszę o odpowiedź, czy poprawne jest zdanie: „Policjanci zawieźli go na izbę wytrzeźwień”.
Danuta -
emotikon10.04.200310.04.2003Witam,
mam pytanie dotyczące popularnych w internetowych czatach emotikonów, czyli bardziej po polsku „buziek”. Rzeczownik ten występuje przeważnie w liczbie mnogiej: emotikony. Jakiego jednak jest rodzaju?
Pozdrawiam
Wojciech Trzcionkowski -
exodos28.12.200728.12.2007Większość źródeł podaje, że ostatni występ chóru w tragedii antycznej to exodos. Czy za oboczny wariant pisowni tego słowa można przyjąć formę eksodos? Dlaczego mamy exodos, choć słowo to zapożyczone zostało od greckiego éksodos?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam,
Jakub Szymczak
-
Forma dopełnienia: dopełniacz czy biernik6.09.20186.09.2018Sz. P.,
chciałbym dotrzeć do wytycznych dotyczących obsługi zjawiska, które na swoje potrzeby roboczo nazywam propagacją przeczenia (dopełniacza) w zdaniu. Jak rozpoznawać w zdaniach, która część bezpośrednio wiąże się z przeczeniem i wymusza dopełniacz, a która powinna być z powrotem w mianowniku czy bierniku? Dla przykładu: Są Państwo jedynym źródłem, któremu nie waham się [by] przekazać środki [środków?] na działanie. Przekazanie środków następuje, więc czuję opór przed dopełniaczem.
-
foszyć się27.12.200727.12.2007Dzień dobry!
Obecnie bardzo często spotyka się w uzusie czasownik foszyć się, używany jako synonim związków wyrazowych stroić fochy, obrażać się. Domyślam się, iż etymologicznie wiąże się z rzeczownikiem fochy, czyli 'dąsy, kaprysy, grymasy'. Chciałabym się dowiedzieć:
– jakie dokładnie ma znaczenie,
– czy jest to błąd językowy, czy już forma dopuszczalna? -
Gadu-gadu, a walizka po peronie skacze29.06.201229.06.2012W Polityce z 23 marca 2002 Ludwik Stomma napisał m.in.: „I taką właśnie porę roku wybrał nasz ukochany minister zdrowia, by zrobić istny podrzut myszaty (jest i taka ohyda), ogłaszając, iż środki antykoncepcyjne nie będą refundowane. Oczywiście gadu-gadu, a walizka po peronie skacze (…)”. Jakie jest źródło owego powiedzenia o skaczącej walizce? Wielu 50- i 60-latków z mojego otoczenia go używa.
-
gałganek aliny
20.10.202120.10.2021Dzień dobry, będę wdzięczna za roztrzygnięcie dylematu związanego z pisownią pewnej autorskiej receptury pomocnej przy przeziębieniach. Jej nazwa własna brzmi: Gałganek Aliny - tak przynajmniej zapisują to zwykle internauci. No i tu pojawia się problem, gdyż owa "alina" nie jest imieniem żeńskim, a nazwą substancji chemicznej (składowej czosnku) odpowiedzialnej za charakterystyczny zapach tej rośliny. Jak więc należy zapisać: Gałganek Aliny, Gałganek aliny czy może gałganek aliny?
