Zgodnie z jedną z przedwojennych reform pisowni zbitkę ji zastąpiono ii. Jak jednak traktować to w obcych, choć spolszczonych, nazwach własnych pochodnych od imienia Ilja? O ile w mojej głębokiej młodości miałem więcej okazji do spotykania się w piśmie z otczestwem Iliicz/Iljicz, o tyle teraz jest mniej odpowiedniej literatury, za to dość często bywam na ulicy Ilii/Ilji Miecznikowa. Czy twardy jer w oryginale znosi przywołaną na początku zasadę?

Czy analogicznie do form zdrów, gotów, żyw, rad, wesół itp. można tworzyć podobne od dowolnego przymiotnika? Jeśli tak, to jakie rządzą tym reguły, np. jak to będzie od zaradny, złoty, zdobyty, obejrzany, zrobiony? Czy w słowach „Umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion” umarł jest skróconą formą od umarły? I czy w cytowanym fragmencie są to przydawki, czy orzeczniki?

Szanowni Państwo!
Nurtuje mnie pytanie, dlaczego w języku polskim skrót od nazwy państwa Stany Zjednoczone Ameryki Północnej został przyjęty z języka angielskiego (USA)? Mamy dolar USA (amerykański), a nie dolar SZAP; w innych znanych mi językach słowiańskich działa właśnie taka zasada. Także skróty RFN (Republika Federalna Niemiec), NRD (Niemiecka Republika Demokratyczna) wskazują na to, że tworzymy je od nazw funkcjonujących w języku polskim, skąd zatem wyjątek dla USA?

W wierszu Józefa Minasowicza (1792–1849) pt. Modlitwa Pańska spotkałem się ze słowem: „i człek usterknie – ułomne stworzenie”. Co znaczy (znaczyło) słowo usterknie? Szukałem po różnych słownikach – bezskutecznie.
Z poważaniem
Edward Sopora Nysa

Tworząc przymiotniki od nazwisk obcojęzycznych, człon pochodzący od nazwiska zapisuje się tak, by polskimi głoskami móc odzwierciedlić oryginalną wymowę, albo zachowuje się oryginalną pisownię. Pierwszy sposób stosuje się szczególnie w przypadku nazwisk złożonych z wielu słów. Mamy zatem „bajkę lafontenowską”, ale już „ciecz niutonowską/newtonowską”. Jak zatem utworzyć przymiotnik od nazwiska van der Waals? Czy w myśl niderlandzkiej fonetyki powinniśmy mówić o oddziaływaniach fanderwaalsowskich?

Jak zmieniało się postrzeganie zjawiska wałczenia? Podobno początkowo niezgłoskotwórcze u jako ł było cechą gwary chłopów, niższych warstw i zalecano unikanie takiej wymowy. Jeszcze na początku XX w. wiele osób używało tzw. scenicznego ł. Czy wałczenie zatem postrzegano jako styl potoczny, czy wręcz psucie języka, niestosowne w mowie oficjalnej? Może inaczej mówiono w domu, a inaczej w szkole czy podczas publicznych wypowiedzi? Do dziś niektórzy młodzi prezenterzy TVP Wilno stosują sceniczne ł, choć z pewnością są świadomi, że w Polsce już (prawie) nikt tak nie mówi. A na nagraniu głosu J. Piłsudskiego słychać, że wałczy. Lektorzy Polskiej Kroniki Filmowej początkowo nie wałczyli.

Dzień dobry.

Dlaczego w języku polskim do zapisu głoski [v] używamy litery "w" zamiast "v" - tak jak jest to w wielu językach, nawet słowiańskich?

Szanowni Państwo,
moje pytanie dotyczy etymologii i znaczenia słowa, którym od lat zamęcza mnie mój Tato. Słowo pochodzi z tradycyjnej piosenki ludowej. Tekst:

Już słoneczko na zachodzie
Przegląda się w sinej wodzie.
Rybaku wiosła złóż
I na brzeg wracaj już.
Waraha, waraha, hej.

Żegnaj, moja miła łódko,
Rozstajemy się na krótko.
Zarzucę znowu sieć
Nim ranek zacznie dnieć.
Waraha, waraha, hej.

Pytanie dotyczy słowa waraha. Co ono oznacza, skąd pochodzi i jaka może być jego etymologia?

Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)

Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.

Dziękuję za naświetlenie tematu,

Łukasz

Od niedawna chodzę do pediatry, która ma na nazwisko Warzecha. Wszyscy w okolicy mówią: do Warzechowej, o Warzechowej, nie ma Warzechowej, a ja bym powiedziała: do Warzechy, o Warzesze, nie ma Warzechy. Dodam, że nie jest to nazwisko po mężu, tylko panieńskie. Która forma jest poprawna?
Pozdrawiam.
Agnieszka