Szanowni Państwo,
jaka jest różnica między terminami specjalność i specjalizacja. Spotkałem się z trzema kontekstami użycia:
1. jako synonimy: „na pierwszym roku studenci mogą wybrać specjalizację nauczycielską, a na drugim roku do wyboru są specjalności: edytorstwo…”;
2. specjalność jako nazwa ogólna specjalizacji: „studenci mogą wybrać następujące specjalności: specjalizacja translatoryczna…”;
3. „specjalność: filologia germańska, specjalizacja translatoryczna”.
Dziękuję,
Paweł

W naszym powiecie na stanowisko starosty została wybrana kobieta. Powstał spór, czy określenie starościna jest poprawne. Z drugiej strony, wyrażenie np. w protokole z sesji „Starosta będziński powiedziała…” wyglada raczej głupio. Proszę o jednoznaczne przedstawienie poprawnej formy językowej. Z góry dziękuję i pozdrawiam. Proszę o w miarę szybką odpowiedź.

Szanowni Państwo,
w technice często się mówi o sterowaniu w znaczeniu regulacji. We wcześniejszych wydaniach Słownika poprawnej polszczyzny rozróżniano oba znaczenia sterowania, nadając różne przypadki gramatyczne obiektom sterowania. Gdy była mowa o kierowaniu, sterowało się czymś (kimś), gdy zaś chodziło o regulację, sterowane było coś. Obecna reguła językowa w obu znaczeniach wyrazu narzuca tylko zastosowanie narzędnika. Czy w takim razie poprawne są tylko wyrażenia sterowanie silnikiem bądź układ sterowania silnikiem?
Z poważaniem
Tomasz Litwiniuk

Dzień dobry,
jak powinno się pisać nazwy klas i typów okrętów (np. Mistral) oraz rodzajów uzbrojenia, pocisków itp. (np. Grad), kiedy używamy ich jako synonimów rzeczowników pospolitych? Chodzi mi o takie przykłady jak: „Rosja chce Mistrali/mistrali albo zwrotu pieniędzy”, „Celują w nas nie tylko z Gradów/gradów”. Czy obowiązuje tu reguła 20.10.1 z Zasad pisowni, czyli zapis małą literą? Spotkałam się z opiniami, że w literaturze tematycznej zawsze występuje zapis wielka literą.

Imiona zdrabnia się rozmaicie, np. jedno imię może mieć kilka tak niepodobnych zdrobnień jak Dorek i Teoś (oba od Teodor). A co ze zdrobnieniami innych wyrazów? Czy jakieś zasady mówią, że np. zdrobnienie od jamnik to tylko i wyłącznie jamniczek, a nie żaden mniś, jamnio czy jamek? A może wyrazy mają po kilka, ale nie dowolnych, lecz „ściśle określonych” zdrobnień (od jamnik – jamniczek i jamniś, od poradnia – poradeńka i poradniusia) na tych kilku koniec?
Ostatnio poproszono mnie o rozstrzygnięcie, jak brzmi zdrobnienie od podłoga. Nie potrafiłem sobie wyobrazić innej wersji niż podłóżka, ale też nie wiedziałem, czy to jest w ogóle do rozstrzygania, bo może każdy ma prawo zdrabniać po swojemu, byle odbiorca zrozumiał?
Jest też problem, kiedy wybrać -ik, a kiedy -ek? Leksykonik czy leksykonek? – wydaje się, że oba są dobre, ale jednak mamy kotek (nie kocik) oraz akcik (nie aktek).
Zdarzają się też zdrobnienia od nazw geograficznych: Warszawka i Krakówek to formy ze słownika ortograficznego, ale czy swego czasu były jedynymi do wyboru? Jaką postać miałyby Polska, Hiszpania, Zakopane, gdyby ktoś z jakichś względów potrzebował je zdrobnić? Czy takie zdrobnienia pisane małą literą mają inne znaczenie niż pisane dużą?
Czy to wszystko są jeszcze „formy potencjalne”, czy już „neologizmy”?

Szanowni Państwo!
Jakiego rodzaju gramatycznego są nazwy klubów sportowych Jarota Jarocin czy Zawisza Bydgoszcz? Pierwsze człony nazw pochodzą od postaci historycznych, które – niewątpliwie – były mężczyznami. Jednak w kontekście nazw drużyn byłbym skłonny uznać, że są rodzaju żeńskiego i uprawniony jest w gazecie tytuł np. „Jarota przegrała trzeci mecz”. Czy mam rację? Dodam, że uznawanie Jaroty za rodzaj żeński jest na naszym terenie bardzo powszechne.
Z poważaniem,
Karol Górski

Szanowni Eksperci,
czy jeżeli w następujących po sobie przypisach dolnych zamieszczone są adresy różnych publikacji tego samego autora, to w drugim z tych przypisów należy w miejscu nazwiska autora zastosować tenże/taż (idem/eadem)?
z poważaniem
Iwona

Szanowni Państwo,
prosiłabym o pomoc w kwestii transkrypcji/spolszczania (?) imion i nazwisk białoruskich. Niby w WSO można znaleźć ogólne wskazówki, ale ich zastosowanie daje rezultaty dziwne a niepojęte, np. Dzmitryj Kanstancinawicz, Uładzimir Siamionawicz, Anatol Uładzimirawicz. W różnych publikacjach (nawet ISM) panuje wolna amerykanka, a najczęściej stosuje się transkrypcję jak z języka rosyjskiego. Jaką przyjąć zasadę? Spolszczać czy transkrybować?
Z poważaniem
Elżbieta Morawska

Dzień dobry,
moje pytanie dotyczy pisowni nazwy vj [widżej]. Słownik ortograficzny na ten temat jeszcze milczy, natomiast w Internecie równolegle pojawia się kilka możliwości zapisu: vj, widżej, VJ, Vj i veejay. Który wybrać?

Dzień dobry, dlaczego w słowniku nie pojawia się słowo „voucher”, jako określenie pewnego rodzaju bonu lub kuponu?