zapytanie
  • Już koniami czy jeszcze końmi
    14.10.2003
    14.10.2003
    Wiadomo, że końcówka narzędnika liczby mnogiej -ami robi furrorę. Pewnie w końcu wyruguje końcówkę -mi. Wciąż jeszcze mówimy liśćmi, gośćmi, końmi. Chociaż już gałęziami i gałęźmi, gwoździami i gwoźdźmi. Wiemy, że tylko słoniami, świniami, śledziami.
    Mam zapytanie o konie właśnie. Mój przyjaciel w specjalistycznej literaturze spotkał się z koniami trojańskimi. Zaniepokoiliśmy sie oboje, ale przypuszczam, że wymyślono taką końcówkę dla odróżnienia tego wirusa (bodajże) od zwierzęcia. Słowniki milczą, ale tez jest to nowy twór (konie trojańskie w sensie informatycznym). Czy można by pobawić się w probabilistykę i założyć, że w tym kontekście wygra końcówka -ami?
    Z poważaniem
  • kaferek
    9.10.2003
    9.10.2003
    Jestem architektem z woj. wielkopolskiego, ukończyłam uczelnię w Poznaniu, mieszkam w Jarocinie. Od dziecka spotykałam się ze słowem kaferek określającym lukarnę. Słowa tego używali moi wykładowcy na studiach, rozumieją je wszyscy moi znajomi (również nie związani z branżą) i klienci, a ostatnio nawet spotkałam je w oficjalnym piśmie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. Od kilku lat usiłuję znaleźć je w różnych słownikach – bezskutecznie. Nie wyszukuje go też żadna wyszukiwarka internetowa. Proszę powiedzieć, czy wolno nam używać tego słowa, skąd się wzięło i tak powszechnie przyjęło, z jakiego języka się wywodzi. Bardzo mnie to interesuje!
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.
  • Kawa czy herbata? – odmieniać czy nie?
    3.01.2013
    3.01.2013
    Czy tytuły mające formę pytania (np. Kawa czy herbata?, Jaka to melodia?) można odmieniać? Często słyszę, że ktoś nie obejrzał Jakiej to melodii? albo że właśnie włączył Kawę czy herbatę? Nawet na stronach internetowych TVP wyżej wymienione tytuły są często odmieniane: „Pierwszy odcinek Jakiej to melodii? TVP1 wyemitowała 4 września 1997 r.”; „W programach goszczą dawni prowadzący i twórcy oraz gwiazdy, które w Kawie czy herbacie? po raz pierwszy promowały swoje role (…)”.
  • każde z nich
    13.02.2009
    13.02.2009
    W jednym z moich tekstów napisałem: „Odwrócili się do siebie i każde z nich skierowało wzrok…”. I spostrzegłem, że piszę o parze (mężczyźnie i kobiecie), a zaimek każde jest rodzaju nijakiego. Czy moje zdanie jest gramatycznie niepoprawne? W Poradni znalazłem zapytanie tyczące innego problemu, ale z podobnym użyciem słowa każde. Nie zostało to uznane za błąd. Czy rzeczywiście nie ma błędu? „Kowalska wychodzi za Nowaka i każde pozostaje przy swoim nazwisku”?
  • Kiedy losy się warzą (!)
    22.10.2011
    22.10.2011
    Witam!
    Na pewnym forum trafiłem na ciekawe zapytanie odnoszące się do zwrotu ważą się losy. Chodzi o pisownię ż/rz i wynikające z tego uzasadnienia rozmówców. Nie spotkałem się dotąd z wersją, że „losy mogą się waRZYć” w znaczeniu 'gotować, przygotować'. Zawsze odnosiłem to słowo do wagi, a więc do ważących się losów. Co o tym związku frazeologicznym powie językoznawca?
    Pozdrawiam
  • Kiedy masz zajęcia, przypomnij?
    17.03.2017
    17.03.2017
    Szanowni Państwo,
    Pytań zależnych nie zamykamy pytajnikiem, np. Przypomnij, kiedy masz swoje zajęcia. A jeśli zmienimy szyk: A kiedy ty masz swoje zajęcia, przypomnij? Czy wtedy postawimy na końcu pytajnik? Można by napisać: A kiedy ty masz swoje zajęcia? przypomnij lub A kiedy ty masz swoje zajęcia? Przypomnij, choć możliwe jest moim zdaniem takie wypowiedzenie tego zdania na głos, przy którym odpowiedniejszy byłby przecinek po zajęciach. I co wtedy?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Kolejność słów
    29.01.2020
    29.01.2020
    Dzień dobry,
    mam zapytanie odnośnie do kolejności konkretnych wyrazów w zdania i czy ma ona jakiekolwiek znaczenie. Które stwierdzenie będzie lepsze: „(…) szczęśliwego Nowego Roku, dobranoc” czy „(…) dobranoc, szczęśliwego Nowego Roku”?
    Dziękuję i pozdrawiam
  • Korzeb
    16.04.2008
    16.04.2008
    Chciałam zapytać o odmianę specyficznego nazwiska, które brzmi Korzeb. Spotkałam się z dwoma wzorcami odmiany: Korzebia i Korzeba, Korzebiowa, Korzebowa. Obie są używane i nie wiem, która jest prawidłowa. Samych zainteresowanych nie wypada mi zapytać.
    Proszę o pomoc!!!
  • Kretek
    12.07.2016
    12.07.2016
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z zapytaniem odnośnie do odmiany nazwiska Kretek. Problem polega na tym, czy może ono stanowić wyjątek i należy je odmieniać z powodu:
    • jakiejś zasady o nieodmienności nazwiska z końcówką -ek, -tek,
    • pochodzenia od niemieckiego nazwiska Krettek,
    • zmiany znaczenia nazwiska na Kretka, co stanowi zupełnie inne nazwisko i stwarza możliwość pomylenia nazwiska z nazwiskiem Kretka.

    Z wyrazami szacunku
  • Kropka po cudzysłowie
    1.02.2016
    1.02.2016
    Dziękuję za poradę , ale przez moje przejęzyczenie wyszło zupełnie inne pytanie.
    Podam przykłady:
    „Rozwiązuję zadanie: »ile jest liczb ośmiocyfrowych?«”,
    „Rozwiązuję zadanie: »Grupę 12 osób dzielimy na 3 zespoły. Ile jest możliwości takiego podziału?«”.
    Czy w 1. przykładzie należy postawić kropkę po znaku zapytania i cudzysłowie? A czy byłoby inaczej, gdyby treść zadania zacząć wielką literą? I jak z kropką na końcu w 2. przykładzie?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego