Przytoczę ćwiczenie z drugiej klasy szkoły podstawowej: „Napisz w kolejności alfabetycznej litery, po których trzeba pisać rz”.
Syn wymienił litery następująco:
b, ch, d, g, j, k, p, t, w
Pani nauczycielka pierwszą literę napisała z dużej litery B i na końcu dała kropkę. Oczywiście obniżyła ocenę. Jaka wersja jest poprawna?

W jaki sposób należy w przypisach skrócić opis bibliograficzny (stosując dz. cyt.) w przypadku, gdy powtarzają się dwa bardzo podobne tytuły tego samego autora, z których jeden całkowicie zawiera się w drugim, tzn. np. kilkakrotnie występuje Jakiś tytuł i Jakiś tytuł. Ćwiczenia? Obie pozycje są z tego samego roku. Zapis: Jakiś tytuł…, dz. cyt. jest niejednoznaczny.
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

WSO w zasadzie 90.E.2 podaje przykład zdania: „Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy, czy chory” (z przecinkiem przed powtórzonym spójnikiem). Jednocześnie w tym samym punkcie zastrzega, że tam, gdzie powtórzone „czy” ma znaczenie spójnikowe i da się zamienić na „lub”, przecinka nie stawiamy. I podaje ten sam przykład: „Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy czy chory”. Zdania nie mają szerszego kontekstu, różnią się wyłącznie użyciem przecinka. Czy jest to błąd, czy też da się zinterpretować je inaczej w obu przypadkach? W takim razie jak? Czy przeciętny użytkownik języka będzie potrafił z pomocą słownika rozstrzygnąć, kiedy w podobnej sytuacji postawić przecinek?

Z wyrazami szacunku,

MB

Szanowni Państwo,

Przymiotniki zakończone na "ebny" zdają się w większości pochodzić od wyrazów z przyrostkiem -ba. Od liczby mamy liczebny, od chwalby – chwalebny itd., z nielicznymi wyjątkami typu wielebny – z tym, że w wyrazie "wielbić" ta litera "b" nadal występuje. Jak jednak powstał wyraz "ćwiczebny"? Wiadomo, że końcowo od czasownika ćwiczyć, ale czy jego istnienie znaczy, że -ebny jest samodzielnym przyrostkiem? Czy może istnieje jakaś "ćwiczba"?

Szanowna Poradnio,
mam pytanie dotyczące fonetyki języka polskiego. W pewnej książce zawierającej porady logopedyczne znalazłam ćwiczenia na głoskę [z]. W ćwiczeniach tych były pojedyncze wyrazy zakończone na literę z, zapisane w słupku, i z polecenia wynikało, że to są przykłady słów zawierających głoskę [z] w wygłosie. Uczono mnie, że polski wygłos jest bezdźwięczny. Moim zdaniem takie ćwiczenia nie powinny się znaleźć w książce – czy mam rację?
Będę wdzięczna za odpowiedź.

Korzystam na co dzień z zielonego słownika poprawnej polszczyzny. Obecnie szukam jakiegoś dodatkowego produktu, gdzie mógłbym sprawdzić precyzyjnie zasady wymowy w języku polskim. W pracy spotykam się z problemem hiperdykcji wśród mówców i potrzebuję źródła rzetelnej wiedzy na ten temat, aby rozwiewać wszelkie wątpliwości.

W zielonym słowniku są oczywiście wyjaśnienia dla takich przykładów jak „sześćset” (wymawiać: „sześset”) i tym podobne. Natomiast zagadnienia, które mnie interesują, dotyczą np. wymowy zbitek jak w poniższym zdaniu:

„Jak oni z zaangażowaniem śpiewają!”

Jeden mówca powie płynnie „jakoni”, a drugi mocno oddzieli „k” od „o”, atakując „o” w ostry sposób, a nie w miękki i łagodny, jak pierwszy mówca.

Jeden mówca powie „zzangażowaniem”, przedłużając po prostu pojedyncze „z”, a drugi odbije jedno „z” od drugiego z pewną cezurą.

Chciałbym znaleźć porady dotyczące tego typu problemów, być może podparte opiniami językoznawców sugerującymi korzystniejszą wymowę.

Czy w Państwa księgarni jest pozycja, która byłaby odpowiednim dla mnie rozwiązaniem?

Z poważaniem

Mam nietypowe pytanie, a mianowicie, jak usłyszeć akcent w swoich i u innych osób wypowiedziach? Wsłuchuję się w to, co mówię i co mówią inni, ale jakoś nie mogę usłyszeć, czy dobrze akcentujemy wyrazy. A może potrzebne są jakieś ćwiczenia, żeby wyrobić w sobie słuch, który by pozwolił na to?

Wertując słowniki, spotykam niezgodności między nimi. Niestety, z reguły dotyczą tych samych przykładów, a co więcej, zdarza się, że ten sam autor w innym miejscu twierdzi coś zupełnie przeciwnego. Przykład:
Polański, Szopa, Podręcznik polskiej interpunkcji:

Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy, czy chory.
Rodzice pytali mnie, czy jesteś zdrowy czy chory.

Wstęp do SO PWN:

Ćwiczył zawsze, czy był zdrowy czy chory.
Rodzice pytali mnie, czy jesteś zdrowy, czy chory.

Gdzie jest błąd?

Czy sylabą można nazwać tylko i wyłącznie część wyrazu („podziel wyraz na sylaby”, „ile sylab jest w wyrazie”), czy też można tak nazwać zbitkę liter występującą niezależnie? Przykład ćwiczenia dla klasy I: „Przeczytaj sylaby: ma, mo, mu, ty, ta, te, da, do, dó”. Ćwiczenia tego typu mają na celu naukę czytania większych cząstek niż pojedyncze litery i czasem pojawiają się w nich zbitki niebędące nawet potencjalnie sylabami żadnego wyrazu (np. yr, oń, eń).
Z poważaniem
Aleksandra Mazur

Spotkałem się z użyciem słowa wariacja w znaczeniu ‘odmiana’ obok wielu rzeczowników (wariacja ćwiczenia/potrawy). Tymczasem słowniki ograniczają możliwości użycia tego słowa do opisu sztuki (utworów muzycznych, obrazów) wzorowanej na danym motywie – występuje wtedy konstrukcja wariacja na temat.
Czy poprawne jest poprzedzenie rzeczownika w dopełniaczu (niezwiązanego ze sztuką) słowem wariacja, aby opisać odmianę tej rzeczy? Mniemam, że nie powinno się wtedy wprowadzać członu na temat.