Szanowni Państwo, 

zajmuję się korektę językową pewnego obszernego dokumentu. Trafiłem na słowo oznaczające środek do hamowania powstawania piany, a w konsekwencji kożucha. Użyto tam miana: preparat przeciwpienny. Mnie kojarzy się to ze specyfikiem, który miałby poskramiać roślinę, by się nie pięła. Czy branżowe (dziedzina - oczyszczanie ścieków) użycie takiego określenia jest dopuszczalne? Nie lepiej byłoby zastosować raczej: antypieniący czy przeciwpieniący?

Z uszanowaniem 

Jarosław B.

Dzień dobry,

zastanawia mnie użycie słowa „przepajać” w kontekście podawania wody niemowlęciu. Naturalnym wydawałoby mi się mówienie o „pojeniu”, ewentualnie „dopajaniu”, ale skąd w powszechnym użyciu akurat „przepajanie”? Dla mnie brzmi to jak podawanie nadmiaru płynu (analogicznie do „przekarmiania”), a jednak spotkałam się z „przepajaniem” nie tylko na forach i blogach, ale również w artykułach przeznaczonych dla młodych rodziców.

Czy istnieje semantyczny bądź etymologiczny związek pomiędzy przesadzaniem w sensie przenoszenia roślin a przesadzaniem w sensie robienia czegoś w nadmiarze?

W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie?ły>

Jeszcze o pisowni [O/o]jciec [C/c]hrzestny.
W tekście powieści (tłum. B. Zieliński, ISBN 83-89651-85-8) jest to nazwa własna:
str. 11: A był tylko jeden człowiek, który mógł załatwić taką sprawę. Ojciec Chrzestny.
str. 12: określająca (…) miarę jego szacunku dla Ojca Chrzestnego.
str. 29: zobaczył, że Ojciec Chrzestny wycofuje się z zabawy (…).
str. 47: – Ojcze Chrzestny, Ojcze Chrzestny – wykrztusił nieprzytomnie (…).
Itd.
Czy to nie przemawia za stosowaniem dużych liter również w tytule?

Szanowni Państwo,
czy błędem jest używanie przykładowo lub dla przykładu zamiast na przykład? Jeśli jest to błąd, to dlaczego?
Z poważaniem
Joanna B.

Szanowni Państwo,
od jakiegoś czasu nurtuje mnie, w jaki sposób powinno się konstruować przymiotnik od nazw religii etnicznych, takich jak rodzimowierstwo słowiańskie, w sytuacji gdy nie wystarczy samo rodzimowierczy – np. gdy mówimy o kilku religiach naraz. Czy prawidłowe będą formy słowiańskorodzimowierczy, germańskorodzimowierczy, bałtyjskorodzimowierczy itd.? A może lepiej będzie użyć form słowianowierczy, germanowierczy, bałtowierczy?

Z wyrazami szacunku,
W.B.

Szanowni Państwo,
w matematyce pewną klasę procesów stochastycznych tworzą tzw. procesy Markowa (od Andrzeja Markowa). Chciałbym zapytać, jak należy skonstruować formę przymiotnikową tej nazwy, tj. czy powinniśmy mówić o procesach markowskich czy też markowowskich?
Obie formy występują w literaturze matematycznej. Pierwsza jest chyba popularniejsza, choć w moim odczuciu to druga wydaje się poprawna (być może przez analogię do konstrukcji Newton → newtonowski).

Z pozdrowieniami,
DJ

Jak w języku prasłowiańskim tworzono przysłówki odprzymiotnikowe i skąd w polszczyźnie taka dwoistość form, jak np. lekko i starpolskie lekce albo srogo i srodze?

Jak powinno się odmieniać staropolskie tytuły Psałterz Dawidów i Worek Judaszów? Czy dawna forma przymiotnika dzierżawczego podlega deklinacji?