pisownia

Tu dowiesz się wszystkiego o pisowni. Poznasz odpowiedzi ekspertów na pytania: czy dane słowo pisze się dużą czy małą literą; jak zapisać nie z innym słowem: razem czy osobno; jaka jest pisownia skrótów; jak zapisać nazwy stanowisk, nazw własnych, tytułów; kiedy stosować zapis łączny, kiedy rozdzielny, a kiedy z łącznikiem; jak dzielić wyrazy na granicy wierszy.

  • śmieci czy śmiecie?
    19.05.2001
    19.05.2001
    Czy mówimy wynieść śmieci, czy wynieść śmiecie? Prosimy o szybką odpowiedź.
  • pisownia ksiąg Starego i Nowego Testamentu
    16.05.2001
    16.05.2001
    Szanowni Państwo,
    Chciałbym otrzymać poradę językową. Proszę o pomoc w ustaleniu, według jakiej reguły gramatycznej wszystkie człony tytułów ksiąg Starego i Nowego Testamentu, z wyjątkiem spójników, w spisie treści Biblii piszemy dużą literą, np. Św. Pawła List do Rzymian.
    Podobną pisownię znalazłem w tytułach ksiąg w Księdze Mormona np. Druga Księga Nefiego.
    Sprawę dodatkowo komplikuje fakt Pieśni nad pieśniami, w wydaniu IV Biblii Tysiąclecia, której tytuł jest napisany tak jak powyżej.
    Tytuł tej samej Pieśni nad pieśniami w tak zwanej Biblii Warszawskiej pisze się dużymi literami – Pieśń nad Pieśniami – tak samo w elektronicznych wydaniach Biblii Gdańskiej, Biblii Warszawskiej i Biblii Tysiąclecia.
    Czy obowiązuje tutaj reguła użycia wielkiej litery ze względów uczuciowych? Czy jest to reguła obowiązująca w spisach treści książek, które różne wyznania traktują jako święte, czy też istnieje jakaś dowolność lub inna reguła gramatyczna, która mi w jakiś sposób umknęła?
    Załączam wyrazy szacunku,
    Paul Jaworski
  • Ożeż ty!
    8.05.2001
    8.05.2001
    Gdybym, zamiast wykrzyknąć, napisać chciała: „o żesz”, to jak wyglądać powinnien ten wyraz? Słowniki, ktore mam, nie odnotowuja go…
  • Ad 1 …, Ad 2 … – ad infinitum
    8.05.2001
    8.05.2001
    Czy skrót ad. 1, ad. 2 piszemy z kropką czy bez?
  • wielkie litery w nazwach własnych
    7.05.2001
    7.05.2001
    Mam kłopot z nazwami własnymi, np. nazwę Stowarzyszenie Pomocy Chłopskiej należy napisać od wielkiej litery (nazwa własna). Natomiast używając później tylko słowa stowarzyszenie – od jakiej litery należy je pisać w tekście?
  • ostrożnik, kichlarz, szmuklerz
    25.04.2001
    25.04.2001
    Proszę o podanie znaczenia słów: ostrożnik, kichlarz, szmuklarz.
  • pantomima
    25.04.2001
    25.04.2001
    Chciała_bym, razem czy osobno?
    Pantomimiczne czy pantonimiczne?
  • 20 km – 20km
    25.04.2001
    25.04.2001
    Czy między wartością liczbową a jednostką miary wstawiamy pełną spację, czy piszemy bez spacji? (20 km czy 20km). A moze wstawiamy „półspację”?
  • jeszcze o pisowni nazw jednoosobowych urzędów
    19.04.2001
    19.04.2001
    Nie przekonuje mnie Państwa odpowiedź na pytanie o zasady pisowni wielką czy małą literą wyrazów: dyrektor, prezes, starosta, prezydent, premier itp.
    Cytuję: „Wyrazy te piszemy wielką literą, gdy oznaczają jednoosobowy urząd, np. Akty prawne Prezydenta dla swojej ważności wymagają kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów”.
    Zdanie to jest przekształconym przykładem, podanym w Nowym słowniku ortograficznym PWN, do którego zresztą autor odpowiedzi się odwołuje, a mianowicie: …akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; … zatwierdza Prezes Rady Ministrów.
    Jednak w przykładzie słownikowym występuje pełna nazwa urzędu: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, natomiast w Państwa odpowiedzi – tylko słowo Prezydent. Co wobec tego z zawartym w słowniku stwierdzeniem: „…pod warunkiem, że nazwa taka (…) występuje w pełnym brzmieniu”. Par. [85]
    Danka
  • nieznającym czy nie znającym
    19.04.2001
    19.04.2001
    Turystom nieznającym Turcji…
    czy nieznającym piszemy łącznie czy oddzielnie?
  • SA czy S.A.?
    13.04.2001
    13.04.2001
    Czy skrót spółki akcyjnej piszemy S.A., czy SA? Odpowiednio spółki cywilnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, spółki komandytowej. W różnej literaturze pisze się różnie. Chciałbym mieć odpowiednią podstawę pisowni, abym mógł stosować ten skrót w mojej dokumentacji.

  • spoiler i spojler

    10.04.2001
    10.04.2001

    Jak piszemy słowo: spoiler czy spojler?

  • wte i wewte? w tę i we w tę?
    10.04.2001
    10.04.2001
    Jak napisać: „w te czy we wte"?
  • nowo utworzony
    6.04.2001
    6.04.2001
    Jaka jest prawidłowa pisowania słów: „nowoutworzona spółka"?
  • nie z rzeczownikami
    4.04.2001
    4.04.2001
    Jak pisać nie- ze słowami typu wyrażenie, przygotowanie, wyciąganie – razem czy osobno?

  • Doktor z kropką czy bez?

    3.04.2001
    3.04.2001

    Szanowny Panie Profesorze,

    moja sprawa jest dość błaha: czy po skrótowcu doktor – dr w odmianie przez przypadki, np. doktora – stawia się kropkę czy nie? Bardzo dziękuję za odpowiedź.

    Pozdrawiam!!!

    Agnieszka S.

  • nieprzejawianie
    28.03.2001
    28.03.2001
    Jak pisze się wyraz lub wyrażenie: w nieprzejawianiu lub w nie przejawianiu zainteresowania dziecka nauką?
  • Polszczyzna aktów prawnych
    26.03.2001
    26.03.2001
    Czytając ustawy, rozporządzenia ministrów i inne przepisy, nabieram przekonania, że nikt ich nie sprawdza pod kątem poprawności językowej. Myślę, że inicjatywa Rady Języka Polskiego zmierzająca do uporządkowania tego problemu byłaby bardzo cenna. Tysiące osób codziennie zagląda do różnych aktów prawnych. Z pewnościa język, jakim są pisane, odciska swoje piętno na codziennych obyczajach językowych nie tylko prawników, dziennikarzy, ale także – za ich pośrednictwem – ogółu społeczeństwa, powinien zatem być wzorem. Czy istnieje funkcja sekretarzy sejmowych czuwających nad ostateczną formą zapisanego prawa? Podejrzewam, że niestety nie. Jestem przekonana, ze Rada może zaproponować jakieś skuteczne rozwiązanie tego problemu.
    Proszę o rozstrzygnięcie sprzeczności zapisanej w Nowym slowniku poprawnej polszczyzny: Hasło art.: „Decyzję podjęto na podstawie art. 20 [bez kropki] kodeksu cywilnego.” Hasło par.: „Został skazany na podstawie art. 148. [kropka], par. 2 [bez kropki] kodeksu karnego”. Będę niezwykle wdzięczna za jednoznaczną opinię dotycząca stawiania lub niestawiania kropek po takich zapisach. (…)
    Czy powinno się stosować przecinki w zapisie art. 20 §10 ust. 7 pkt 2 (…)?
    Jest umowa kupna, umowa sprzedaży. Czy określenie umowy zwiazanej ze zleceniem to umowa zlecenia czy umowa-zlecenie?
    Z niecierpliwością czekam na rozstrzygnięcie moich wątpliwości i zaręczam, że dzielę je z co najmniej kilkoma tysiącami osób. Bardzo proszę o odpowiedź. Przesyłam ukłony
    Agnieszka Balcerak
  • Kto ma jaką władzę?
    23.03.2001
    23.03.2001
    Szanowny Panie Profesorze,
    1) Jak należy pisać skrót od określenia „spółka akcyjna": S.A. (z kropkami) czy: SA, jak inne skróty (PKP, PZU, PKO itp.). Nowy Kodeks spółek handlowych w odniesieniu do spółki akcyjnej w art. 305 stanowi: par. 1: „Firma spółki może być obrana dowolnie; powinna zawierać dodatkowe oznaczenie: spółka akcyjna. Par. 2: „Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu S.A.” Zatem Sejm dopuszcza używanie skrótu z kropkami, a co na to językoznawcy?
    2) Dlaczego w nazwie wydawnictwa Dziennik Ustaw skrót wyrazu numer jest pisany wielką literą: Nr (podobnie, podając miejsce opublikowania przepisu prawnego, powszechnie podaje się: „Dz.U. Nr …”). Czy nie jest to germanizm?
    3) Jaka jest moc obowiązująca norm językowych i kto je ustala? Czy jest możliwe, aby w języku pewnej grupy zawodowej obowiązywały inne normy, niż powszechnie przyjęte (np. S.A., Dz.U. Nr w języku prawniczym)? Czy Sejm może ustanawiać normy językowe w drodze ustaw?
    Będę wdzięczny za odpowiedź. Pozdrawiam.
    Kazimierz Kucharski
  • Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
    23.03.2001
    23.03.2001
    Proszę wyjaśnić zasady pisowni wielką i małą literą wyrazów: dyrektor, zastępca dyrektora, prezes, starosta, prezydent, członek zarządu, premier, kurator itp.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego