słownictwo

  • Kanał
    13.09.2017
    13.09.2017
    Którego z wariantów lepiej używać: kanał stacji telewizyjnej czy kanał telewizji?
  • Odpowiednik
    12.09.2017
    12.09.2017
    Szanowni Państwo,
    w komunikacie radiowym usłyszałem, że minister obrony Japonii rozmawiał ze swoim odpowiednikiem ze Stanów Zjednoczonych. Zastanawiam się, czy wyraz odpowiednik użyty w tym kontekście jest zwyczajnym elementem języka prasowego. Mnie to zgrzyta; jakby uprzedmiotawia osobę, i to piastującą ważne stanowisko. Ale może to tylko moje odczucia.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Słucham mamy, ale się jej nie słucham
    4.09.2017
    4.09.2017
    Szanowni Państwo,

    w poradzie autorstwa p. Katarzyny Kłosińskiej z 29.06.2017 (Kropka na końcu pisma urzędowego) czytam i otwieram szeroko oczy. A czytam: „nie zawsze należy słuchać się osób starszych”. Chyba jednak osób starszych (tak jak mamy i taty) należy po prostu słuchać a nie słuchać się.



    Z poważaniem

    Krzysztof Modelski

  • Co się robi z fundamentem?
    25.07.2017
    25.07.2017
    Czy poprawne jest połączenie założyć fundament? W słownikach występuje jedynie położyć fundament.
  • Be!
    24.07.2017
    24.07.2017
    Wczoraj zacząłem się zastanawiać, skąd wzięło się mówienie dzieciom, że coś złego jest bebe. Czy ma to jakieś głębsze podłoże etymologiczne, czy po prostu tak się przyjęło ? W internecie nie znalazłem żadnych informacji oprócz wzmianki o kołnierzyku bebe, który raczej ma mały związek.

    Pozdrawiam !
  • Księżna a księżniczka
    24.07.2017
    24.07.2017
    W języku polskim przyjęło nazywać się Dianę Spencer Księżną Dianą – no właśnie Księżną. Dlaczego z angielskiego słowa Princess oznaczającego Księżniczkę (i taki status posiadała w Królestwie) w języku polskim nazywa się ją Księżną (angielskie Duchess). Czy poprawną wersją nie jest przypadkiem właśnie Księżniczka Diana, lub Diana Księżniczka Walii? Zgadzały by się to z dosłownym tłumaczeniem (i hierarchią tytułów).
  • Urządzenia obsługi infrastruktury technicznej
    30.06.2017
    30.06.2017
    Jak należy rozumieć zapis użyty w planie zagospodarowania przestrzennego urządzenia obsługi infrastruktury technicznej? Czy jest to poprawne, czy tzw. masło maślane? Zazwyczaj jest stosowany zapis urządzenia infrastruktury technicznej.
    Bardzo proszę o wyjaśnienie.

    Serdecznie pozdrawiam

    Krzysztof
  • Fiakier
    30.06.2017
    30.06.2017
    Czy fiakier (w Wikipedii fiakr) i dorożka, choć podobne z wyglądu, pełniły inne funkcję?
    Czy nazwanie fiakra dorożką lub dryndą to błąd?
  • Liczba decybeli
    29.06.2017
    29.06.2017
    Czy w odniesieniu do jednostek takich jak decybele, metry, sekundy i kilogramy powinno się używać określenia liczba, czy ilość? Są one jak najbardziej policzalne, jednak mówią o mierze ciągłej.
  • W dniu dzisiejszym
    27.06.2017
    27.06.2017
    Czy forma W dniu dzisiejszym jest poprawna?
  • Proaktywny
    20.06.2017
    20.06.2017
    Szanowni Państwo,
    chciałabym się zapytać o słowo proaktywny. Zauważyłam, że jest coraz częściej używane zarówno w piśmie i mowie. Czy takie słowo w ogóle istnieje w języku polskim i co oznacza?

    Z poważaniem
    Czytelniczka
  • Sprawczość
    16.06.2017
    16.06.2017
    Szanowni Państwo,
    stwierdziłem, że słownik nie notuje słowa sprawczość, którego używam i które wydaje mi się dość naturalne, ale może to błąd? Np.: Poczucie sprawczości jest satysfakcjonujące. Rozumiem to w ten sposób, że ktoś jest sprawczy, jeśli może na coś wpływać, może ‘sprawiać, że coś się dzieje’. Widzę, że taka definicja też mija się ze słownikiem. Chyba sam tego nie wymyśliłem…

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • W dacie
    12.06.2017
    12.06.2017
    Szanowni Państwo,
    czy poprawne jest wyrażenie: Referendum mogłoby się odbyć W DACIE wyborów samorządowych.

    Z góry dziękuję za pomoc.

    Z wyrazami szacunku
    Marzena Kozłowska
  • Zgłoska
    9.06.2017
    9.06.2017
    Litery – piszę i widzę. Słyszę, wymawiam głoski. Sylaby piszę i czytam. Czy poprawniej jest, że śpiewam zgłoski, a nie sylaby?
  • Nająć a wynająć
    5.06.2017
    5.06.2017
    Odnośnie słów nająć i wynająć, to słownik PWN mówi, że nająć oznacza najmować coś od kogoś za opłatę. W drugą stronę nic nie podaje. Natomiast przy wynająć podaje, że można wynajmować coś za opłatę albo dać coś w wynajem. Więc stąd wynika, że słowo nająć i wynająć nie są synonimami? Są rozgraniczone? Co innego w przypadku najmować i wynajmować.

  • Rozszczelnić, rozszczelniać
    31.05.2017
    31.05.2017
    Drukowane słowniki PWN (w tym WSO) nie zawierają haseł rozszczelnić i rozszczelniać. Czasowniki te nie występują także w udostępnionej części Korpusu, co jest dziwne, skoro są dość powszechne w internecie i w mowie.

    Nowsze okna pozwalają zwykle na 4 pozycje: otwarte, zamknięte, uchylone i rozszczelnione. Czy tę ostatnią pozycję można nazwać jakoś inaczej?

  • Coming out

    24.05.2017
    24.05.2017

    Szanowni Państwo,

    jako organizacja zabiegająca o prawa osób LGBT+ często w swoich działaniach poruszamy temat mówienia innym o nieheteronormatywnej orientacji seksualnej. Zazwyczaj określa się to mianem: coming out, funkcjonują jednak różne spolszczenia tego zwrotu:

    wyautować się i wyoutować się,

    coming out, coming-out.


    Dręczy nas pytanie, które z nich są poprawne.


    Z poważaniem

    Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza

  • Przystanąć w miejscu
    24.05.2017
    24.05.2017
    Szanowni Państwo,
    czy mogę powiedzieć, że przystanęłam w miejscu, czy muszę powiedzieć, że przystanęłam, bo przystanęłam zawiera już w sobie informację: ‘w miejscu’?

    Pozdrawiam
    Magdalena
  • W połowie pełny
    24.05.2017
    24.05.2017
    Szanowni Państwo,
    mam wątpliwości co do poprawionej pisowni wyrażenia: w połowie pełny (w odniesieniu do, na przykład, kontenera). W końcu pełny znaczy: ‘napełniony, całkowicie zapełniony’. Czy taka budowa wyrażenia jest poprawna, czy też należy używać na przykład sformułowania: wypełniony w połowie? Jednak wypełniony również oznacza coś już napełnionego po brzegi. Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
    Z wyrazami Szacunku
    Marcin Sawicki
  • Ocalały, ocalony, ocaleniec
    16.05.2017
    16.05.2017
    W języku angielskim istnieje wygodny termin survivor używany np. do określenia kogoś, kto przeżył Holokaust. Czy po polsku nazwalibyśmy taką osobę ocalonym czy ocalałym?
    Intuicja podpowiada mi, że ocalony sugeruje „przez kogoś” (ergo: zawdzięcza przetrwanie komuś innemu) natomiast ocalały nie niesie tych konotacji, co moim zdaniem jest lepsze, bo nie odbiera sprawstwa i inicjatywy „ofiarom”.

    Czy Eksperci podzielają moją intuicję? Byłabym wdzięczna za opinię.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego