-sytuacji
  • Czerwony Kapturek spotkał wilka
    28.09.2018
    28.09.2018
    Moje pytanie dotyczy prawidłowej odmiany czasowników wraz z rzeczownikami w rodzaju męskim w sytuacji gdy wiemy, iż są płci żeńskiej. (np. Czerwony Kapturek z popularnej bajki). Czy poprawnie należy pisać: Czerwony Kapturek spotkał wilka w lesie…, czy też Czerwony Kapturek spotkała wilka? Ja skłaniam się do wersji 2 – przecież wiemy, że chodzi o dziewczynkę.
    W analogicznej konstrukcji nie powiemy przecież: Dr Wąsik przepisał mi receptę w sytuacji, gdy dr Wąsik jest kobietą.
  • Dwukropek w wyroku sądowym

    8.04.2024
    8.04.2024

    Dzień dobry, jako prawnik mam problem z interpunkcją urzędowego tekstu.

    W wyrokach sądowych wszelkich instancji tradycyjnie używa się zwrotu „Sąd zważył, co następuje:”, co jest wstępem do szerokiego przedstawienia prawnych motywów wyroku — nie jako wyliczenie, ale jako ciągły, czasem kilkustronicowy tekst. Czy użycie dwukropka na końcu zwrotu jest w takiej sytuacji prawidłowe? Może raczeń powinno używać się wówczas kropki? A może dwukropek jest poprawnie użyty tylko wówczas, gdy później następuje zdanie w rodzaju „powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości” lub „apelacja jest bezzasadna”?

    Z poważaniem

    Piotr

  • Dwuliterowe inicjały imion
    5.09.2017
    5.09.2017
    Jak należy skracać imiona obce rozpoczynające się na „Th“? Czy „Th“ należy koniecznie traktować jak dwuznak „Ch“? Korektor mojej monografii poprawia skrót imienia Theodore z „T.“ na „Th.“, jednak pozostawia zastosowany przeze mnie skrót imienia Thomas („T.“). Czy zatem należy zapisywać: amerykański prezydent Th. Roosevelt (imię Theodore), ale amerykański wynalazca T. Edison (imię Thomas)?
    Wydaje mi się to wbrew logice i według mojej opinii pisownia powinna zostać ujednolicona. W jaki sposób?
  • dziekani i Jackowie
    24.05.2015
    24.05.2015
    Szanowni Państwo,
    niedawno usłyszałem, jak w sytuacji oficjalnej zwrócono się do prodziekanów panowie dziekanowie. Powinno być chyba panowie dziekani, prawda? Taka forma przypomina mi liczbę mnogą imion. Rzeczywiście, panowie Jackowie brzmi bardziej elegancko niż panowie Jacki i przypuszczam, że chodziło właśnie o dodanie splendoru. Zastanawiam się, czy można wyróżnić jeszcze jakąś grupę poza imionami, do której stosuje się taką liczbę mnogą.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • dzielić łoże
    3.03.2013
    3.03.2013
    Słowniki podają, że dzielić z kimś łoże znaczy tyle co 'współżyć z kimś płciowo', i jest to jedyne znaczenie, jakie udało mi się znaleźć w słownikach. Czy o sytuacji, gdy komuś przyjdzie spać z kimś w jednym łóżku bez współżycia płciowego (np. ze względu na niedobór łóżek w warunkach rodzinnych, turystycznych czy szpitalnych) też można powiedzieć, że osoby takie dzieliły łoże?
  • Dzień dobry czy Dobry wieczór?
    31.01.2006
    31.01.2006
    Jaki jest przedział czasowy odnośnie używania zwrotów typu: Dzień dobry a Dobry wieczór i Do widzenia a Dobranoc? Moje pytanie dotyczy sytuacji, gdy zimą znaczna część społeczeństwa o godzinie np. 16.00, wchodząc do sklepu, mówi Dobry wieczór, a wychodząc – Dobranoc. Dziwi mnie to, bowiem zawsze używam słów Dobry wieczór, gdy mamy do czynienia z godzinami wieczornymi, tj. np. od 19.00, a Dobranoc, gdy nadchodzi czas pójścia spać. Jaka jest zatem reguła używania powyższych zwrotów?
  • enumeratywnie
    15.03.2010
    15.03.2010
    Szanowny Panie Profesorze!
    Zwracam się z prośbą o wyjaśnienie mojej wątpliwości zawartej w zdaniu: „Od obowiązku ścisłego przestrzegania tajemnicy bankowej przewidziane są wyjątki, które dotyczą sytuacji enumeratywnie wyliczonych przez ustawodawcę w art. 104 ust. 2 prawa bankowego”. Ponieważ już sama enumeracja znaczy 'wyliczenie', więc czy nie bardziej zrozumiale brzmi: w sytuacjach wyliczonych w art. 25, ewentualnie enumeratywnie wymienionych?
    Za odpowiedź z góry dziękuję
    A. Bujko
  • formy adresatywne w mailach
    9.03.2007
    9.03.2007
    Wysyłam dużo maili. Chcę sprowadzić ich styl do powszechnej w Sieci formy per Ty: „Szanowny Użytkowniku!” itd. (nie „Szanowni Państwo”, bo na każdym mailu widać imię i nazwisko). Formy „Szanowny Panie / Szanowna Pani” wymagałyby dwóch różnych szablonów. Słyszę, że teksty z Twój, Ciebie i z instrukcjami w trybie rozkazującym („Kliknij tutaj…”, „Odwiedź stronę…”, „Pamiętaj, że…”), mimo uprzejmych form (Szanowny i Z poważaniem), są niegrzeczne i wywołają negatywne reakcje. Czy to prawda?
  • homonimiczna zagadka
    5.02.2013
    5.02.2013
    Czy w języku polskim da się znaleźć przykłady antonimicznych homonimów albo przynajmniej par bardzo podbnych wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu. Taką parę np. w języku angielskim stanowią dwa czasowniki cleave o różnej etymologii, jeden oznacza przecinać, drugi sklejać.
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • Interpunkcja okoliczników
    28.03.2018
    28.03.2018
    Czy w zdaniach typu
    W #### roku(,) pochodzący z X konstruktor stworzył Y napędzane Z (np. parą).

    … oddzielamy przecinkiem wyrażenie okolicznikowe czasu W #### roku od grupy podmiotu w formie wyrażenia przydawkowego pochodzący z X konstruktor albo w ogóle od podmiotu jako takiego? Wydaje mi się, że wyrażeń tych nie oddzielamy, bo ani nie są to zdania składowe, ani — równoważniki takich zdań. Moja niepewność wynika przede wszystkim z tego, że dość często zdarza się napotykać tak stosowaną interpunkcję. Czy przypadkiem nie jest to próba przeniesienia angielskojęzycznej interpunkcji do języka polskiego? Czasami zdarza się też napotkać zdania, gdzie podmiot wraz ze swą przydawką (pochodzący z X konstruktor) oraz okolicznik (w #### roku) łączone są tak jakby w jedną grupę oddzieloną przecinkiem od orzeczenia (stworzył) oraz dopełnienia (Y) i jego przydawki (napędzany Z), czyli tak, jak w poniższym przykładzie:

    W #### roku pochodzący z X konstruktor(,) stworzył Y napędzane Z.

    Także tutaj przecinek, choć często spotykany, wydaje się całkowicie zbędny, tym bardziej że okolicznik należy przecież do grupy orzeczenia, a nie podmiotu. Przecinek zdawałby się bardziej uzasadniony, gdyby któraś z grup (podmiotu albo orzeczenia) byłaby bardzo rozbudowana, ale i wówczas bardziej odpowiedni wydawałby się myślnik, np.:

    Konstruktor K urodzony w A, wychowany w rodzinie zastępczej B, pobierający nauki u C — stworzył Y napędzane Z.
    W roku ####, czyli 5 lat po naszkicowaniu niemal pełnych planów konstrukcyjnych oraz 10 lat po zakiełkowaniu w umyśle K samej idei zasianej przypadkowo jakiś czas wcześniej przez najlepszego przyjaciela, poczciwego L, który pytał, jak w prosty sposób osiągnąć M — konstruktor K stworzył Y napędzane Z.

    W pierwszym z tych zdań mamy rozbudowaną grupę podmiotu, w drugim — bardzo rozbudowaną grupę orzeczenia (z licznymi okolicznikami, dopełnieniami i przydawkami). Czy są sytuacje, kiedy okoliczniki niebędące zdaniem, równoważnikiem zdania lub wyrażeniem wtrąconym oddzielamy przecinkiem?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego