Bytom
  • Domowy kucharz 

    9.04.2021
    9.04.2021

    Jak po polsku można by oddać rozróżnienie na zawodowego kucharza, a osobę, która gotuje w domu? Innymi słowy; jak przetłumaczyć angielski zwrot home cook? Kucharz/kucharka od razu odsyła chyba do profesji?

  • Dwukropek przed przytoczeniem
    28.07.2017
    28.07.2017
    Szanowni Państwo, czy w zdaniu Zawsze umiałam wytłumaczyć wszystkim, że bycie Cyganem (my mówiliśmy: „Romem”, a czasem – żartobliwie i pieszczotliwie – „Cygusiem”) to żadne wykroczenie, nic, za co człowiek mógłby się wstydzić można lub należy postawić dwukropek po słowie mówiliśmy? Będę wdzięczny za uzasadnienie.
  • Dwuznaczny śpiący
    22.05.2020
    22.05.2020
    Czy to prawda, że nie istnieje przymiotnik, którym można określić czyjeś bycie we śnie? Przymiotnikiem śpiący wskazujemy na czyjeś zmęczenie, a śniący mówi o osobie pogrążonej w marzeniach. Najtrafniejszy przykład, który przychodzi mi do głowy to drzemiący, ale drzemanie różni się jednak od spania.
  • elektronowy i elektroniczny, fizykalny i fizyczny
    6.06.2015
    6.06.2015
    Szanowni Państwo,
    proszę o pomoc w zrozumieniu różnicy między słowami elektronowy i elektroniczny. Elektronika jest tak ściśle związana z elektronami, że wybór właściwego przymiotnika nieraz nie jest dla mnie jasny. Czy da się je ściśle rozróżnić?
    Podobnie zastanawia mnie rozróżnienie między fizyczny a fizykalny. Czy fizykalny jest po prostu zawężeniem znaczenia słowa fizyczny (a elektroniczny zawężeniem znaczenia słowa elektronowy?)
    Uprzejmie dziękuję za odpowiedź.
  • formuły powitalne
    1.11.2013
    1.11.2013
    Szanowni Państwo,
    pozwolę sobie nie tyle na pytanie, ile na podzielenie się myślą, być może godną rozważenia (publikacji – już niekoniecznie, choć i to pozostawiam przecież Państwa uznaniu). Doświadczenie podpowiada, że dostrzeżony u siebie błąd lub językowa niezręczność, wcześniej notorycznie popełniane, zaczynają razić ze szczególną siłą, co wynika najpewniej z jednej z najwspanialszych człowieczych właściwości – wstydu. Zarazem jednak przykrości dostarcza zarówno bycie osobiście pouczanym, jak i karcenie. Stąd dobrze rozumiem, że przestali Państwo tępić zwrot Witam!, gdy otwiera mejle, mimo że czytanie go w listach na stronie Poradni skłania ku przedsiębraniu podobnych rozpoczęć. Być może jednak – oszczędnie, delikatnie i potencjalnie skutecznie – w zakładce zadaj pytanie, koniecznie przed formularzem, warto umieścić taką lub ową wiadomość, która by nieszczęsne witania zwalczała; albo – zbiór wypisków z korespondencyjnych prawideł? Niechby ktoś poczuł się urażony, niechby snobizm zarzucał – myślę, że korzyści i tak byłoby bez porównania więcej.
    Kreślę się z poważaniem
    — Mieszko Wandowicz

    PS Tutaj przyznam, że marzy mi się, iżby w polszczyźnie, nade wszystko polszczyźnie mejlowej, zaistniała forma, może odrobinę przewrotna, rozwiązująca wszelkie powitaniowe kłopoty – obecne, gdy trudno wybrać odpowiedni zwrot grzecznościowy: „Proszę witać, Szanowni Państwo, proszę serdecznie witać!”. Nadrzędność adresata, a przeto tego, który odgrywa rolę gospodarza, zaznaczona jest wyraźnie, uprzejmość nie powinna, jak sądzę, budzić poważniejszych zastrzeżeń, pytanie zaś, jakim mianem określić odbiorcę, w dodatku ostrożnie nakłanianego do życzliwości, jeżeli nie znika, to przynajmniej się oddala. Na mejle rozpoczęte słowami Proszę witać odpisywałbym z olbrzymią przyjemnością. (Rzecz jasna w odpowiednim kontekście; szczegółowe wytyczne są zresztą do przemyślenia, swoboda zaś – póki nie w nadmiarze – językowi przecież tylko służy).
  • Frytkownica

    4.09.2021
    29.12.2015

    Szanowni Państwo,

    chciałbym poprosić o wyjaśnienie różnicy między wyrazami frytownica i frytkownica.

    Wygląda na to, że oba wyrazy stosowane są zamiennie przez sklepy i producentów sprzętu AGD w zależności od własnego widzimisię w danej chwili. Gryzie mnie to od dłuższego czasu, więc chciałbym zapytać czy wyraz frytownica jest w ogóle poprawny (w słowniku nie figuruje)? Czy też może posiada ukryte znaczenie i nie należy mylić frytownicy z frytkownicą?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • Funkcja

    17.12.2018
    17.12.2018

    Szanowna Pani Profesor,

    zadałem kiedyś pytanie o etymologię słowa funkcja w znaczeniu matematycznym (odpowiedź otrzymałem 12.06.2018 r.). A czy wiadomo, skąd Leibniz wziął ów termin? Czy słowo to istniało już wtedy w języku i miało takie znaczenie ogólne jak dzisiaj? Zapytam może tak: co w takim razie w ogóle wiadomo o historii słowa funkcja?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • gąbkościerka
    23.02.2009
    23.02.2009
    Szanowni Eksperci,
    jak najlepiej zapisać nazwę produktu będącego połączeniem gąbki i ścierki: gąbko-ścierka, gąbkościerka czy gąbko ścierka (z tym ostatnim zapisem się zresztą spotkałam)?
    Dziękuję i pozdrawiam,
    Joanna
  • Gospodyni programu 

    10.02.2021
    10.02.2021

    Dzień dobry,

    Mam pewną kwestię do rozstrzygniecia. Czy kobietę, która prowadzi program w radiu można nazwać gospodynią programu czy raczej powinniśmy nazywać taką osobę gospodarzem?

    Pozdrawiam,

    Franek

  • gra – między kim a kim?
    4.05.2015
    4.05.2015
    Czy zwrot: gra między zawodnikiem Kowalskim a zawodnikiem Iksińskim jest poprawny? Czy też powinno się powiedzieć gra zawodnika Kowalskiego i Iksińskiego? A może oba zwroty są poprawne?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego