Polski
  • zaznaczyć – odznaczyć?
    30.04.2003
    30.04.2003
    Proszę o rozstrzygnięcie, czy poprawne jest używanie czasownika odznaczyć w znaczeniu cofnąć zaznaczenie. Zawsze „Odznacz wszystko” zmieniałam na „Cofnij zaznaczenie”, więc ze zdumieniem zobaczyłam w słownikach języka polskiego wydanych na płycie CD hasło „Odznacz wszystko”.
    Przesyłam pozdrowienia.
  • Zbędny dwukropek

    10.12.2021
    10.12.2021

    Dzień dobry,

    mam pytanie odnośnie wykorzystania dwukropka w przytaczaniu czyichś słów. Jak udało mi się odnaleźć w Słowniku interpunkcyjnym języka polskiego z zasadami przestankowania J. Podrackiego: „dwukropek stawia się głównie przed przytoczeniem cudzych lub własnych słów”. Pytanie rodzi się, gdy przytaczamy fragment zawierający jedno słowo, np.

    Czym jest: „to”?

    Czy w takiej sytuacji również należy stawiać dwukropek?

  • zbieg nawiasu i kropki
    1.10.2002
    1.10.2002
    Kropka w czy za nawiasem?
    Jeśli w nawiasie umieszczonych zostanie kilka zdań, to czy ostatnią kropkę stawiamy za nawiasem, czy w nawiasie i wówczas zdanie zamyka nawias, a nie kropka. Wydaje mi się to niewłaściwe, żeby elementem zamykającym wypowiedzenie był nawias, ale może tak być powinno w takim przypadku? I czy jeśli za ciągiem zdań umieszczonych w nawiasie wypowiedź jest prowadzona nadal w tym samym akapicie, kropka powinna być przed czy w nawiasie? Jakie są zasady w takich sytuacjach?
  • Zbieg znaków interpunkcyjnych
    18.11.2015
    18.11.2015
    Szanowni Państwo,
    mam wątpliwości co do zaleceń WSO w przypadku zbiegu cudzysłowu z wielokropkiem. Wydają się całkiem logiczne:
    • Kto był na wojnie, ten wie… (cytat urwany)
    • Kto był na wojnie, ten wie… (wielokropek występuje w cytacie),

    tylko że praktyka jest chyba inna. Choćby tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/b-wielokropek-b;1526.html (i w wielu miejscach).
    Czy zgodnie z WSO nie powinno być: Bo wiesz… zamiast Bo wiesz…?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • zbiry i chłopaki
    4.06.2012
    4.06.2012
    Cytat z Trzech muszkieterów: „Zbiry, rozpływając się w podziękowaniach, uprowadzili swą zdobycz. Gdy schodzili, d'Artagnan uderzył dowódcę po ramieniu”. Czy nie powinno być: „Zbiry (…) uprowadziły swą zdobycz. Gdy schodziły…”?
    I jeszcze jedno: „Wynajął zbirów, którzy go zasztyletowali” czy też: „Wynajął zbirów, które go zasztyletowały”? „Chłopaki wygrały mecz”, „Znalazł chłopaków, którzy wygrali mecz” czy też: „Znalazł chłopaków, które wygrały mecz”. Proszę o wytłumaczenie tych zawiłości językowych.
    Dziękuję
  • Zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym
    24.03.2020
    24.03.2020
    Szanowna Pani Profesor,
    mocno się zdziwiłem, kiedy przeczytałem niektóre tytuły rozdziałów w podręczniku do języka polskiego do klasy 7 dotyczące zdań złożonych podrzędnie. Otóż zostały one, moim zdaniem, sformułowane niepoprawnie, ponieważ brzmią następująco (tylko trzy przykłady):
    Zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym
    Zdania złożone z podrzędnym podmiotowym
    Zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym.
    nie rozumiem w tej konstrukcji, co to jest „podrzędnym dopełnieniowym” etc. Powinno chyba być „z podrzędnym dopełnieniem” lub „zdanie złożone podrzędnie dopełnieniowe”.
    Serdecznie pozdrawiam
    Michał
  • z(de)motywować
    25.06.2011
    25.06.2011
    Dzień dobry!
    Zmotywować, zmotywowany, zdemotywować, zdemotywowany. Chciałabym zapytać, czy powyższe formy są poprawne – w internecie są one powszechnie używane, natomiast nie mogę ich znaleźć w żadnym moimm słowniku. Czy moje słowniki są nieaktualne, czy jest to jeden z tych przypadków, gdzie słowo jest powszechnie używane, mimo że jest gramatycznie niepoprawne?
  • Zdobyć na

    4.07.2022
    4.07.2022

    Szanowni Państwo,

    coraz częściej widzę w mediach wyrażenie „zdobyć coś na kimś” (np. „zdobyty na Rosjanach czołg”). Czy jest ono poprawne? Mnie trochę razi (z powodu przyimka „na”). Spotkałam się jednak z opinią, że taka konstrukcja pojawia się w literaturze o tematyce historycznej. Być może więc jest to poprawne wyrażenie z „terminologii” historycznej, które „przeszło” do języka codziennego.


    Pozdrawiam

  • z domu Nowak
    2.09.2012
    2.09.2012
    Chciałbym zapytać o interpunkcję wyrażenia z domu (w skrócie: z d.), wprowadzającego nazwisko panieńskie. Powinniśmy napisać: Janina Kowalska z domu Nowak czy Janina Kowalska, z domu Nowak, czy może raczej całą informację o nazwisku panieńskim ująć w nawias: Janina Kowalska (z domu Nowak)?
  • zdrowie
    24.05.2004
    24.05.2004
    Chciałam spytać, jaka jest etymologia słowa zdrowie.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego