1. „Teraz Brazylia to mój atut” – śmieje się, bo zna świetnie portugalski i oprócz telewizji pracuje w dziale handlowym ambasady Brazylii.
2. Oprócz naleśników zjadł jeszcze kawałek ciasta.
3. Oprócz pana G. zarzuty postawiliśmy jeszcze jednej osobie.
4. Oprócz pana G. zarzuty ma również jeszcze jedna osoba.
Które zdania poprawne? Czy prawidłowo jest: „… obsługuje również dział handlowy…”? Jaka konstrukcja jest prawidłowa w przypadku oprócz i poza, czy możliwe jest użycie strony biernej?

Słownik języka polskiego: „zawiera wyrazy i wyrażenia pochodzące zarówno ze słownictwa ogólnego, jak i terminy specjalistyczne, które mogą być znane poza kręgiem specjalistów”. Wydawałoby mi się, że słownik języka polskiego powinien zawierać maksymalną liczbę słów, tak by nie było wątpliwości, że dane słowo jest poprawne w tym języku, a tak nie jest.
A co z tymi nieznanymi poza kręgiem specjalistów? Nie są one ujęte w słowniku języka polskiego, więc co z nimi? Są po polsku czy nie? I jakie kryterium tu decyduje?
W słownikach języka polskiego moim zdaniem panuje wielka niekonsekwencja. Weźmy np. motylki: paź żeglarz jest, niepylak apollo jest, ale nie ma niepylaka mnemozyny. Jest osinowiec, ale gatunku pokłonnik, do jakiego należy, nie ma (oparłem się na OSPS). Przykłady można by mnożyć.
I mam dylemat, czytając książkę o motylkach i poznając naprawdę przepiękne z punktu widzenia scrabblisty (tak na marginesie słowo scrabble jest, terminu określajacego osobę grającą w tę grę nie ma w słownikach…?) słówka jak szczakoń, czy terminy nieznane poza kręgiem fachowców są po polsku, czy nie? Dlaczego moim zdaniem czysto polskich słów nie ma w słownikach, albo inaczej – dlaczego są one w tak niekonsekwentny sposób odnotowywane?

Czy nazwę południowokoreańskiego miasta Pyeongchang można, a może należy, pisać po polsku, czyli Pjongczang.

Dziękuję, pozdrawiam. Paweł Puchalski

Jeśli do Ciebie nie przyjdę, to niekoniecznie dlatego, że wyjadę poza miasto. Może akurat będę chory
czy
Jeśli do Ciebie nie przyjdę, to nie koniecznie dlatego, że wyjadę poza miasto. Może akurat będę chory?
Który z powyższych przykładów jest poprawny? Niekoniecznie na ogół piszemy razem, ale w tym wypadku jest to zaprzeczenie i występuje nacisk na sylabę nie. Chcę się tylko upewnić.

Dziń dybry!
Toczy się pewien, być może jałowy, spór o to, czy editio funkcjonuje samodzielnie w polszczyźnie. NSO Polańskiego i SWO Sobol notują tylko editio princeps, SWO Wyd. Europa oraz Kopalińskiego – editio castigata. Inaczej WSO PWN, gdzie mamy również samodzielne editio. Czy więc editio występuje poza zwrotami obcojęzycznymi? W Google nie znajduję na to przykładu, najczęściej poza wymienionymi jest special editio i editio typica.
Pozdrawiam.

Dzień dobry,
która forma jest poprawna: na dworzu czy na dworze? Pochodzę z woj. lubuskiego i używamy tej drugiej. Jestem obecnie na emigracji i spotkałam się jednak u wielu osób z tą pierwszą. Jakoś mi ona nie pasuje, ale chciałabym dowiedzieć się, czy się mylę. Z góry dziękuję za odpowiedź.
E. Budzisz

Szanowni Państwo,
w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Dzień dobry,
szukałam odpowiedzi wśród już zadanych pytań, ale nie znalazłam. Jak powinien wyglądać prawidłowo zapisany przymiotnik pozanatowski? Chodzi o interwencję wojskową w Iraku, która nie była inicjatywą NATO, tylko wyłącznie amerykańską. Znalazłam informację, że zwyczajny przymiotnik to NATO-wska, a nie natowska, ale mam problem z dodaniem przedrostka. PozaNATO-wska interwencja? Poza NATO-wska? Poza-NATO-wska? Bardzo proszę o radę.
Z poważaniem
Karolina Stawarz

Droga Redakcji,
Zachęcona dotychczasową współpracą pozwolę sobie wysłać kolejne pytania:
1. Często słysze w kościele w czasie mszy św. zwrot: wysłuchaj nasze prośby. Coś mi wtedy „zgrzyta”, bo wydaje mi się, że poprawna wersja powinna być w bierniku, tzn. wysłuchaj naszych próśb. Która wersja jest właściwa?

2. „Ktoś z branży” (bibliotekarskiej) powiedział mi, ze forma starodruki jest niewłaściwa (potoczna), i poprawnie powinno być: stare druki. Czy to prawda?

3. Czy jest różnica znaczeniowa pomiędzy stiukiem a sztukaterią. W dostępnych mi słownikach nie udało mi się znaleźć jednoznacznej odpowiedzi (chodzi mi konkretnie o określenie „takiego coś” z gipsu na suficie lub ozdobnej listwy biegnacej pod sufitem dookoła ścian). Czy należy to nazwać stiukiem, czy sztukaterią? Jeżeli pytanie wykracza poza zakres porad świadczonych przez Państwa, prosze zignorować.

4. Wprawdzie pytanie dotyczy łaciny, ale „zadomowionej” w naszym języku. Czy poprawnie jest de gustibus non disputandum est (z orzeczeniem na końcu), czy de gustibus non est disputandum (zmieniony szyk).

Serdecznie pozdrawiam
Barbara Rościszewska

Szanowni Państwo,
Zawsze sądziłem, że aspekt jest cechą czasownika, a nie kwestią jego odmiany (podobnie jak rzeczownik „ma rodzaj”, a nie „odmienia się przez rodzaj”), i że owszem, czasowniki łączą się w pary aspektowe, ale nie oznacza to, że każdy swoją parę mieć musi. Tymczasem moje dziecko oznajmiło mi właśnie – tak uczone w szkole – że to jest „odmiana przez aspekt”. Nie wierzyłem, sprawdziłem, rzeczywiście ma w zeszycie napisane: „Czasowniki odmieniają się przez aspekt”.
Dla mnie różnica jest zasadnicza. Według mojego dotychczasowego rozeznania wziąć i brać to były dwa czasowniki, wprawdzie skojarzone w parę, ale osobne. Jeśli natomiast miałaby to być odmiana, to byłby to jeden i ten sam wyraz (tyle że właśnie odmieniany). Tylko która forma będzie wtedy podstawową – wziąć będzie brać odmienionym przez aspekt, czy też brać będzie odmienionym przez aspekt wziąć?
Poza tym jeśli to jest rzeczywiście odmiana, to wynikałoby z tego, że każdy czasownik (poza ewentualnymi wyjątkami) da się odmienić. Tu lista wyjątków byłaby chyba nazbyt długa, bo jak „odmienić” przez aspekt czasowniki: zobaczyć, dojrzeć, powłóczyć, siedzieć, mianować, wisieć, ciąć, rwać, drzeć, gadać, utkać (np. gobelin), pognać (dokądś), strzyc, biec, prać, ciec, płukać, razić, spacerować, bawić się, kołowacieć, kochać, lubić, szanować, podkochiwać się…
Proszę o pomoc, bo dziecko zadaje mi coraz trudniejsze pytania, a ja nie wiem, jak odpowiedzieć. Szukałem trochę po książkach (np. w Praktycznym słowniku poprawnej polszczyzny nie tylko dla młodzieży, str. 406) i raczej przyznałbym rację sobie, a nie nauczycielce, niemniej wolałbym zweryfikować swoją interpretację u źródła, zanim zacznę przestawiać dziecko, bo może to ja coś wiem nie tak, jak trzeba.
Serdecznie dziękuję.