Szymczak
-
aspan, mopan itp.25.12.201125.12.2011Dzień dobry,
WSO podaje, że jedynym prawidłowym celownikiem od rzeczowników jaśniepan i sobiepan jest ten z końcówką -u. Z kolei w SJP pod red. M. Szymczaka przy hasłach aspan, jespan, jeśpan i waćpan mamy „C. -u, a. -owi”. W przypadku mospana I mopana słowniki konsekwentnie pomijają trudną odmianę. Czy można założyć, że końcówka celownika -owi jest poprawna dla każdego dawnego rzeczownika zakończonego na -pan? -
babka cioteczna, stryjeczna, wujeczna20.05.201420.05.2014Czym się różni babka cioteczna od stryjecznej? Czy istnieje taki stopień pokrewieństwa jak babka wujeczna? A jak to jest z dziadkami?
-
blokowisko20.09.201220.09.2012Czy wyraz blokowisko istniał w języku polskim w latach 70. i wcześniej? Słownik Doroszewskiego ani Szymczaka go nie odnotował – czy znaczyłoby to, że upowszechnił się on dopiero w latach 80.?
-
głuchoniemy i głucho-ciemny5.06.20135.06.2013Dlaczego wyraz głuchoniemy piszemy łącznie, a głucho-ciemny z łącznikiem? Głuchoniemy to przecież «głuchy i niemy», a więc mamy tutaj dwa człony równorzędne – podobnie jak w przypadku wyrazu głucho-ciemny, czyli «głuchy i niewidomy».
-
IX symfonia // IX Symfonia Beethovena19.10.201719.10.2017Szanowni Państwo,
jak należy zapisać tytuł IX symfonii d-moll Ludwiga van Beethovena – tak, jak to zrobiłem, czy raczej IX Symfonia d-moll? Zwyczaj w tym zakresie jest chyba zróżnicowany, więc może oba zapisy są właściwe? Cały tytuł lepiej zapisać kursywą czy pismem prostym?
-
nocny marek23.12.200823.12.2008Chciałabym wyjaśnić pisownię i odmianę związku nocny Marek. Wg Słownika frazeologicznego S. Skorupki wyrażenie to jest pisane wielką literą (wskazując na pochodzenie od imienia), tak samo chodzić jak Marek po piekle. Jednakże słownik PWN pod red. M. Szymczaka zaleca, aby pisać obydwa wyrażenia z małej litery, tj. nocny marek (marek = dusza pokutująca, potępieńca). Dodatkowo, w użyciu tego wyrażenia w liczbie mnogiej, odmieniamy je jako nocne Marki czy nocni Markowie?
-
passacaglia14.07.200614.07.2006SJP Szymczaka i WSWO PWN notują wyraz passacaglia jako słowo występujące wyłącznie w liczbie mnogiej, podając odmianę D. ~liów. Tymczasem wszystkie słowniki ortograficzne, jakie przejrzałem (w tym m.in. WSO PWN), podają, że wyraz ten występuje w liczbie pojedynczej, w rodzaju żeńskim. Podobnie sugerują znaczenia we wcześniej podanych słownikach i w encyklopedii PWN. Proszę opinię w tej sprawie.
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam. -
rakija – rakij czy rakiji?1.06.20061.06.2006Czy słowa takie jak rakija, dungija i inne na -ija można odmieniać w dopełniaczu liczby mnogiej rakij, dungij itp.? Mam na myśli archaiczny czy podniosły sposób odmiany (racja – racyj, mania – manij). W SJP Szymczaka przy słowie galabija dla dopełniacza liczby mnogiej podane są oboczne zakończenia -bii (-bij).
U Szymczaka mamy też przy słowach wakacje, brawerie, torsje i ekonomie oboczne odmiany wakacyj, braweryj itp. Czy taka odmiana jest zasadna, skoro słowa te występują jedynie w liczbie mnogiej?
Dziękuję za odpowiedź, pozdrawiam. -
samodoskonalenie29.12.201129.12.2011Dlaczego w Słowniku języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka doskonalenie samego siebie, swego charakteru reprezentowane jest przez hasło samodoskonalenie (się), a w Uniwersalnym słowniku języka polskiego przez hasło samodoskonalenie?
-
znaki diakrytyczne w nazwach obcych
6.02.20086.02.2008Słownik ortograficzny zaleca pisać Almodóvar, ale Peron, nie Perón; Kodály, ale Kalman, nie Kálmán. Z czego wynika ta nierówność w podejściu do diakrytyki? Dlaczego Bartoka z dawnych wydań zmieniono na Bartóka i Bartok znikł, skoro Kadarowi/Kádárowi „przysługuje” oboczność? Dlaczego znaki diakrytyczne znad a, e, i, u, y można usuwać tylko w przypadku języków słowiańskich (https://sjp.pwn.pl/zasady/71-Zapisywanie-slowianskich-nazw-wlasnych-zawierajacych-swoiste-znaki-lacinskie;629646.html), a nie ma odpowiedniej zasady dla niesłowiańskich? (czyżby „gwałt na oryginale” był lżejszy)?
