Szanowny Panie Profesorze,
zwracam się z prośbą o rozwianie moich wątpliwości związanych z czasownikiem pytać (się). W słownikach znalazłam, że pytać występuje najczęściej w połączeniu z biernikiem, rzadziej natomiast z dopełniaczem. Jeśli zaś chodzi o pytać się, to wprost nie wskazano dopuszczalnych form, które mogą być tu stosowane. Jedynie na którymś z forów internetowych przeczytałam, że pytać się występuje wyłącznie w połączeniu z dopełniaczem. Czy rzeczywiście tak jest?

Dzień dobry,
dziękując za Pańską – niezwykle budującą – odpowiedź (poniżej↓),
w związku z interpretacją:
https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Rok-do-roku-w-raportach-finansowych;17065.html
proszę Pana (lub oddelegowaną przez Pana osobę) o ustosunkowanie się do poniższych kwestii.
Odpowiadam (jako ekonomistka z wykształcenia i filolożka z zamiłowania, co niezwykle utrudnia mi wykonywanie pracy zawodowej) za korektę różnego rodzaju dokumentacji, w tym za ostateczną cenzurę okresowych raportów giełdowych (które udostępniane są do publicznej wiadomości, czyli na wielu portalach internetowych).
Ww. interpretacja – nader liberalna w moim odczuciu – rozpowszechnia mylny pogląd ekonomistów nieposiadających żadnego zaplecza językowego: cokolwiek napiszemy, a jest to w miarę zrozumiałe, może być stosowane (z takich tez tworzy się przeświadczenie o poprawności nagminnego zapisu „2017r.” lub „2017r”).
Poniżej przedstawiam moje wątpliwości.
1) Przywołany w przykładzie wskaźnik C/Z (cena na zysk) nie jest skrótem i trudno raczej rozpatrywać go w kategoriach ortografii. Jest to działanie matematyczne, w którym cenę jednej akcji dzielimy na zysk pozyskany z tej akcji (wynik równania wyraża zatem stopień opłacalności inwestycji w ów papier wartościowy). C oraz Z (ang. P i E) nie są wówczas skrótami, a symbolami (tak jak w fizyce: W – praca, R – opór elektryczny). Zatem o żadnej niepoprawności językowej (czy dopuszczaniu/niedopuszczaniu pisowni z kropkami i ukośnikiem) nie może być – moim zdaniem – mowy.
2) Przytoczony kazus zapisu obr/s dotyczy zaś jednostki miary, a tam występują uniwersalne zasady (bez kropki): m, s, kg (taki też status nadano obr – w wersji angielskiej r).
3) Jednakże nie mogę się zgodzić z wykładnią dla powszechnie stosowanego zapisu r/r lub (a chyba nigdy się z takim zapisem nie spotkałam) k/k. To nie są ani symbole, ani jednostki miary. Zapis r./r. po pewnej frazie oznacza działanie matematyczne, w którym porównano dany parametr (np. C – cena) z 2015 roku (r.) z tym samym parametrem w 2016 roku (r.). Czyli w skrócie „cena chleba wzrosła o 20% r./r.” (jeśli chodzi o kwartał, to przychylam się raczej do zapisu kw./kw., a już q/q na pewno nie wzbudza wątpliwości, bo jest i angielski, i bez kropki (o którą się niniejszym awanturuję): – )).
4) Moim zdaniem zaproponowane przez Państwa skróty typu rdr. są optimum niewzbudzającym wątpliwości (bez dyskusji: – )). Jednak poprawnym zapisem jest r./r., a ze względu na rozpowszechnienie formy r/r może być ona po prostu tolerowana.
Z góry dziękuję za odpowiedź. Przepraszam, jeśli opisałam sprawę zbyt zawile. Chętnie kwestię moich dylematów doprecyzuję
Pozdrawiam
Agnieszka

Szanowni Państwo,
Chcielibyśmy się dowiedzieć, czy istnieje hierarchia norm podawanych przez różne słowniki. Jako przykład niech posłuży wyraz satysfakcja.
Słownik języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka (Warszawa 1999, t. 3, s. 171) podaje, że wyraz ten nie ma liczby mnogiej (blm). Nowy słownik ortograficzny oprac. przez Edwarda Polańskiego (Warszawa 2002, s. 698) nie odnotowuje liczby mnogiej. Z kolei Inny słownik języka polskiego pod red. Mirosława Bańko (Warszawa 2000, t. 2, s. 551) podaje wprost: lm: M -cje, D -cji. Wątpliwości nie rozwiewa Nowy słownik poprawnej polszczyzny pod red. Andrzeja Markowskiego (Warszawa 2002, s. 900), który pod hasłem satysfakcja zamieszcza skrót zwykle blm. Nadmienimy tylko, że wszystkie słownik zostały wydane przez PWN. Któremu więc słownikowi należy zaufać? I czy satysfakcja ma liczbę mnogą? Usatysfakcjonuje nas tylko pełna i jednoznaczna odpowiedź.
Pozdrawiamy.
Redakcja historii Gdańskiego Wydawnictwa Oświatowego

Witam!
1. Chciałbym zapytać, która wersja jest właściwa: Bielsko-Biała jest nazywane małym Wiedniem czy Małym Wiedniem? Ban Nikola Zrinski zyskał miano chorwackiego Leonidasa czy Chorwackiego Leonidasa?
2. Ponadto ciekawi mnie, jak zapisać: nagroda Szkoła XXI W. czy nagroda Szkoła XXI w.; Międzynarodowy Trybunał ds. Zbrodni w B. Jugosławii czy Międzynarodowy Trybunał ds. Zbrodni w B. Jugosławii. Bez skrótu byłoby Wieku i Byłej, ale co, gdy jednak skracamy? Dziękuję.

Dzień dobry,
spotkałem się niedawno z informacją, że w Polsce używa się powiedzenia rzuca żabami w przypadku opisywania intensywnych opadów deszczu. Czy takie określenie to jakiś regionalizm? Nigdy go wcześniej nie słyszałem.
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,
w TVN24 jest reporter Mariusz Sidorkiewicz. Jego nazwisko czytane cały czas jest twardo: „s-idorkiwiecz”, podczas gdy mnie w szkole jeszcze uczono, że powinno takie zestawienia czytać się miękko: „ś-idorkiewicz”. Czy to jest błąd?
Z poważaniem

Szanowni Eksperci!
Moje pytanie będzie z rodzaju ortograficznych. Najpierw przykład: „Liderzy Platformy Obywatelskiej spotkali się w miście X. Dyskutowali o przyszłości swojego ugrupowania, przede wszystkim o szansach na wygranie wyborów samorządowych przez platformę (Platformę) w mieście Y”. Moje pytanie dotyczy zapisu słowa platforma – należy je napisać małą czy wielką literą? Czy niepełna nazwa użyta w kolejnym zdaniu, jeśli wiadomo, o jaką organizację chodzi, powinna być zapisana małą czy wielką literą? Z moich obserwacji wynika, że oba sposoby sa praktykowane, np. zapis małą literą w tygodniku Wprost, a dużą literą – w Polityce lub Newsweeku. A może obydwa zapisy są prawidłowe? Dziękuję bardzo i pozdrawiam.
Aleksandra Sobieraj

Dzień dobry,

jak utworzono te innowacje leksykalne?

doktorka – kobieta doktor

lasostep – teren stepowy z obszarami leśnymi

guzdracz – człowiek, który się guzdrze

zamordyzm – rządy tyrańskie, rygorystyczne

dręcznik – podręcznik, który dręczy

mankowicz – człowiek, który zrobił mankowicz

darczyni – kobieta darczyńca

kolekcjonista – człowiek, który coś kolekcjonuje

bezmyślniak – człowiek, który nie myśli

niekumpel – ktoś, kto nie jest kolegą.

Czy przysłówek stopniowo zawsze musi się łączyć z czasownikiem dokonanym, czy niekoniecznie?

Panie Profesorze,
w poradzie dotyczącej wyrażenia sub-principle wspomina Pan o słowie podzasada, nie odnosząc się wprost (a więc w moim odczuciu negując je) do zaproponowanego przez pytającego słowa subzasada. Tymczasem w poradzie na temat wyrażenia we środku pisze Pan o „języku substandardowym”. Jak to właściwie jest z przedrostkiem sub-? Można go używać w języku polskim? W jakich wyrażeniach?
Pozdrawiam
Bartosz Piec