X-jako-Y
  • X, Y itd.
    31.12.2007
    31.12.2007
    Witam serdecznie! Zastanawia mnie jedna kwestia. Spotykam się, że przed skrótami itp., itd., zamieszczonymi po wyliczeniu, stawia się przecinek. Mnie to nieco dziwi, przecież przed i, jeśli występuje raz, nie stawia się przecinka. Dziękuję bardzo za rozwianie moich wątpliwości.
  • X, czytaj: Y
    3.03.2013
    3.03.2013
    Szanowni Państwo!
    W wypowiedziach dziennikarzy telewizyjnych spotykam się ostatnio z drażniącą mnie (może niesłusznie?) manierą uściślania treści komunikatów za pomocą wyrazu czytaj. Podam przykład: „Ci pracownicy to osoby doświadczone, czytaj: długo pracujące”. Jaka powinna być ocena takich innowacji składniowych? Czy nie nawiązują one do języka artykułów internetowych, w których za słowem czytaj zamieszcza się link do innego tekstu?
    Dziękuję za odpowiedź.
    Dominik
  • X lub Y
    5.01.2008
    5.01.2008
    Szanowni Państwo,
    mam pytanie dotyczące znaczenia spójnika lub. Czy zawsze oznacza on rozłączność? Przykład z art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje […] wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej […] z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu”. Czy więc powinno się w takim przypadku wyłączyć w kamerze rejestrację dźwięku? Oznaczałoby to dokumentowanie np. posiedzeń rady gminy w formie filmu niemego. Jak na tę sprawę patrzą językoznawcy?
  • X to Y
    15.06.2015
    15.06.2015
    Jaką częścią mowy jest słowo to w zdaniach definiujących (np. „Kwadrat to czworokąt foremny”) i klasyfikujących (np. „Dąb to jedno z drzew”)? Czy to partykuła? A może spójnik?
  • X wraz z Y
    29.12.2008
    29.12.2008
    Witam.
    Wielokrotnie słyszałem poniższe zwroty. Czy wszystkie z tych form są poprawne? Jeśli nie, to dlaczego?
    – Poszedłem wraz z Karoliną na spacer.
    – Wraz z Karoliną poszliśmy na spacer.
    – Wraz z Karoliną poszedłem na spacer.
    Z góry dziękuję.
  • nie X, a Y
    7.10.2008
    7.10.2008
    Dzień dobry!
    Proszę o odpowiedź, czy poprawne jest użycie spójnika a w funkcji lecz, tylko, np. w takim zdaniu: „Miał na myśli nie abstrakcyjny obiekt, a konkret”. Spotkałam się z zarzutem, że to rusycyzm, co nie wydaje mi się prawdą, sądzę również, że takie zastosowanie a jest poprawne lub co najmniej dopuszczalne, w każdym razie w języku potocznym nie razi mnie. Proszę o rozstrzygnięcie.
  • między X a/i Y
    18.05.2011
    18.05.2011
    Czym różnią się od siebie zwroty różnica między czarnym i białym i różnica między czarnym a białym? W jakich sytuacjach używa się i, a w jakich a?
  • tytuły postaci X, czyli Y
    7.10.2011
    7.10.2011
    Szanowni Państwo,
    nurtuje mnie kwestia pisowni wielką literą w odniesieniu do niektórych książkowych podtytułów: takich, które nie są pisane po kropce, a są poprzedzane słowem czyli. Na przykład: „Julia, czyli Nowa Heloiza”, „Zmierzch bożyszcz, czyli Jak filozofuje się młotem”, „Justyna, czyli Niedole cnoty”. Spotkałam się z przypadkami zapisu wielką i małą literą. Czy są też jednoznaczne reguły dotyczące stawiania przecinka w takich tytułach?
    Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
  • nie X, ale Y
    22.09.2009
    22.09.2009
    Mam pytanie dotyczące konstrukcji nie coś, ale coś. Czy powinienem powiedzieć: „Nie kupiłem forda, ale opla” czy „Kupiłem nie forda, ale opla”? Ta druga brzmi sztuczniej, ale orzeczenie nie jest zaprzeczone, tak jak w 1. zdaniu, w którym można by dopatrzyć się związku nie kupiłem opla, mimo że w zdaniu chodzi o sens przeciwny! Czy więc elipsa w 1. zdaniu jest dopuszczalne, czy należałoby powtórzyć orzeczenie, tyle że bez negacji?
  • x na końcu wyrazu
    23.11.2004
    23.11.2004
    Jaki jest zakres reguły dotyczącej spolszczania spółgłoski x do postaci ks? Są przypadki gramatyczne, w których spolszczanie imion, nazwisk itp. jest konieczne ze względów fonetycznych (miejscownik typu Niksie), choć może to rodzić wątpliwości co do oryginalnego brzmienia. Po co natomiast zapisywać x jako ks nawet wówczas, gdy nie zachodzi wymiana s do ś? Skąd wtedy wiedzieć, czy chodzi np. o G. Luksa, malarza, czy o G. Luxa, oświetleniowca – tylko z kontekstu? Czy reguła dotyczy też głosek y (w funkcji j) i v?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego