aby
  • błąd czy usterka?
    3.02.2009
    3.02.2009
    Jak odróżnić błąd stylistyczny od usterki stylistycznej? Jest to ważne w kwestii pewnych rozstrzygnięć dla oceniających prace w ramach konkursu przedmiotowego z języka polskiego. Tym bardziej, że to, co dla jednego nauczyciela jest błędem, dla drugiego nim nie jest. Za błąd uznano użycie takiego powtórzenia: „Zamknąłem oczy i…”. Na następnej stronie uczeń napisał od akapitu: „Moim oczom ukazał się…”.
    Bardzo dziękuję za szybkie udzielenie mi pomocy.
    Z poważaniem.
  • błąd w kolędzie?
    29.12.2007
    29.12.2007
    Oto fragment kolędy: „rąbek z głowy zdjęła,/ W który Dziecię owinąwszy,/ Siankiem Go okryła”. Go – to r. męski, Dziecię – nijaki. Zamiana Go na Je usunęłaby niezgodność rodzaju gramatycznego, jednak użycie formy Je w odniesieniu do tej postaci budzi kolejne wątpliwości (uzus?). Poza tym czy takie pozycje tych dwu wyrazów w zdaniu („Dziecię owinąwszy” to coś jak osobne zdanie składowe) rzeczywiście pociąga konieczność zgodności rodzaju?
    Jest zatem błąd czy można to wytłumaczyć inaczej?
  • Bóg jej wysłuchał, czyli jak korzystać ze słowników
    8.11.2004
    8.11.2004
    Jak powinno brzmieć zdanie: „Bóg ją wysłuchał” czy też „Bóg jej wysłuchał”?
  • broń czy bronie?
    29.04.2010
    29.04.2010
    Witam Szanownych Językoznawców!
    Proszę mnie oświecić, jak to w końcu jest z tą bronią? Ma ona liczbę mnogą czy nie? W tekstach o grach komputerowych nagminnie używa się owej, ponoć nieistniejącej, liczby mnogiej. Zaczęłam się więc zastanawiać, czy czasem pogłoski o jej nieobecności w j. polskim nie są aby przesadzone?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Anna
  • Budowa składniowa wypowiedzeń

    22.01.2022

    Proszę o podpowiedź w związku z budową poniższych zdań złożonych. Jak nazwać podane wypowiedzi? Wyruszył w drogę, aby zwiedzić pobliskie muzea. Ponieważ rozpętała się ulewa, odwołano wyścigi motocyklowe.

    Dziękuję,

    pozdrawiam

  • By czy żeby?

    2.01.2023
    2.01.2023

    Dzień dobry,

    zauważyłam, że w pracy często na pytania: „Czy dokumenty dotarły?” odpowiadam: „Nie widzę by dokumenty dotarły”. Zaczęłam mieć wątpliwości czy zdanie to jest poprawne. Kolega sugerował abym zamieniła „by”" na „żeby”. Czy takie użycie „by” jest poprawne?

  • bylica głupich
    12.03.2010
    12.03.2010
    Inna nazwa estragonu to bylica głupich. Wygląda na to, że albo jest to alternatywna nazwa gatunkowa / ludowa i drugi człon jest rzeczownikiem (z http://www.kamis.pl/index.php/content/view/9/12/: „estragon zwano niekiedy głupichem”), albo też jest to peryfraza z formą dzierżawczą przymiotnika (tak wynikałoby z http://diety.pozmu.net/artykuly-o-sposobach-na-./zdrowie-i-uroda-z-ziolami.html). Czy bylica głupich ma potwierdzenie w słownikach? A może to tylko wymysł internautów?
  • były
    5.05.2006
    5.05.2006
    Czy poprawne jest wyrażenie państwo byłego Układu Warszawskiego? Wątpliwości biorą się stąd, że zestawienia była żona (były mistrz, alkoholik, członek itp.) oznaczają osoby, które straciły jakąś cechę, ale wciąż istnieją. O zmarłym nikt nie powie były mąż, były papież. Podobnie nie istnieje nic, co można by nazwać byłym Układem Warszawskim (byłym ZSRR, byłą Jugosławią).
  • -by z partykułami
    27.12.2014
    27.12.2014
    Szanowni Państwo,
    rozumiem, że chcąc trzymać się słownika ortograficznego, nie sposób oddać w pisowni różnic w użyciu partykuł z cząstką -by. Inaczej odczuwam takie połączenie w zdaniu „Samochodem chybabyś nie przyjechał” niż „[…] i wnuczkę moją […] do posłuszeństwa […] obowiązuję, chybaby pan chorąży orszański […] sławę swą splamił […]” (Potop). W drugim zdaniu chyba by znaczy chyba żeby i tu pisownia łączna pasuje mi bardziej niż w pierwszym.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • całym sercem i całą duszą
    11.05.2008
    11.05.2008
    Szanowni Państwo,
    bardzo proszę o rozstrzygnięcie, które zdanie jest poprawne: „Zgadzał się z nim całym sercem, rozumem i całą duszą” (a jeśli dusza byłaby w środku?), „Zgadzał się z nim całymi sercem, rozumem i duszą”, „Zgadzał się z nim całym sercem, całym rozumem i całą duszą”.
    Z poważaniem
    Anna M.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego