Szanowna Poradnio!
Edytując tekst, napotkałam na trudność wynikającą z potrzeby posługiwania się skrótowcem EM – Efektywne Mikroorganizmy. Oprócz opisu EM-ów i ludzi mówiących o EM-ach są też bardzo często wzmianki o technologii EM. No właśnie: technologii EM-ów czy technologii EM? Wydaje mi się, że w rozmowach częściej spotykam formę nieodmienioną, ale odmienioną formę skrótowca EM, gdy mowa o samych efektywnych mikroorganizmach, nie o technologii. Co robić? Odmieniać czy nie odmieniać?

Jak powinno się transkrybować znak miękki po rosyjskich literach с i з, np. w słowach письмо i князь? Z WSO PWN nie wynika jasno, czy kreskę powinno się postawić po literach s i z, czy też nad nimi – w praktyce spotykam się z różnymi wersjami (np. pis'mo oraz piśmo). Moim zdaniem zmiękczone s' i z' lepiej oddają rosyjskie dźwięki niż miękkie ś i ź. Czy mam rację?

Proszę o rozstrzygnięcie: czy w transkrypcji (nieuproszczonej) nazwisk ukraińskich i rosyjskich нь (сь) powinno przejść w ń (ś), czy w n´ (s´)? Kłopot z interpretacją bierze się ze sformułowania „znak zmiękczenia” („ь oddajemy przez ´ — znak zmiękczenia”) oraz z przykładu „князь — kniaź” w opisie reguł transkrypcji dla języka ukraińskiego.
Dziękuję.

Nazwy programów, strategii i planów miejskich

Proszę podać poprawną pisownię poniższych nazw oficjalnych programów miejskich: „Plan Zarządzania Miejscem Światowego Dziedzictwa UNESCO dla Średniowiecznego zespołu miejskiego Torunia”, „Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Torunia”, „Program Rewitalizacji Miasta Torunia”, „Program Aktywności Lokalnej”, „Program Wykrywania Zakażeń WZW B i C w Województwie Kujawsko-Pomorskim”, „Strategia Rozwoju Kultury Miasta Torunia”, „Plan Adaptacji Miasta Torunia do zmian klimatu”. Czy należy je traktować wyłącznie jako tytuły dokumentów i powinno się stosować tu wyłącznie duże litery w pierwszym wyrazie, a w pozostałych litery małe?

Andrzej, Toruń

Tworząc przymiotniki od nazwisk obcojęzycznych, człon pochodzący od nazwiska zapisuje się tak, by polskimi głoskami móc odzwierciedlić oryginalną wymowę, albo zachowuje się oryginalną pisownię. Pierwszy sposób stosuje się szczególnie w przypadku nazwisk złożonych z wielu słów. Mamy zatem „bajkę lafontenowską”, ale już „ciecz niutonowską/newtonowską”. Jak zatem utworzyć przymiotnik od nazwiska van der Waals? Czy w myśl niderlandzkiej fonetyki powinniśmy mówić o oddziaływaniach fanderwaalsowskich?

Chciałbym zapytać o odmianę nazwy miasta w Hiszpanii i piłkarskiego klubu Villarreal (Vila-real). Wydaje mi się, że można do tej kwestii podejść na dwa sposoby: albo nie odmieniać, bo to obce słowo z akcentem na ostatnią sylabę, albo odmienić przez analogię do Realu (Madryt), w którym jednak w Polsce przyjęło się już akcentowanie pierwszej sylaby. Czy któryś z nich jest błędny? A może istnieje jakaś inna interpretacja, której nie wziąłem pod uwagę? Dziękuję i pozdrawiam.

Szanowna Poradnio,
od jakiegoś czasu nurtuje mnie kwestia odmiany skrótowców pochodzenia angielskiego. Szczególnie wątpliwym jest ELSA (European Law Students’ Association – Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa). W związku z tym proszę o rozwiązanie sporu między studentami prawa a przyszłymi tłumaczami, który ze zwrotów: „Udzielam się w elsie” czy „Udzielam się w elsa”, jest poprawny i dlaczego?
Z góry dziękuję za odpowiedź, życząc jednocześnie Wesołych Świąt!
Agnieszka Mazalska

Szanowni Państwo!
Yerba mate piją yerbiści czy yerbyści (jerbiści czy jerbyści)? Wydawałoby się, że yerbyści – wszak mamy yerba mate, a nie yerbia mate, ale wątpliwości się pojawiają i dręczą.
I z tej samej dziedziny, choć na wyjaśnienie związku brak miejsca: czy torba (do noszenia akcesoriów do yerba mate) może mieć kształt penisoidalny, czy musi falliczny?
Z poważaniem
Witold Maria

Czy w sformułowaniach z cząstką -up, takich jak: mock-up, start-up, meet-up, właściwy jest zapis jedynie z łącznikiem?

Pozdrawiam

Agnieszka

Szanowni Państwo,
proszę o etymologię wyrazu zawilec.

Z pozdrowieniami
Stratos Vasdekis