Czy istnieje w języku polskim jakiś czasownik oznaczający zwiększenie głośności? Wiadomo, iż można powiedzieć „Ścisz muzykę”, ale czy można powiedzieć zgłośnij, podgłoś, zgłoś czy jakoś inaczej?

W świecie nowoczesnych elektronicznych urządzeń audiowizualnych zazwyczaj są dwa przyciski do regulacji jego głośności: „-” i „+”. O ile z pierwszym łatwo jest komuś wydać polecenie: „ścisz”, to z drugim mam wątpliwość: „podgłośnij” czy „pogłośnij”? Elegancko byłoby powiedzieć „zwiększ głośność”, jednak język lubi krótkie formy...

Szanowni Państwo,

chcę nawiązać do mojego poprzedniego pytania o antonimy (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Fan-a-hejter;17642.html). W haśle „Antonim” w polskiej wikipedii jest napisane, że „do antonimów zalicza się też tzw. konwersje, czyli pary wyrazowe typu: (…) nauczyciel – uczeń”. Czy wikipedia ma tutaj słuszność? I czy w takim razie do takiej konwersji nie zaliczymy pary „idol – fan”? Nie widzę różnicy między takim zestawieniem a parą „nauczyciel – uczeń”.

Z wyrazami szacunku

Czytelnik

Szanowni Państwo,
antonimy to wyrazy przeciwstawne takie jak dobro – zło czy jasno – ciemno. Czy zatem antonimem wyrażenia fan jest idol, skoro nie widać tu przeciwstawienia jak w dobro – zło, czy może raczej antonimem prędzej byłby hejter (przyjmując w uproszczeniu że: fan – ‘ktoś, kto kocha X-a’, hejter – ‘ktoś, kto nienawidzi X-a’)?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Czy istnieje w języku polskim słowo, które jest antonimem samo dla siebie (sic!)? Spotkałem się z definicją słowa hipochondria oznaczającą: 'chorobliwy niepokój o własne zdrowie', jak również 'bagatelizowanie wszelkich dolegliwości'. Druga definicja jest bardzo rzadko stosowana, lecz figuruje w encyklopediach medycznych; a co za tym idzie mamy tu do czynienia ze słowem, którego definicje są dla siebie przeciwstawne znaczeniowo.
Pozdrawiam.

Szanowni Państwo,

jak nazywa się antonim ewolucji? Dewolucja czy deewolucja? Skłaniałbym się ku tej drugiej opcji, z przedrostkiem de-, jak deeskalacja czy deemulgacja, ale zmyliły mnie tytuły książek, które zostały wydane, np. "Dewolucja" M.J. Behego lub "Ewolucja. Dewolucja. Nauka" M. Giertycha, które bynajmniej nie odnoszą się do dewolucji prawnej.

Z góry dziękuję za odpowiedź

stała czytelniczka Poradni

Witam Państwa,
chciałabym odnaleźć w języku polskim antonim słowa konsensualny. Czy istnieje jedno słowo oddające angielskie pojęcie dissensual, które jest opozycją do angielskiego słowa consensual? W Słowniku wyrazów obcych Kopalińskiego znalazłam: „konsens dawn. zgoda, zezwolenie (zwł. urzędowe) na coś. Etym. – łac. consensus 'zgoda' od consentire 'zgadzać się'; zob. kom-; sens”.
Utworzony od tego rzeczownika termin konsensualny występuje w polszczyźnie (vide umowa konsensualna). Zamieszcza go także Państwa słownik: „konsensualny praw. będący wynikiem zgodnych oświadczeń woli obu stron, p.-łac. consensualis”. Natomiast nie potrafię odszukać jego antonimu. Będę wdzięczna za wszelką pomoc.
Marta Hudak

Witam Państwa!
Chciałbym uzyskać odpowiedź na pytanie, jakie jest przeciwieństwo słowa przyciszyć? Można oczywiście używać wyrażenia zrobić głośniej, ale spotkałem się z formami przygłosić, przygłośnić, pogłosić, pogłośnić. Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam

Jakie relacje semantyczne występują między słowami obłuda i cynizm? Pytanie to zainteresowało mnie po lekturze artykułu prof. Henryka Markiewicza (http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/henryk-markiewicz-cynizm-rzeczpospolitej – por. ostatnie zdanie). Nigdy nie myślałem o tych słowach jako o antonimach, czy jest to jednak uzasadnione?

Jaki mógłby być antonim słowa „aspołeczny”? Człowiek normalny, niestroniący od innych jest...

Z góry dziękuję

Dorota