chmura
  • sobie

    29.03.2023
    29.03.2023

    płynę sobie łódką, a nade mną płyną (sobie) obłoki

    Dzień dobry, mam pytanie odnośnie do pojawiającej się czasami w prognozach pogody quasi-poetyckiej konstrukcji językowej typu: od zachodu płyną sobie chmury...

    Wyraz sobie dodany tu do czasownika płynąć żadną miarą nie wskazuje na to, że czynność ta jest „całkowicie zależna od woli wykonującej ją osoby i zwykle sprawia jej przyjemność” (por. Inny słownik języka polskiego). Płynące po niebie chmury (częściej obłoki) jako uosabiające zmienną naturę rzeczy toposy literackie obecne są w twórczości wielu poetów, choćby Mickiewicza, Miłosza,

    Szymborskiej, Harasymowicza czy Ratajczaka. Nigdy jednak nie płyną one tam sobie, co najwyżej są wprawiane w ruch przez wiatr, któremu w pewnym kontekście można już przypisać atrybut sprawczości, jak dzieje się to w przypadku greckiej pneumy z Ewangelii Janowej, upowszechnionej przez łacińskie „spiritus flat ubi vult”, co zostało przetłumaczone na język polski jako „duch wieje kędy chce” lub „wiatr wieje tam, gdzie chce” (J 3,8).

    A życie sobie (sic!) płynie, jak gdyby nigdy nic...

    Z poważaniem

  • Głowę w piasek czy do mysiej dziury?
    26.09.2003
    26.09.2003
    Dzień dobry!
    Mam problem z pewnym typem frazeologizmów, zwłaszcza z powiedzeniem schować głowę w piasek (czy mozna ukryć głowę w piasek?) schować się w najgłębszą dziurę (schować się do mysiej dziury?), zapaść się pod ziemię (czy dopuszczalne jest zakopać się pod ziemię?) oraz z nieprawidłowym, moim zdaniem, schować się w największy zakamarek. Jak powinno brzmieć to wyrażenie? Podobne błędy słyszę przy okazji zadzierania głowy do góry (zamiast nosa), noszenia głowy w chmurach (czy to kontaminacja?)
    Będę wdzięczna za pomoc, jest to dla mnie sprawa „zawodowa”. Z góry dziękuję.
    Joanna
  • kwestie dwie
    10.03.2015
    10.03.2015
    Dzień dobry,
    mam następujące dwa pytania:
    1. Czy dopuszczalne jest tworzenie polskich form liczby mnogiej od łacińskich nazw chmur (cumulusy, cirrusy itp.)?
    2. Powierzchnia Ziemi czy powierzchnia ziemi? W moim odczuciu, gdy omawia się bilans energetyczny planety, powinno się pisać o powierzchni Ziemi (do której dociera promieniowanie itd.), a na małą literę można pozwolić sobie np. gdy mowa o warstwie atmosfery przylegającej do ziemi (z pominięciem słowa powierzchnia).
  • B. = D., a nie M.

    15.07.2022
    15.07.2022

    Szanowni Państwo,

    frapuje mnie zmiana rodzaju gramatycznego na męskozwierzęcy w przypadku użycia rzeczowników pospolitych męskich nieżywotnych jako nazwy okrętów (Grom, Piorun, Wicher) i broni (Durendal, Piorun, Grom). Czy to jakaś reguła? Dlaczego wyłamuje się z niej Szczerbiec? Dlaczego nie dotyczy ona nazw miejscowości (Kamień, Kłos, Potok)?

  • epod(a)
    10.02.2010
    10.02.2010
    Która forma jest poprawna: epod czy epoda? W opracowaniach dotyczących twórczości Horacego można odnaleźć obydwa terminy. Czy oznacza to, że epod(a) to wyraz dwurodzajowy?
  • Mądry Płonąca Woda z wesołym Czerwonym Kapturkiem

    25.10.2017
    25.10.2017

    Czemu zaleca się, by imiona np. indiańskie (wywodzące się od nazw pospolitych) zachowywały rodzaj gramatyczny zgodny z płcią osób, które je noszą

    (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Madry-Plonaca-Woda-rzekl;17105.html)

    a przydomki typu Czerwony Kapturek już nie? (https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/rodzaj-gramatyczny-a-plec;11502.html)?

    Dlaczego powiemy Tańcząca Chmura rzekł (o mężczyźnie) ale także Czerwony Kapturekposzedł (o dziewczynce)? Czy nie ma tu niekonsekwencji?


    Pozdrawiam

    Czytelniczka

  • Niebiosa

    23.05.2023
    23.05.2023

    Czy w poniższym fragmencie, pochodzącym z opowiadania napisanego przez nastolatka: „Nie dla wszystkich jest to jasne, ale wściekli szamani zazwyczaj nie używają słownictwa godnego poety w spokojny, mglisty poranek, kiedy jego ulubiona różanopalca jutrzenka muska chmury i delikatnymi metaforycznymi palcami spędza sen z powiek nieszczęsnego kochanka muz, niewyspanego co prawda, ale natchnionego przez same Niebiosa” słowo niebiosa powinno być zapisane z małej, czy z wielkiej litery? Optuję za małą, bo wielka ma konotacje religijne, z drugiej strony — opis dotyczy szamana.

  • Rodzaj gramatyczny a płeć bohatera
    5.12.2019
    5.12.2019
    Szanowni Państwo,
    pracuję nad tekstem, w którym występują imiona typu Motyl z Szafiru czy Żółty Pysk; oba jako imiona żeńskie. Frapuje mnie ich odmiana – czy Motyl będzie się zachowywał jak inne rzeczowniki typu doktor, redaktor, a zatem np. Zostawiłem rozzłoszczoną Motyl z Szafiru samą? Co do drugiego imienia, jestem nieco bardziej zagubiona. Mam już dosyć tego Żółtego Pyska, która nie zna żadnego umiaru? Przyglądałem się miłej Żółty Pysk czy miłemu Żółtemu Pyskowi?
    Z poważaniem
    Felicyta
  • Są wiatr, cisza
    6.04.2013
    6.04.2013
    Jest milczenie. I cisza. Słowa niepotrzebne,
    gdy w twych włosach zanurzę dłonie tak jak w wodzie.
    W sowich oczach jak w chmurach cały się rozepnę.
    Są wiatr, cisza… Muzyką są chwile przy tobie.

    Czy ostatni wers jest poprawny?
  • tagi i znaczniki
    8.05.2013
    8.05.2013
    Czy uzasadnione jest zapożyczanie wyrazów tag, tagować, skoro mamy w języku polskim precyzyjne odpowiedniki: znacznik, znakować, cecha, cechować, wyróżnik, wyróżniać, etykieta, etykietować? Pytanie dotyczy w szczególności zastosowania słów tagi, tagować w odniesieniu do popularnej od pewnego czasu funkcji znakowania treści internetowych słowami kluczowymi, klasyfikującymi te treści etykietami, spotykane np. w zestawieniu (?) chmura tagów.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego